Devlet, vegan mahkûma 3 bin TL tazminat ödeyecek
"Cezaevi yönetimi, protein ihtiyacımı karşılayacak sebzeler vermeyerek işkence ve kötü muamele yasağını ihlal ediyor"
Fevzi ÇAKIR / GAZETE HABERTÜRK
Osman Evcan, 1992’de ‘yasadışı örgüt üyeliği’ suçundan müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Vegan (hayvansal gıdaları ve et tüketmeyi reddeden kişi) olan Evcan, 2011’de “kendisine yeterli vegan yemek tahsis edilmediği” iddiasıyla, Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nde 43 gün açlık grevi yaptı. Sanal âlemde “Osman’a Vegan Yemek” kampanyası başlatıldı. Kampanya bir anda küresel eyleme dönüştü, konu TBMM gündemine taşındı.
YÖNETMELİĞE ‘VEGAN’ MADDESİ EKLENDİ
Adalet Bakanlığı, 28 Mart 2012’de, ‘Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliği’nde tüm mahkûmları yakından ilgilendiren önemli bir değişiklik yaptı. Yönetmeliğe, “Hasta hükümlü ve tutukluya, diyetisyen veya hekimlerin belirleyeceği besinler verilir. İnancı gereği veya vegan, vejetaryen (etyemez) türü özel bir beslenme şekline sahip hükümlü ve tutukluların talepleri, iaşe miktarı ile sınırlı kalmak üzere karşılanır. Eğitim merkezlerinde de bu uygulama yapılır” maddesi eklendi.
AYM’YE BİREYSEL BAŞVURUDA BULUNDU
Böylece Türkiye hapishanelerindeki tüm vegan-vejetaryen tutsaklar, vegan-vejetaryen yemek hakkı kazandı.
Ancak Evcan, vegan-vejetaryen yemeklerin taze ve mevsimsel sebzelerle yapılmasına ek olarak, dışarıdan vegan gıda almanın önündeki engellerin de kaldırılması için Nisan 2014’te bir kez daha 33 günlük açlık grevi yaptı. 10 Kasım 2015’te ise bu defa nakledildiği Kocaeli 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde vegan beslenme hakkı engellendiği iddiasıyla açlık grevine başladı. Talepleri kabul edilince açlık grevini 40. gününde bıraktı. Ardından nakledildiği Silivri 6 No’lu L Tipi Cezaevi’nde de benzer sorunlar yaşayınca, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuru dilekçesinde vegan-vejetaryen olduğunu belirten Osman Evcan, “Cezaevi yönetimi, protein ihtiyacımı karşılayacak sebzeler vermeyerek işkence ve kötü muamele yasağını, vejetaryen olup olmadığımın tespiti için devlet hastanesine göndererek de din ve vicdan hürriyeti ile ayrımcılık yasağını ihlal ediyor” dedi. Yüksek Mahkeme, Osman Evcan’ın başvurusunu kısmen kabul edilebilir buldu.
Kararda, Evcan’ın vejetaryen olup olmadığının tespiti için devlet hastanesine gönderilmesinin Anayasa’da yer alan “maddi ve manevi varlığın korunması hakkı”nı ihlal olduğu ifade edildi. Devletin Evcan’a 3 bin TL tazminat ödemesini de kararlaştıran mahkeme, ihlalin ortadan kaldırılması için kararın birer örneğini Adalet Bakanlığı ile Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine hükmetti.
