Gazete Habertürk'ün manşeti Ankara kulislerini karıştırdı!

KILIÇ'TAN JET DÜZELTME

Muharrem Sarıkaya'nın dünkü köşesinde yazdıkları, Ankara kulislerinde büyük tartışma yaratınca, Haşim Kılıç, yine Sarıkaya aracılığıyla bir açıklama daha yaptı. Seçim barajının düşürülmesi yönünde karar alınsa bile, uygulama için TBMM'ye süre verilebileceğinin altını çizen Kılıç, şunları söyledi:

“Genel kurulumuzdan nasıl bir karar çıkacağına ilişkin görüş belirtmem uygun olmaz. Tabii ki Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlaline ilişkin kararları hemen uygulanır. Ancak genel kurulumuzun böyle bir durumda yasama organına bunu düzeltmesi için süre vermesi de söz konusu olabilir. Yasa eğer iptal edilirse, yasa koyucuya bir süre verilir ve ‘Şu kadar sürede yeni düzenleme yapılmalı’ da diyebilir.”

Kılıç, Sarıkaya'ya yaptığı açıklamada, genel kurulun bu yönde bir karar alması halinde yüzde 10 barajı uygulamasının Haziran 2015’te devam edebileceğini de belirterek, “Çünkü usulü sorunlar çok fazla, seçime de az bir süre kaldı. Bundan dolayı yetişemeyebilir” dedi.

AK PARTİ: HAŞİM KILIÇ, İHSAS-I REYDE BULUNDU

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın, seçime 7 ay kala yaptığı açıklamalar, AK Parti cephesinde tepkiyle karşılandı. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Şentop, Anayasa Mahkemesi'nin seçim barajı ile ilgili bireysel başvuruyu görüşmesini, "siyasi sonuç almaya yönelik bir çalışma" olarak değerlendirdi.

Kılıç'ın AYM Başkanı olarak "ihsas-ı reyde bulunduğunu" savunan Şentop, "Kendisinin açıklamalarını okuyan herkes, AYM'nin birkaç hafta içinde seçim barajıyla ilgili bireysel başvuruyu görüşeceğini, barajın kaldırılması yönünde karar vereceğini anladı. Böyle bir "ihsas" var. Daha ilgili kurullarda görüşülmemiş olmasına rağmen kararın ne olacağını söylüyor. Bu, AYM Başkanı'na yakışmayan bir tavırdır" dedi.

Anayasa'nın "Anayasa Mahkemesi'nin çalışma ve yargılama usulü"nü düzenleyen maddesinde "siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılır, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanır" ve Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "kabul edilebilirliğine karar verilen bireysel başvuruların esas incelemesi bölümler tarafından yapılır. Başkan iş yükünün bölümler arasında dengeli bir şekilde dağıtılması için gerekli önlemleri alır" hükümlerine işaret eden Şentop, şunları kaydetti:

"Konunun en önemli boyutu budur. AYM'de bireysel başvurular Genel Kurul'da değil, bölümlerde karara bağlanıyor. Genel Kurul'un bireysel başvurulara bakma yetkisi yok. Sadece bölümler arasında içtihat farkı ortaya çıkarsa, aynı konuda iki bölüm farklı karar vermişse, bu içtihat farklılıklarını gidermek için Genel Kurul konuyu görüşebilir. Burada öyle bir durum yok. Bu hem Anayasa hem de Yargılama Usulü Kanunu'na aykırı. AYM'nin kendi logosuyla bastırdığı '66 soruda bireysel başvuru' adlı kitapta da bu husus açık yazıyor. Haşim Bey ya konuyu bilmiyor ya da bildiği halde yanlış uygulama yapacağını bu şekilde kamuoyuna açıklamış oluyor. Her iki halde de çok yanlış...Güya bir uygulamayı değiştirmek için karar verecek; kendisi kanuna ve Anayasa'ya aykırı uygulama yaparak karar veriyor. Burada çok çelişkili bir durum var. "

"Seçimlere yönelik şaibe doğurma hamlesi..."

