TÜİK, doğum ve aile istatistiklerini açıkladı

Geçen yıl en yüksek toplam doğurganlık hızı 3,27 çocukla Şanlıurfa'da kaydedildi. Bu ili 2,72 çocukla Şırnak, 2,4 çocukla Mardin izledi. Toplam doğurganlık hızının en düşük olduğu il ise 1,13 çocukla Bartın oldu. Bu ilin ardından 1,14 çocukla Zonguldak ve Karabük, 1,16 çocukla Kütahya geldi.

Toplam doğurganlık hızının Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri ortalaması, 2022 yılında 1,46 çocuk olarak kayıtlara geçti. AB üyesi 27 ülkenin toplam doğurganlık hızları incelendiğinde, 2022 yılında en yüksek toplam doğurganlık hızına sahip ülkenin 1,79 çocukla Fransa olduğu, en düşük toplam doğurganlık hızına sahip olan ülkenin ise 1,08 çocukla Malta olduğu görüldü.

Toplam doğurganlık hızı 2022 yılında binde 1,63 olan Türkiye, AB üyesi ülkeler arasında 5'inci sırada yer aldı.

KABA DOĞUM HIZI BİNDE 11,2 OLDU

Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade eden kaba doğum hızı, 2001 yılında binde 20,3 iken, 2023'te binde 11,2 oldu. Buna göre, 2001'de bin nüfus başına 20,3 doğum, 2023 yılında ise 11,2 doğum düştü.

Kaba doğum hızının en yüksek olduğu il geçen yıl binde 24,8 ile Şanlıurfa olarak belirlendi. Bu ili binde 22 ile Şırnak, binde 19,3 ile Mardin izledi.

Kaba doğum hızının en düşük olduğu il ise binde 6,9 ile Zonguldak olarak saptandı. Bu ili binde 7,2 ile Bartın, binde 7,6 ile Karabük takip etti.

Türkiye'nin kaba doğum hızının AB üyesi 27 ülkenin kaba doğum hızlarından daha yüksek olduğu görüldü. AB üyesi 27 ülkenin kaba doğum hızları incelendiğinde, 2022 yılında en yüksek kaba doğum hızına sahip olan ülkenin binde 11,2 ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi olduğu, en düşük kaba doğum hızına sahip olan ülkenin ise binde 6,7 ile İtalya olduğu kayıtlara geçti.

YAŞA ÖZEL DOĞURGANLIK HIZININ EN YÜKSEK OLDUĞU YAŞ GRUBU 25-29

Belli bir yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını ifade eden yaşa özel doğurganlık hızı, 2001 yılında en yüksek binde 144 ile 20-24 yaş grubunda iken 2023 yılında binde 101 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu durum, doğurganlığın kadının daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.

Adölesan doğurganlık hızı, 15-19 yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını ifade ederken, 2001 yılında binde 49 olan adölesan doğurganlık hızı 2023 yılında binde 11'e geriledi. Buna göre geçen yıl 15-19 yaş grubundaki her bin kadın başına 11 doğum düştü.

AB üyesi 27 ülke arasında 2022 yılında en yüksek adölesan doğurganlık hızının olduğu ülke binde 37 ile Bulgaristan, en düşük adölesan doğurganlık hızının olduğu ülke ise binde 1 ile Danimarka olarak kayıtlara geçti. Adölesan doğurganlık hızı 2022 yılında binde 12 olan Türkiye, AB üyesi 7 ülkeyle beraber AB ortalamasının üzerinde yer aldı.

DOĞUM YAPAN ANNELERİN ORTALAMA YAŞI 29,2

Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken, 2023 yılında 29,2 oldu. İlk doğumunu geçen yıl gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 27 olarak belirlendi.

İlk doğumdaki ortalama anne yaşı illere göre incelendiğinde, 2023 yılında ilk doğumda ortalama anne yaşının en yüksek olduğu iller 29 ile Artvin ve Tunceli olurken, bu ili 28,6 yaşla İstanbul, 28,4 yaşla Trabzon ve Rize takip etti.

