Yabancı ülkelerde alkol satışı nasıl?
Avrupa ve Amerika'da uygulanan perakende içki yasağına ilişkin örnekler şöyle
Ahmet KIVANÇ / ANKARA
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen alkol düzenlemesiyle ilgili yasa, tartışmaları da beraberinde getirdi. Yeni düzenleme ile birlikte alkollü içeceklerin satışı 22.00-06.00 saatleri arasında yasaklanıyor. Peki gelişmiş ülkelerde alkol satışının yasak olduğu saatler nasıl düzenleniyor? Gazete Habertürk araştırdı...
YABANCI ÜLKELERDE ALKOL SATIŞI NASIL?
Avrupa ve Amerika’da uygulanan perakende içki yasağına ilişkin örnekler şöyle:
RUSYA: 23.00-8.00 arasında içki satışı yasak.
İNGİLTERE: İrlanda’da olduğu gibi sokakta içki içme yasağı bulunuyor. Devlete ait kanallarda içki reklamı yayınlamak yasak.
ALMANYA: Sokakta içki içenlere para cezası uygulanırken, bazı bölgelerde gece saatlerinde içki satışına yasak getirilmiş durumda.
FİNLANDİYA: 18.00-9.00 arası satış yapılmıyor. Cuma günleri 20.00’ye kadar satış yapılıyor. Pazarları ise satış yapılmıyor.
İSVEÇ: 19.00-10.00 arası satış yapılmıyor. Cumartesi 15.00’e kadar satış yapılıyor. Pazarları ise alkol satışı yok.
İSVİÇRE: Gece 22.00-06.00 arasında market ve büfelerde alkollü içki satışı yapılmıyor.
NORVEÇ: Pazartesi-Çarşamba: 10.00-17.00, Perşembe-Cuma 10.00- 18.00, Cumartesi: 10.00- 15.00 arası satış yapılıyor. Pazarları satış yok.
ABD: New York Eyaleti’nde bira 24 saat satılabiliyor. Yüksek alkollü içkiler pazartesicumartesi 09.00-24.00 arası satılıyor. Pazarları ise satış saatleri 9.00-21.00. KANADA: Ontario Eyaleti’nde 09.00-22.00 arası satış yapılıyor. Pazar günüyse 11.00-18.00 arası satış yapılıyor. Finlandiya, İsveç, Norveç ve Kanada’da alkollü içki satışları (bira dışında) devlet tekelinde. Satış saatleri yasayla değil devletin sahibi olduğu dükkânların açık olduğu saatlerle sınırlı. Daha merkezi yerde bulunan dükkânlar 1 ile 2 saat arasında daha uzun açık kalıyor. Kanada ve ABD’de alkol satışıyla ilgili kurallar eyaletten eyalete farklılık gösteriyor. Hatta aynı eyaletteki farklı şehirler bazen farklı kurallara sahip olabiliyor.
YENİ DÜZENLEMEDE NELER VAR?
Alkollü içkilerin perakende satışını 22.00-06.00 saatleri arasında yasaklayan düzenleme, dün sabah 07.00'ye kadar süren gece mesaisiyle TBMM'den geçti. Yasa uyarınca özel araçların sürücü koltuklarında da sigara yasaklanırken, trafikte alkol kontrolünde test cihazına üflemeyenlere 2 bin lira ceza getirildi.
Yasanın gizli mimarı AK Parti Ankara Milletvekili Cevdet Erdöl, artık park ve bahçelerle sahil kenarlarında rastgele yerlerde içki içilemeyeceğini söyledi. Erdöl, bu tür yerlerde içki içilebilecek alanların mülki idare amirleri tarafından belirlenebileceğini, izin verilmeyen yerde alkol tüketiminin olmayacağını ifade etti. Alkollü içki satışı ve tüketiminde yapılan değişiklikler şöyle oldu:
22.00'den sonra içki satışına 20 bin TL ceza
22.00-06.00 saatleri arasında perakende içki satışı yapılamayacak. Bar, meyhane ve restoranlarda tesis sınırları içerisinde içki içilebilecek ancak dışarıda tüketilmek üzere 22.00'den sonra bu işyerlerinde içki satışı yapılamayacak. Satış yasağına uymamanın cezası 20 bin liradan başlayacak.
Spor salonlarında içki yasaklandı mı?
Yasak, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonlarında uygulanacak. Diğer spor salonlarında, ruhsatı varsa içki satışı yapılabilecek.
100 metre yasağı ne demek?: Açık veya perakende alkollü içki satış yerleriyle okullar, dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az 100 metre mesafe olacak.
Mevcut işletmeler ne olacak?: 100 metre yasağı, ruhsatı bulunan mevcut işletmeleri şimdilik etkilemeyecek. 100 metre sınırını ihlâl eden işletmenin ruhsatı üçüncü kişilere devredilemeyecek.
