Yozgat'ta ilk uranyum 2016'da çıkarılacak
Uranyumun varlığı bilinen Yozgat Temrezli'de ilk maden 2016 sonunda açılacak. Saha hakkına sahip Avustralyalı Anatolia Energy, Amerikalı URI'yle eylülde birleşecek. Madenin ömrü 12 yıl olacak, toplam 4.600 ton çıkartılacak
Seçkin ÜREY / GAZETE HABERTÜRK
Türkiye’de varlığı bilinen uranyumu çıkaracak ilk maden 2016’nın son çeyreğinde Yozgat’ın Sorgun İlçesi’nin Temrezli mevkiinde faaliyete girecek. Amerikalı uranyum madencilik şirketi Uranium Resources Inc (URI) ile Temrezli’de 2010’dan bu yana araştırma-geliştirme yapan Avustralyalı Anatolia Energy eylül ayında birleşecek. Biri Nasdaq, diğeri de Avustralya Borsası’na kote iki şirketin yatırımcı sunumlarına göre birleşmenin ardından Temrezli’nin ticari olarak faaliyete geçmesi için çalışmalar başlayacak. URI, Texas’ta Rosita Bölgesi’nde yer alan atıl durumdaki uranyum işleme ve çıkarma tesisini Türkiye’ye taşıyacak. Çalışmalar tamamlanınca 2016 son çeyrekte üretim başlayacak.
Yatırımcı sunumlarına göre Temrezli, kendi sınıfında dünyada varlığı bilinen ama işletmeye henüz açılmamış son birkaç zengin uranyum yatağı arasında yer alıyor. Madenin ekonomik ömrü 12 yıl olarak hesaplandı. Madenin ekonomik ömrü boyunca yılda ortalama 384 ton uranyum üretimi gerçekleşecek. Ekonomik ömrü sırasında 4.608 ton uranyum üretecek Temrezli’nin toplamda ise 6.032 ton uranyuma ev sahipliği yaptığı hesaplandı.
12 YILDA 566 MİLYON $
Temrezli için hazırlanan Öncü Fizibilite Raporu’na göre hazırlama, işletme ve kapatma sırasında yapılacak harcamalarla madene yapılacak toplam yatırım 156 milyon dolar olacak. Madenin toplam geliri ise 566 milyon dolar şeklinde hesaplandı. Türkiye’deki vergi dahil bütün maliyetler düşüldüğünde Amerikalı ve Avustralyalı ortakların elinde 250 milyon dolarlık nakit varlık kalacak. URI’nin taşıyacağı tesis de Temrezli’nin üretim yapısıyla uyumlu olduğu için iki şirketin hesaplamalarına göre açılış maliyetlerinde tasarruf sağlayacak. Temrezli’de uranyumun yere yakınlığı 200 metreden az olduğu için işletme maliyetlerinin benzerlerine göre düşük olduğu belirtildi.
35 KM UZAĞINDA UYDUSU OLACAK
Temrezli’nin 35 kilometre uzağında yine arama hakkı Anatolia’na ait Şefaatli sahası bulunuyor. Şefaatli’nin henüz erken aşamada olduğunu belirten yatırımcı sunumları, söz konusu bölgenin de işletmeye açılacağı bilgisini veriyor. Yapılan planlara göre Şefaatli, Temrezli’nin uydusu olarak faaliyet gösterecek.
ALKALİN BAZLI SOLÜSYON KULLANILACAK
Maden klasik yöntemlerle işletilmeyecek. Madende açılacak kuyularla uranyum rezervlerinin bulunduğu noktalara alkalin bazlı kimyasal solüsyon basılacak. Açılacak diğer kuyularla da uranyum yer üstüne çıkartılacak. Texas Rosita’dan taşınacak tesis hem bu işlemleri hem de uranyumu ayrıştırıp satışa hazır cevher haline getirecek.
Texas’tan Yozgat’a taşınacak tesis
ORTAKLAR ARASINDA RUS FONU DA VAR
Avustralya merkezli Anatolia Energy, sadece Türkiye’de uranyum çıkarmak için kuruldu. Türkiye’de toplamda 9 sahada uranyum arama ruhsatı bulunuyor. Şirketin hisselerinin yüzde 46’sı küçük yatırımcıların, yüzde 2’si ise profesyonel yönetimin elinde bulunuyor. Kalan hisselerin sahipleri arasında bir başka uranyum madencilik şirketi ve Attera Capital adlı Rus fonu da yer alıyor. Attera’nın şirkette yüzde 9.7 hissesi bulunuyor. URI ise 1977’den bu yana uranyum madenciliği yapıyor. Şirketin Texas ve New Mexico’daki sahaları düşen uranyum fiyatları ve yüksek maliyetler nedeniyle kapalı bulunuyor.
YILDA 384 TON ÇIKACAK
-ki şirketin birleşmesinin ardından çalışmalarla izin sürecinin tamamlanmasının ardından Texas’taki çıkarma ve işleme tesisi Yozgat’a taşınacak.
-Maden 2016 son çeyrekte devreye girecek.
-Yılda 384 ton uranyum cevheri çıkarılacak.
-Temrezli’de toplam 6 bin ton uranyum bulunuyor.
-Ekonomik gerekçelerle 4.600 ton çıkarılacak.
-Madenin ekonomik ömrü 12 yıl olacak.
-Şirketin yüzde 59’u Amerikalı, yüzde 41’i Avustralyalı ortakların olacak.
-Madenin toplam geliri 566 milyon dolar hesaplandı.
TAEK VE ÇED SÜRECİ İŞLİYOR
Yatırımcı sunumlarına göre Enerji Bakanlığı Temrezli’de kurulacak madeni destekliyor ve çalışmaları takip ediyor. Fizibilite Raporu’na göre de Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na (TAEK) başvuru aşamasına gelindi. Ayrıca Çevre Etki ve Değerlendirme (ÇED) raporu için de bir şirketle anlaşma imzalandı. Raporun ilk hazırlıkları tamamlandı. Ayrıca Anatolia sahada kendi radyolojik testlerini de yaptı.
70’LERDE FARK EDİLDİ, 80’LERDE RAFA KALKTI
Maden Tetkik Arama (MTA), 1970’lerde Temrezli’de uranyum bulunduğunu belirledi. O dönem rezervin çıkarmaya değer olmadığı sonucuna varıldı. MTA, 80’lerde sahaya geri döndü. Zengin rezerv olduğu sonucuna varıldı. Açık saha madeni kurmak için plan yapıldı. Ancak, planlar rezerv tespitinde ileri aşamaya geçilmeden rafa kaldırıldı. 2010’da ise Anatolia Energy, Temrezli’ye geldi.