Verilecek kararın seçimlerde uygulanmasıyla ilgili görüşe dikkati çeken Şentop, yüzde 10 seçim barajıyla ilgili hükmün Seçim Kanunu'nda yer aldığını hatırlattı. "Bu kanun hükmüdür" diyen Şentop, AYM'nin seçim barajı konusunda iptal davasına bakmadığını, bireysel başvuruyu incelediğini belirterek, bireysel başvuruda bir temel hakkın ihlal edilip edilmediğine, varsa ihlalin nasıl ortadan kaldırılacağına karar verildiğini söyledi.

Şentop, "AYM burada bir kanunun iptaline karar veremez. Yapacağı şey ancak 'bir hakkın ihlal edildiği' tespitidir. Kanunun değiştirilmesini önerebilir, o zaman yasama organının kanunu değiştirmesi lazım. O zaman yasama organının önünde çok ciddi bir durum ortaya çıkar. Bir yandan seçim barajının kaldırılmasına dair seçim kanunu düzenlemesi, ama öte yandan Anayasa'da 'seçim yasalarındaki değişikliğin bir yıl içinde uygulanmayacağı' hükmü bulunuyor. AYM'nin böyle bir karar vermesi, istisnai durum olarak kabul edilmiyor. Bu durumda AYM 2015 seçimlerine giderken 'kanun değişmeli' diyecek, yasama organı bir değişiklik yapacak ama bu seçimlerde uygulanmayacak. Çünkü aksi durum Anayasa'ya aykırı olacak. Parlamento'yu sıkıntıya sokacak. Bunu seçimlere yönelik şaibe doğurma hamlesi olarak görüyorum. Baraj tartışması meydana getirmek istiyor" diye konuştu.

Şentop, kanun hükmüyle ilgili doğrudan bireysel başvuru yapılamayacağını ifade ederek, AYM'nin kanunların anayasaya uygunluk denetimini yaptığını, bunun için iptal ve itiraz yolu belirlendiğini, ancak bireysel başvurunun kanunların Anayasa'ya uygunluğunu dolaylı olarak denetleme yoluna dönüştüremeyeceğini savundu. Şentop, "AYM, böyle bir başvuruyu kanunlardaki genel çerçeveyi ve Anayasa hükmünü birarada değerlendirip bir titizlik göstermesi gerekirdi. Gerekirse ona göre takvimlendirme yapmalıydı" dedi.

Seçim barajıyla ilgili konunun daha önce Avrupa insan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) götürüldüğünü, "barajın yüksek olarak değerlendirilebileceği, ancak siyasi tercih olduğu" ve Avrupa insan Hakları Sözleşmesi bakamından aykırılık olmadığına karar verdiğini hatırlatan Şentop, "AYM, şimdi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bakımından nasıl farklı karar verecek, merak ediyorum. Biz bireysel başvuruda AYM'yi AİHM'e giden davalar bakımından bir filtre olarak düşünmüştük. AİHM zaten burada bir karar vermiş ve aykırı bulmamış" değerlendirmesinde bulundu.

"Mart'tan sonra istediği gibi konuşabilir"

Şentop, şunları söyledi:

"Anayasa ve kanundaki açık düzenlemelere rağmen AYM Başkanı'nın önceden görüşünü ima etmesi, bölümlerde görüşülmesi gerekirken başvurunun Genel Kurul'da görüşüleceğini söylemesi, Anayasa'daki aksi hükme rağmen seçimlerde uygulanacağını söylemesi, önümüzdeki seçimlere yönelik bir projeyi benim zihnimde canlandırıyor. 2013 yılındaki Gezi olaylarından beri genel seçimleri etkilemek üzere faaliyet gösteren çevrelerin arzuları, en son bu açıklamalarla birlikte yeni bir projeye mi dönüşüyor, sorusunu sorduruyor. Nereden bakılırsa bakılsın Anayasa ve kanun gereği 2015 seçimlerinde uygulanma imkanı olmayan bir kararı AYM'nin vermesi, ülkede 2015 seçimlerine ilişkin tartışmayı getirecek. Hedeflenen de budur. Diyelim ki mahkeme seçim barajını aykırı buldu. Parlamento düzenleme yapsa bile seçimlerde uygulanmayacak. Böyle bir tablo çıkacak ortaya. Bazı hukukçular 'hak ihlali var, uygulanır' diyor. Anayasa'da açık hükmün istisnası yok, Meclis'in düzenlemesini önerebilir. O da Anayasa engeline takılıyor. Sonuç alınmayacak tablo olduğu için tamamen içinden çıkılmaz durum olacak. 'Baraj olmalı, olmamalı' tartışması yapılacak. Seçimleri kaybedenler de barajı gerekçe göstererek seçimlerle alakalı şaibe doğurmak isteyecek."

