Boğaz'dan geçen gemilerin yarısı Kanal İstanbul'dan geçse rekor olur

Son dönemde gündemin en önemli maddelerinden birisi Kanal İstanbul oldu. Hükümet kanalın kesin olarak yapılacağını açıklarken İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu projeye sert bir şekilde itiraz etmeye devam ediyor.

Hayata geçmesi durumunda ortalama 125 metre genişlik 40-45 kilometre uzunluğa sahip olacak Kanal İstanbul, Süveyş Kanalı ve Panama Kanalı ile birlikte dünyanın önemli insan yapımı deniz geçişleri arasındaki yerini alacak.

2018'DE 41 BİN 103 GEMİ GEÇTİ

Kanal İstanbul'un yapımındaki ana amaç olarak İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğinin azaltılması gösteriliyor. Geçtiğimiz yıl İstanbul Boğazı'ndan geçen 41 bin 103 gemi 613 milyon ton civarında yük taşıdı. Boğaz'dan geçen gemi sayısı 2007 yılında 56 bini aşarak zirveye ulaşırken bu yıldan sonra gemi geçiş sayısındaki trend ağırlıklı olarak aşağı yönlü oldu.

GEMİLERBÜYÜYOR

Ancak gemi sayısındaki düşüşe rağmen 2018'de taşınan yük bir önceki yıla göre yaklaşık 14 milyon ton artarak 613 milyon tonu aştı. Bu ilk başta çelişkili görünen verilerin arkasında gemicilikte yaşanan değişim yatıyor. Dünya Gemicilik Konseyi verilerine göre konteyner gemileri günümüzde 10 yıl öncesine göre yüzde 15 daha fazla yük taşıyor.

Daha büyük gemiler daha fazla verimlilik ve daha az maliyet anlamına geliyor. Bu sebeple her geçen gün küresel ticarette daha büyük konteyner gemileri tercih ediliyor. Tabii bunlar Boğaz'daki düşüşte küresel ticaretteki ve bölgedeki siyasi gelişmelerin etkisinin hiç olmadığı anlamına gelmiyor.

FATİH ALTAYLI YAZDI: ÖNCELİĞİMİZ BU OLAMAZ!

YÜZDE 3.5'LİK ARTIŞ

Karşılaştırmak için Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayan Süveyş Kanalı'na baktığımızda geçen yıl kanalı 18 bin 174 geminin kullandığını görüyoruz. Geçen gemi sayısında bir önceki yıla oranla yüzde 3.5'lik artış kaydedilmiş.

6.5 MİLYAR DOLAR GELİR

Süveyş Kanalı'ndan geçen gemi sayısı son 8 yılda inişli çıkışlı bir grafik izlerken taşınan yük sayısı 2016 yılı dışında hep yükseliş gösterdi. Bunda yine gemilerin artık daha fazla yük taşıyor olması etkili oldu. Süveyş Kanalı geçen yıl geçişlerden 6 milyar 492 milyon dolar gelir elde etti.

1869 yılında tamamlanan Süveyş Kanalı sayesinde Akdeniz'deki gemiler, Afrika'nın güneyindendolaşmak yerine Kızıldeniz üzerinden Asya ülkelerine ulaşabiliyor. Bu sayede yaklaşık 4.300 kilometre daha az yol gidiyor.

ORTALAMA YÜK 3.6 KAT DAHA FAZLA

2018'de Süveyş'ten geçen gemi sayısının İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısının yarısı bile olmamasına rağmen, burada taşınan yük İstanbul'dan yaklaşık 370 milyon ton fazla oldu. Bu da Süveyş'ten geçen gemilerin ortalama taşıdıkları yükün İstanbul Boğazı'ndan geçen gemilerden3.6 kat daha fazla yük taşıdığı anlamına geliyor.

PANAMA 2.6 MİLYAR DOLARGELİR ELDE ETTİ

Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u bağlayan Panama Kanalı'ndan ise sona eren 2019 mali yılında toplam 13 bin 785 gemi geçti. Bu gemiler toplam 252 milyon tonu aşkın yük taşıdı.Panama Kanalı bu geçişlerden toplam 2 milyar 592 milyon dolar gelir elde etti.

Yapımına 1881 yılında başlanan ve 1914 yılında tamamlanan Panama Kanalı gemilerin Güney Amerika etrafından 12 bin kilometrelik bir yolculuk yapması yerine kıtanın diğer tarafına 8-10 saatte geçilmesini sağlıyor.

'GEÇERLER Mİ GEÇMEZLER Mİ' TARTIŞMASI

Kanal İstanbul tartışmaları çevreye etkisi ve ekonomik gerekliliği üzerinden devam ediyor. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu dahil projeye karşı çıkanlar, Boğaz'dan geçişin bedava olduğunu ve Kanal İstanbul'u gemilerin kullanması için bir neden olmadığını söylüyor. Projeyi savunanlar ise Boğaz'dan geçiş için bekleme sürelerinin yüksek olduğunu bu sebeple zamandan kazanmak için gemilerin belli bir bedel ödeyerek Kanal İstanbul'u tercih edeceğini belirtiyor.

Kamuoyuyla şu ana kadar paylaşılan bilgilerle bu konuda nihai bir sonuca varmak aslında pek mümkün değil. Kanal İstanbul'daki geçiş ücretleri, yapılması durumunda, projenin bittiği tarihteki gemi trafiği dahil birçok unsur konteyner gemilerinin 'geçiş kararında' etkili olacak. Ancak Kanal İstanbul'un geçtiğimiz günlerde yayımlanan ÇED raporunda gemi trafiğinde hızlı bir artış bekleniyor. Raporda 2026 yılında geçiş yapacak gemi adedinin 47 bini, 2050'de ise 78 bini aşması bekleniyor.

EN YOĞUN DENİZ GEÇİŞİ OLACAK

ÇED raporunda yer alan bu öngörülere de bolca itiraz edildi. Bu tartışmalar önümüzdeki aylarda devam edeceğe benziyor. Ancak şu anda eldeki verilere göre, İstanbul Boğazı'ndan geçen gemilerin yarısının Kanal İstanbul'u tercih etmesi durumunda, Kanal İstanbul dünyanıninsan yapımı en yoğun deniz geçişi olacak.