Gençliğin dilini anlama kılavuzu
Önce kelimelerden sesli harfleri kaldıran sonra da sosyal medyada kendilerine özgü bir dil geliştiren gençleri anlamak için bu dilin şifrelerini çözmek gerekiyor. Gençlerin bu 'sosyal dili' Türkçe'nin yozlaşmasına, ortak dilin ortadan kalkmasına mı yol açıyor?
Derya ÖZTÜRK-Bürde ÖZÇAKIR / GAZETE HABERTÜRK
Araştırmalara göre Türkiye’de 13-17 yaşları arasındaki her üç gençten biri günde en az üç saatini sosyal medyada geçiriyor. 2000’li yılların başında SMS’lerden sesli harfleri kaldırmaya başlayan gençler sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte kendilerini ifade etme biçimlerini de değiştirdi.
Gençler artık sosyal medyada “wth”, “bro”, “omg”, “rt” gibi pek çok kısaltmaları kullanarak kendi aralarında konuşuyor. Çoğu zaman ise ebeveynleri onların konuşmalarını anlamakta zorlanıyor. Bir yandan kısaltmalarla dolu bir dil kullanan gençler, sohbetlerini de sosyal medyada sıkça paylaşılan konulardan “alıntılarla” yapıyor.
Gençlerin kendilerine özgü bir dil geliştirmesini bazı uzmanlar “ortak dilin geleceği” açısından tehlikeli bulurken, bazıları da tepki duymak yerine ayak uydurmak gerektiğini vurguluyor.
ORTAK DİL ORTADAN KALKIYOR
Gençlerin kısaltmalarla dolu dillerini yozlaşma olarak nitelendiren Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Ayda Sabuncuoğlu, eski kuşakların gençleri anlamakta zorlandığını söylüyor. Sabuncuoğlu, “Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle bir bakıma ortak dilimiz gitti, yerine yalnızca gençlerin anlayabildiği bir dil daha doğdu. Dildeki yozlaşmanın bir an önce önüne geçilmesi gerekiyor” diyor.
Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Tasarımı ve Yönetimi Bölümü öğretim üyesi ve Sosyal Medya Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Erkan Saka ise dilin sürekli evrilen bir şey olduğunu ve bunun da olumsuz olarak görülmemesi gerektiğini söylüyor. Dilde yaşanan bu dönüşüme tepki duymak yerine ayak uydurmak gerektiğini vurgulayan Saka, “Yasaklamak ve engellemekten çok alternatif kelimeler, kavramlar bulmak, gençlerin dil kullanımını inceleyecek araştırmalar yapıp stratejiler geliştirmek gerekir” dedi.
KISALTMALAR NE ANLATIYOR?
-Bro: Abi, kardeş; birader
-WTH!: (What the Hell): O ne be!
-OMG: (Oh my god): Aman Tanrım
-RT’lemek: Retweet’lemek
-Mentionlamak: Bir ileti içerisinde bir ya da daha fazla kullanıcının adını kullanmak
-Favlamak: Favorilere almak
-KİB: Kendine iyi bak
-K.b.: Kusura bakma
-S.a.: Selamün aleyküm
-Kahv6: Kahvaltı
-Tsk/ Thanks/Thanx: Teşekkür ederim
-U: Sen
-Aeo: Allah’a emanet ol
-1 Şey: Bir şey
-Gg: Güle güle
-Kont: Kontörüm yok
-X: Sır vermem
-S: Kafası karışmış
-I: İlgisiz
-LOL (Laughing out loud): Sesli gülmek
-Stalklamak: Birini sosyal medyada araştırmak, takip etmek
-Popi: Popüler
-R yapmak: Bir şey hakkında geri adım atmak
FENOMEN OLMUŞ KALIPLARI KULLANIYORLAR
Gençler sosyal medyada fenomen olmuş paylaşımlardaki cümle kalıplarını konuşmalarında da sıklıkla kullanıyorlar. Anlatacakları olaya uyarlayarak kullandıkları kalıpların ne anlama geldiğini sosyal medyayla ilgili olmayan kişiler anlamakta güçlük çekebiliyor. İşte bu kalıplardan bazıları:
-ANLAMAZSINIZ... HEM DE NE...
13 yaşındaki bir çocuğun tekne fuarında kendisine alınan 100 bin Euro değerindeki tekne hakkında konuşurken ağlayarak söylediği bu cümleler üzerinden zaman geçmiş olmasına rağmen hâlâ kullanıyorlar.
-SONRA KIZ DEMİŞ ‘NE KADAR DA... BİR ERKEK’
Twitter fenomenlerinden Mehmet Ali’nin hikayelerinde sıklıkla kullandığı bu kalıbı gençler boşluk olan yere uygun bir kelime getirerek kullanıyorlar.
-HERKESİN HAYATINA KİMSE KARIŞAMAZ
Bir sokak röportajı sırasında söylediklerinden hiçbir şey anlaşılamayan bir adamın kurduğu bu cümle hâlâ oldukça popüler. Hatta CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu seçim öncesinde Ekşi Sözlük’te bir soruya bu cümleyle cevap vermişti.
-VUR YÜZE İFADESİ... BİTANESİ
Merve Özbey’in Yaş Hikâyesi adlı şarkısında geçen “Vurur yüze ifadesi bulur seni bitanesi” sözleri değişik versiyonlarla sosyal medyada çok paylaşıldı. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım Habertürk TV’de Fatih Altaylı’nın “Sosyal medyayı kullanıyor musunuz?” sorusuna, “Vurur yüze ifadesi kullanıyorum, sosyal medyayı bitanesi” cümlesiyle cevap vermişti.