İlk doğumdaki ortalama anne yaşının en düşük olduğu iller ise 24,2 ile Muş ve Ağrı oldu. Bu illeri 24,4 yaşla Şanlıurfa, 24,8 yaşla Gaziantep izledi.

DOĞUMLARIN YÜZDE 3,3'Ü ÇOĞUL DOĞUM

Doğumların 2023 yılında yüzde 3,3'ü çoğul doğum iken, bunların yüzde 95,6'sı ikiz, yüzde 4,2'si üçüz ve yüzde 0,2'si dördüz ve daha fazla bebek olarak gerçekleşti.

Sırasına göre doğumlar incelendiğinde, 2023 yılında doğumların yüzde 40,6'sının ilk, yüzde 30,4'ünün ikinci, yüzde 16,5'inin üçüncü, yüzde 11,9'unun ise dördüncü ve üzeri doğum olduğu görüldü.

AİLE İSTATİSTİKLERİ

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) "İstatistiklerle Aile 2023" bülteni yayımlandı.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 2023'te toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleriyle akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,2 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,5'inin hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,3'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.

2010'da gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unu akraba evliliği oluştururken, bu oran sürekli düşüş göstererek 2018'de yüzde 4,3'e, 2023'te yüzde 3,2'ye geriledi.

Geçen yıl toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il yüzde 20,1 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,7 ile Şanlıurfa, yüzde 16,8 ile Diyarbakır izledi. Bu oranının en az olduğu iller ise yüzde 1,1 ile Edirne, yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde 2 ile Çanakkale olarak kayıtlara geçti.

Akraba evliliği oranının 2023'te en yüksek olduğu ilin yüzde 17,7 ile Şanlıurfa olduğu gözlendi. Bu ili, yüzde 12,4 ile Siirt ve yüzde 12,3 ile Muş izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu iller yüzde 0,5 ile Edirne, 0,6 ile Kırklareli ve Bartın olarak sıralandı.

ÇOCUKLARIN VELAYETİ ANNELERE VERİLDİ

Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2023 sonuçlarına göre, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 69,9 oldu. Bireylerin mutluluk kaynağı olan kişiler sıralamasında bunu yüzde 15 ile çocuklar, yüzde 5,4 ile kendisi, yüzde 3,8 ile eş, yüzde 2,9 ile anne/baba ve yüzde 1,8 ile torunlar takip etti.

ADNKS sonuçlarına göre, geçen yıl Türkiye'de 22 milyon 206 bin 34 çocuk içinde hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının 5 bin 461, babası vefat etmiş çocuk sayısının 263 bin 757, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 82 bin 291 olduğu görüldü.

Cinsiyete göre incelendiğinde, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin 848, kız çocuk sayısının 2 bin 613, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 134 bin 881, kız çocuk sayısının 128 bin 876, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 41 bin 847, kız çocuk sayısının 40 bin 444 olduğu kayıtlara girdi.

Boşanma istatistiklerine göre, kesinleşen boşanma davalarıyla geçen yıl 171 bin 881 çift boşandı, 171 bin 213 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Velayetlerin yüzde 74,9'unu anne, yüzde 25,1'ini baba aldı.

Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, evden internete erişim imkanına sahip olan hanelerin oranı 2004'te yüzde 7 iken 2023'te yüzde 95,5 oldu. Diğer yandan, hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9'dan yüzde 45,2'ye, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7'den yüzde 99,7'ye yükseldi.

YOKSULLUK ORANI YÜZDE 21,7

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2023'te yüzde 21,7 olarak hesaplandı.

Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 13,7'sinin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 21,6'sının, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 25,7'sinin, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 13,6'sının yoksulluk sınırının altında yaşadığı görüldü.

KENDİLERİNE AİT KONUTTA OTURANLARIN ORANI YÜZDE 56,2

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2023'te konutların mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56,2'sinin oturdukları konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 27,8'inin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 olarak kayıtlara geçti.

Fertlerin yüzde 32,6'sının 2023'te izolasyondan dolayı ısınma sorunu, yüzde 32'sinin sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi gibi nedenlerle sorun yaşadığı, yüzde 19,8'inin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava ve çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadıkları görüldü.

* Haberin görseli Shutterstock'tan servis edilmiştir.