Yeni dünya
The New York Times, yeni dünyanın haritasını çıkardı. Sınırlar değişiyor, bağımsız Kürdistan kuruluyor, Suriye şehir devletlerine bölünüyor
Özcan TİKİT / GAZETE HABERTÜRK
Yeni dünya HER zaman söylüyoruz, dünya inanılmaz bir dönüşümden geçiyor. Sadece yanı başımızdaki Suriye’de değil, Japonya’dan Belçika’ya kadar, neredeyse her coğrafya sıradışı bir hareketlilik içinde. Herkesin derdi başka. Kimi Suriye’deki gibi zulme karşı çıkıp diktatörlere isyan ediyor, kimi bağımsızlık peşinde, kimi de Çin gibi yeni palazlanmaya başladığından hâkimiyet alanını genişletme derdinde. Hal böyle olunca fırtına dindiğinde ortaya çıkacak yeni dünya haritası da merak ediliyor.
Geçenlerde New York Times Gazetesi’nin web sitesinde, bu konuya ilişkin ilginç bir yazıya-çalışmaya rastladım. “Yeni Dünya” başlıklı yazıda içinde bulunduğumuz koşulların sonucunda doğması muhtemel yeni devletler, ülkeler arası kopmalar ve birleşmeler tek tek tanımlanıyor. Tahminlerin birçoğu da gayet mantıklı temellere oturtulmuş.
Frank Jacobs ve Parag Khanna imzalı çalışmada dünyada yaşanacak sınır değişimlerinin gerekçeleri şu şekilde özetleniyor: "Yeni ülkeler, bu kez tek bir değişim veya çatışmanın (SSCB sonrasını kastediyor) ürünü olmayacak. Yeni ülkeler spesifik bölgelere de dönüşmeyecek. Jeoloji gibi tarih de aynı amaçsız azimle sınırları zedeleyecek. Sahildeki villaların kayarak kıyıdaki kayalıkları aşındırması misali olacak."
Bahse konu çalışmada “Yeni Dünya” interaktif bir haritayla da tanıtılıyor. Tahminlere bakılırsa çok yakında nur topu gibi yeni bağımsız devletler doğacak. Haritayı yayınlayan New York Times gibi, Amerikan devletiyle derin bağlantılara sahip bir gazete olunca insanın merakı da haliyle katlanıyor.
Merakınızı artırmadan şimdiden söyleyeyim; yeni dünyada Türkiye yerini sapasağlam koruyor. Lakin yanı başında devasa değişimler yaşanıyor. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi, bağımsız Kürdistan’a dönüyor. Haberde Kürdistan’ın doğuş gerekçesi şu cümleyle açıklanıyor: “Kürtler 3000 yıllık tarihinde nadiren bugünkü gibi bağımsız bir Kürdistan ihtimaline yakın oldular. Bölgesel Kürt Yönetimi, Irak’ın en istikrarlı bölgesi, kendi bayrağını dalgalandırıp Türk ve Exxon firmalarıyla enerji sektöründe uluslararası anlaşmalar yapıyor.”
Bu açıklamadan Amerikan Exxon Mobil şirketiyle bölgede iş yapan Türk firmalarının da Kürdistan’ın doğuşunda önemli pay sahibi olacağını görüyoruz. Kürdistan Türkiye’ye rağmen değil, Türkiye’nin desteğiyle kuruluyor. Haliyle ayakta kalması da enerji anlaşmalarıyla kendisine hayat veren Türkiye’ye ve tabii ABD’ye bağlı oluyor.
Türkiye’yi ilgilendiren ikinci büyük değişimse Suriye sınırında yaşanıyor. Suriye parçalanıyor. Aleviler kıyı şeridinde kendi devletlerini kuruyorlar. Başkent Şam ve Halep gibi ülkenin geri kalan diğer bölgelerindeyse şehir devletleri tarzında yapılanmalara gidiliyor.
Değişimden nasibini alması muhtemel diğer bir ülkeyse İran. Rejimin düşmesi halinde ülkede yaşayan 20 milyon Azeri, mevcut Azerbaycan devletiyle birleşiyor. Böylece bölgede Türkiye’ye destek olabilecek ikinci bir büyük Türk devleti serpilmeye başlıyor.
İlgi çekici son gelişmeyse Belçika’da yaşanıyor. Bölündü bölünecek denilen ülke nihayet Flaman ve Valon olmak üzere ikiye ayrılıyor. Ancak bu arada, Avrupa Birliği de zaten küçük devletlerden oluşan Brüksel merkezli bir federal yapılanmaya evrilmiş olduğundan bu bölünme büyük bir sıkıntıya neden olmuyor.
Nereden bakarsan bak ilginç bir harita değil mi? İnteraktif yeni dünya haritasını dijital arşivime kaydettim bile. Merak edenler için linkini aşağıda da paylaşıyorum. Tahminler ne kadar gerçekçi zaman gösterecek, takip etmekte fayda var.
Link: http://www.nytimes.com/interactive/2012/09/23/opinion/sunday/the-new-world.html