AK Parti olarak geçen yıl seçim sistemleri konusunda üç formül sunduklarını, sıfır barajlı dar bölge sistemi üzerinde durduklarını anlatan Şentop, formüllerin diğer siyasi partilerce tartışılmadığını ve yeni öneri sunmadıklarını kaydetti. Karşı karşıya kalınabilecek durumları da göz önünde bulundurarak seçim sistemi tartışmalarının 2015 seçimleri sonrasında yapılabileceğini düşündüklerini belirten Şentop, düzenlemeyi daha uygun ortamda, geniş tartışmayla yapmaktan yana olduklarını söyledi.

CHP: TBMM'NİN ÖNCELİKLİ İŞİ OLMALIDIR

Anayasa Mahkemesi'nin yüzde 10 seçim barajının kaldırılmasına yönelik bireysel başvuruyu değerlendirmesine ilişkin gazetecilerin sorularını yanıtlayan CHP Grup Başkanvekili Engin Altay ise "Anayasa Mahkemesi seçim barajıyla ilgili hak ihlali tespit ederse, bu hak ihlalini ortadan kaldırmak TBMM'nin birinci öncelikli işi olmalıdır" dedi.

CHP'nin yüzde 10 seçim barajının yanlış, adaletsiz, ölçüsüz, insafsız olduğunu ve kaldırılması gerektiğini daha önce de söylediğini belirten Altay, barajın yüzde 5, yüzde 3'e indirilmesi, tamamen kaldırılmasına yönelik 4 kanun tekliflerinin Meclis raflarında beklediğini söyledi.

Altay, Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç tarafından yapılan son açıklamanın, Türkiye'de yeni bir tartışmayı başlattığını ifade etti.

"Bireysel başvuruyla iptal edilemez"

Milletvekili Seçim Kanunu'nun 33. maddesinin, seçim barajını düzenlediğine işaret eden Altay, Anayasa'nın 67. maddesinin ise seçimlerle ilgili kanun değişikliklerinin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağını içerdiğini anımsattı. Altay, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şayet Anayasa Mahkemesi, bu bireysel başvurusu sonucunda bir hak ihlali tespit ederse, bu hak ihlalini ortadan kaldırmak TBMM'nin birinci öncelikli işi olmalıdır. TBMM, öncelikle Milletvekili Seçim Kanunu'nun 33. maddesindeki yüzde 10 ibaresini, 5, 3 olarak ya da tamamen ortadan kaldırmak suretiyle, yüzde 10'dan kurtulacak. Anayasanın 67. maddesinin son fıkrası gereğince, bence anayasada bir değişiklik yaparak, geçici madde koyarak son fıkradaki hükmü yerine getirerek, 2015 seçimlerinde barajın değiştirilmiş şekilde uygulanmasını sağlamamız lazım. Hem anayasaya bir geçici madde koymak hem de Milletvekili Seçim Kanunu'nun 33. maddesini değiştirmemiz gerekiyor. Anayasa Mahkemesi, kanunu iptal edemez.

Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanun'nun 45. maddesi bunu düzenlemiş, yasama işlemleri aleyhine bireysel başvuru yapılamayacağını söylemiş. Orta yerdeki bir kanun, bireysel başvuruyla Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilemez. O zaman Anayasa Mahkemesi, sadece bir hak ihlali tespiti yapacak, TBMM de bu tespitten yola çıkarak, bu hak ihlalini ortadan kaldıracak, yasal ve anayasal düzenlemeyi kısa süre içinde hayata geçirecek. CHP, buna vardır. "

Bir gazetecinin, TBMM Genel Sekreteri İrfan Neziroğlu'nun Twitter hesabından, "Anayasa Mahkemesi üyelerini yeniden seçelim" dediğini belirtmesi üzerine Altay, "Sayın Neziroğlu, mevzuata hakim bir arkadaşımız olmakla birlikte bulunduğu görev itibariyle böyle bir söz söylemeye, söyledikleri doğru bile olsa hakkı ve haddi yok. Büyük bir yanlış yapmıştır. Gerçi düzeltme gayretinde bir kaç 'tweet'i daha var. Sayın Meclis Başkanı'na bu konudaki rahatsızlığımızı ileteceğiz" karşılığını verdi.