Ruhsat kime devredilebilecek?: 100 metre kuralına takılan mevcut işletmelerin ruhsatları ancak anne, baba, çocuklar (birinci derece) ile torun, büyükbaba, büyükanne ve kardeş (ikinci derece) gibi akrabalara devredilebilecek.
Havuzlu siteler nasıl etkilenecek: Açık alkollü içki satış ruhsatı olan sitelerin havuzunda alkol tüketimi devam edilebilecek.
Şezlongda içki içilebilecek mi?: Şezlongun konulduğu plaj eğer alkollü içki ruhsatı bulunan otel, motel, beach club gibi işletmelere tahsis edilmişse şezlongda içki içilebilecek.
İçki satan yerlerde perde çekilecek mi?
Teklif aynen yasalaşsaydı bar, meyhane ve restoranlarda alkollü içkinin dışarıdan görünmemesi için perde çekilmesi gerekecekti. Ancak bundan vazgeçildi.
Bakkal içkiyi nasıl satacak?: Bakkal, büfe gibi yerlerde içki büfeye konulamayak, dışarıdan görünmeyecek.
Dizilerde meyhane yasağı: Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve kliplerde alkolü özendirici görüntülere yer verilmeyecek. İçki bardak ve şişeleri, sigarada olduğu gibi buzlanarak gösterilecek. Çekimi durdurulan Behzat Ç. gibi dizilerde oyuncular meyhaneye gidemeyecek.
Kaldırımda içki yasak mı?: Eğer kaldırım belediye tarafından işyerine kiralanmışsa burada masa konulup içki servisi yapılabilecek.
Kaldırım izni olmayanlar ne olacak?: İşletmelerin kaldırımı kullanma izni olmayan Beyoğlu'nun çoğu kısımları ile Kadıköy'deki Barlar Sokağı gibi yerlerde elde kadehle dışarıda sigara içilemeyecek, yandaki bara gidilemeyecek.
Turizm bölgelerine ayrıcalık var mı?
Yasada turizm bölgeleri için herhangi bir ayrıcalık öngörülmüyor. Burada mülki idare amirlerinin vereceği kararlar belirleyici olacak.
Köy ve kır düğününde içki içilebilecek mi?: Açık alkollü içki satış ruhsatı olmadığı için köy düğünlerinde meydanda içki içilemeyecek. Ruhsatı bulunan kır düğünlerindeyse içilebilecek.
Anadolu Efes Basketbol devam edebilecek mi?: Alkollü içki firmaları, şirket adını kullanarak spor kulüplerine sponsor olabilecekler. Ancak marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak hiçbir etkinliğe destek olamayacaklar. Anadolu Efes, şirketin adı olduğu için kullanılabilecek.
Bağ bozumu gezileri yapılabilecek mi?: Şarap firmalarının sonbaharda şarap bağlarına düzenledikleri tanıtım gezileri artık yapılamayacak.
Reklam yasağı: Alkollü içkilerin televizyonun yanı sıra gazete ve dergi gibi mecralarda yayımlanması yasaklanacak.
Rakı kültürü: Rakı kültürü gibi alkollü içki tanıtımına yönelik yayınlar artık yapılamayacak.
İçki şişelerine uyarı yazısı: Alkollü içki şişelerine alkol tüketiminin sağlığa etkilerine ilişkin uyarı yazısı konulacak. Uyarı yazısı bulunmayan mevcut şişeler 1 yıl daha satılabilecek.
İşyerindeki içki markası tabelası kalkacak mı?: Mevcut tabelaların, yasa yürürlüğe girdikten itibaren 1 yıl içerisinde kaldırılması gerekecek. İçki firmalarının logolarını taşıyan soğutucular kapalı yerde olma şartıyla 3 yıl kullanılacak.
ÜFLEMEYENE 2000 TL CEZA
Araç kullanımında alkol limiti: Özel araç sürücüleri 2 bira, 1 duble rakı, 2 kadeh şarap veya 1 duble votkaya denk gelen 0.50 promili aştıklarında cezalı duruma düşecek. Bu sınırı aşanlar ilk seferinde 700 TL ceza ödeyecek, ehliyetine 6 ay el konulacak. 5 yıl içinde ikinci kez ihlâlde 877 TL para cezası verilecek, ehliyetine 2 yıl el konulacak. Üçüncü tekrardaysa ehliyete 5 yıl el konulup, 1.407 TL para cezası verilecek. Ticari araç sürücüleriyse promil sınırı olmaksızın alkol alamayacak.
Alkolmetreye üflemeyen yandı: Alkolmetreye üflemeyi reddedenlere 2 bin lira para cezası uygulanacak ve bu kişiler sağlık kuruluşuna götürülerek tükürük, kan örnekleri alınacak.
2 duble rakıyı aşana 2 yıla kadar hapis
4 bira, 2 duble rakı, 4 kadeh şarap veya 2 duble votkaya denk gelen 1.00 promili aşan sürücülere 2 yıla kadar hapis cezası uygulanacak.
Özel arabadaki sürücüye sigara yasağı: Özel araçların sürücü koltuğunda oturanlar artık sigara içemeyecek.