MHP: PKK'NIN ÖNÜ AÇILMIŞ OLUR

Muharrem Sarıkaya'ya konuşan, MHP’nin hukukçu milletvekili Faruk Bal ise Anayasa Mahkemesi'nin yüzde 10 barajını kaldırması durumunda, PKK'nın önünü açmış olacağını iddia etti.

“Anayasa Mahkemesi bu konuda neye göre karar verecek?” sorusuyla söze giren Bal, şunları söyledi:

“Anayasa Mahkemesi Anayasa’ya göre hareket etmeli. Anayasa’nın da iki hükmü var. ‘Biri temsilde adalet, diğeri de 67. maddesindeki ‘Bir yıl sonra uygulanır’ hükmü. Eğer hak ihlali tespiti varsa evet, bunun hemen giderilmesi şarttır. Ama Anayasa’yı da ancak Meclis değiştirir. Bu konuda alacağı karar Anayasa hükmünün değişmesi anlamına gelir ki o da tartışmalıdır. Bu durumda yeni adıyla yargısal aktivizm, eski adıyla da jüristokrasi olur. Anayasa Mahkemesi de daha önce söylediğimiz gibi bir üst akılla hareket edip yüzde 10’u kaldırarak PKK’nın önünü açmış olur.”

HDP: SİYASETİN ÖNÜ AÇILIR

Cumhuriyet Gazetesi'ne konuşan HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş'ın tartışmalara tepkisi "siyasetin önü açılır" şeklinde oldu. Demirtaş, "Seçim barajı zaten hukuksuz bir uygulamaydı. AKP, özellikle Sayın Erdoğan, bu hukuksuzluğu “Biz getirmedik” diye savunuyordu. Aslında böyle diyerek askeri darbenin nimetinden yararlandığını hep itiraf ediyordu. Oysa bu ilelebet gidemezdi. Bu hukuksuzluğa birinin dur demesi gerekiyordu" dedi.

AYM'nin konuyu bu şeklide ele almasını "çok önemli" diyerek nitelendiren Demirtaş, "Temsil adaletinin sağlanabilmesi açısından barajın uygulanmayacağına karar verebilir. Umut ediyorum ki bu yönde bir karar verir. Böyle bir sonuç, Türkiye’de demokratik siyasetin önünü açacak en önemli karar olur. Beklentimiz, temennimiz, bu yönde. Anayasa Mahkemesi nasıl tutuklu vekiller konusunda siyasetin önünü açan bir karar verdiyse, baraj konusunda vereceği karar da Türkiye siyasetine çok büyük katkı olur." diye konuştu.

AYM'den 'seçim barajı' açıklaması

Anayasa Mahkemesi'nden seçim barajı tartışmalarıyla ilgili yapılan açıklamada ''Anayasa kuralları çerçevesinde verilen cevaplardan yorumlar yapılarak bir sonuç çıkarılması tamamen gazetecimizin kendi görüşü ve değerlendirmesinden ibarettir" denildi.

Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, seçim barajı tartışmalarıyla ilgili yapılan açıklamada, "Gazeteci arkadaşımızın teknik bilgi kapsamında sorduğu bazı sorulara Anayasa kuralları çerçevesinde verilen cevaplardan yorumlar yapılarak bir sonuç çıkarılması tamamen gazetecimizin kendi görüşü ve değerlendirmesinden ibarettir" denildi.

AYM'den yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Görüşülmekte olan bir konu hakkında değerlendirme yapmak ne Başkanın ne de üyelerimizin bugüne kadar başvurduğu bir yol olmadığı gibi, böyle bir açıklamanın olumsuz sonuçlarını öngörebilecek yeterli bilgi ve tecrübe sahibi oldukları da izahtan varestedir.''