Park, bahçe ve sahilde içki içilebilecek mi?: Yasaya göre, alkollü içkiler, 'sunum izni verilen yerlerde' tüketilebilecek. Park, bahçe ve sahillerde rastgele alkollü içki içilemeyecek. İzmir Kordon, İstanbul Ortaköy gibi yerlerde sahil kenarında içki içilebilmesi valiliğin izniyle mümkün olabilecek.
Yasağın sınırı yönetmelikle çizilecek: Dışarıda içki tüketimi yasağının sınırı, TAPDK'nın Sağlık Bakanlığı'nın görüşünü alarak çıkaracağı yönetmelikle mülki idare amirler tarafından belirlenecek.
GERGİN GECE
CHP'li Veli Ağbaba'nın "Uludere katliamının emrini veren Başbakan alkollü müydü, Madımak'ı yakanlar alkollü müydü, Reyhanlı'da saldırı emrine veren caniler alkollü müydü" sözleri Meclis'te gerginliğe yol açtı. AK Parti ve CHP milletvekilleri birbirinin üzerine yürürken, CHP'li Özgür Özel tekmelendiğini söyledi. 4. Murad'ın resmini gösteren Ağbaba, "4. Murad bütün ülkede alkolü yasakladı ama kendisi 28 yaşında aşırı alkolden öldü" dedi.
'ŞİŞELERİN YERİNE MUZ'
BDP'li Hasip Kaplan, "Kovboy filmlerinde sigaranın yerinde çiçek vardı, şimdi şişelerin yerine muz koyarsınız" dedi.
YASANIN MİMARI ÇOCUĞUMUN YANINDA KAFAYI ÇEKEMEYECEK
"İZİN VERİLEN YERLERDE İÇİLEBİLECEK"
Yasanın gizli mimarı Cevdet Erdöl, yasayla artık park, bahçe ve sahillerde rastgele alkollü içki içilemeyeceğini, içki içilebilecek yerlerin mülki idare amirleri tarafından belirleneceğini söyledi. Erdöl, "İsteyen istediği yerde alkol alamayacak. Ancak izin verilen yerlerde içilebilecek" dedi.
Detayların yönetmelikle düzenleneceğini vurgulayan Erdöl, içki içilebilecek piknik alanlarının da yine mülki amirlerce ilan edileceğini ifade etti. Yasanın esas itibariyle alkol tüketimini disipline ettiğini belirten Erdöl, şöyle konuştu: "Alıp alkolünü çoluğumun çocuğumun yanında kafayı çekmesin. Piknik alanlarında, sahillerde ancak izinli olursa içilebilir. Bunun için izinli alanlar oluşturulacak. Bunları mülki idare amirleri belirleyecek. İzin verilmişse sorun yok ama izin verilmeyen yerlerde içilemeyecek."
Sürücü koltuğunda sigara içilemeyecek
4 bira, 2 duble rakı, 4 kadeh şarap veya 2 duble votkaya denk gelen 1.00 promili aşan sürücülere 2 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Özel arabadaki sürücüye sigara yasağı: Özel araçların sürücü koltuğunda oturanlar artık sigara içemeyecek. Park, bahçe ve sahilde içki içilenbilecek mi?: Yasaya göre, alkollü içkiler, ‘sunum izni verilen yerlerde' tüketilebilecek. Park, bahçe ve sahillerde rast gele alkollü içki içilemeyecek. İzmir Kordon, İstanbul Ortaköy gibi yerlerde sahil kenarında içki içilebilmesi valiliğin izniyle mümkün olabilecek. Yasağın sınırı yönetmelikle çizilecek: Dışarıda içki tüketimi yasağının sınırı, TAPDK’ nın Sağlık Bakanlığı’nın görüşünü alarak çıkaracağı yönetmelikle öülki idare amirleri tarafından belirlenecek.
FESTİVALLER İSİMSİZ KALACAK
Yeni yasa alkollü içki üreticilerinin her türlü organizasyonda sponsorluk yapmasını da engelliyor. WSJ Türkiye’nin haberine göre haziranda yapılması planlanan Efes One Love ve geçen yıl temmuz ayında gerçekleşen ve bu yıl için tarihi belirlenemeyen Tuborg Gold Fest şimdi ‘Tamam mı, devam mı?’ sorusuna cevap arıyor. Şirketler markaları için çıkış yolu bulmaya çalışırken konuya yakın kaynaklar özellikle Tuborg Gold Fest için “Bu yıl yapılmayabilir. Kanun Resmi Gazete’de yayımlanınca netleşecek” diyor. Yasadan önce Efes’in Efes One Love ve Efes Blues, Doluca’nın “Şarap Tadım Günleri” ve “İstanbul Kadeh Kaldırıyor” gibi etkinlikleri bulunuyordu. Yeni Rakı, İstanbul’da Safi Meyhane’nin, Kavaklıdere Şarapları ise Ankara Uluslararası Müzik Festivali’nin ana sponsoru.
