Son dakika: İşçi kendi istese bile yıllık izninden vazgeçemez

İşçilerin yıllık izin süreleri, o işyerindeki çalışma süresine göre belirleniyor. Yıllık izne hak kazanabilmek için işçinin deneme süresi dahil bir yıl çalışması gerekiyor.

İLK YILINDA AVANS İZİN KULLANILABİLİR

Bankalar, mağaza ve market zincirleri gibi çok şubeli şirketlerin farklı işyerlerinde geçen hizmet süreleri, yıllık iznin hesabında birleştiriliyor.

Bir işte 15 yıldan fazla çalışarak 26 gün izin hakkına sahip olan işçi, o işten ayrılıp başka bir işe girdiğinde yeniden izne hak kazanabilmek için yeni işyerinde bir yılı doldurmak zorunda. Bu kişi bir yılı doldurduktan sonra beş yıl boyunca yılda 14 gün ücretli izin yapabilir.

Çalışmakta olduğu işyerinde kıdem tazminatını alarak emekliye ayrılıp, aynı yerde çalışmaya devam edenler de bir yılı doldurmadan izin kullanamaz. Ondan sonraki izin süreleri de kıdem tazminatını aldığı tarihte yeni işe girmiş gibi hesaplanır.

İşveren, bir yıllık süre dolmadan işçisine, bir sonraki yılın izninden mahsup edilmek üzere “avans” izin verebiliyor. Örneğin, işe 6 ay önce başlayan işçiye bir hafta izin verip, gelecek yılın izninden mahsup edebilir. Bu durumda işçi gelecek yıl bir hafta eksik izin kullanır.

10 GÜNLÜK BLOK İZİN

Kanuna göre, yıllık ücretli iznin işveren tarafından bölünmesi yasak. İznin işverence sürekli bir şekilde verilmesi gerekiyor. Ancak, tarafların anlaşması halinde izin süresi bölünerek kullanılabiliyor. Örneğin, 20 gün yıllık izin hakkı bulunan işçi, bunun 10 gününü blok, kalan 10 gününü ise birer gün şeklinde bölerek kullanma hakkına sahip. Her durumda işçinin yıllık izninin en az on günlük kısmını blok olarak kullanma hakkı bulunuyor. İzinlerin bölümler halinde kullanılması konusunda anlaşılmış olması halinde bile en az on günlük kısmın blok olarak kullandırılması gerekiyor.

İZNE ÇIKARKEN AVANS ALABİLİR

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, izin dönemine ilişkin ücretini işçinin izne başlamasından önce peşin ödemek veya avans vermek zorunda. Normalde ücretini ay sonunda alan işçi, ayın 5’i ile 20’si arasında izne çıkacaksa, o sürenin ücretini avans veya peşin olarak isteyebilir. İşverenin, işçi talep ettiği takdirde, izin günlerinin ücretini, izne çıkmadan peşin olarak ödemesi gerekir.

18 YAŞ ALTI VE 50 YAŞ ÜSTÜNE 20 GÜN İZİN

18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler, çalışma süreleri kaç yıl olursa olsun yıllık en az 20 gün izin hakkına sahip bulunuyor.

MEMURLAR 2 YIL İÇİNDE KULLANMALI

Devlet memurları, hizmet süresi 1-10 yıl arasında olanlarda 10 gün, 10 yılı aşanlarda ise 30 gün yıllık izin kullanabiliyor. Memurların kullanılmayan izinleri en fazla bir yıl devrediyor. Cari yıl ve bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları kayboluyor. Bu nedenle memurların, hak ettikleri izinlerini en geç iki yıl içinde kullanmaları gerekiyor.

SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMI DELİL OLABİLİR

Kanuna göre, işçilerin yıllık izin döneminde başka bir işte çalışmaları yasak. Eğer işveren, işçisinin yıllık izinde çalıştığını tespit ederse, izin dönemi için ödediği ücreti isteme hakkına sahip bulunuyor. İşverenler işçilerinin izinde başka işte çalıştığını, genellikle sosyal medyada yaptığı paylaşımlardan öğreniyor. Bu fotoğrafları delil olarak kullanabiliyor.

İMZANIZ VARSA KANIT TOPLAYIN

Kimi işverenler, izin kullandırmadığı halde işçiden yıllık iznini kullandığına dair yazı isteyebiliyor. İşini kaybetmemek için bu şekilde bir belgeye imza atmak zorunda bırakılan işçinin, işten ayrıldığında izin parası alabilmek için kanıt toplaması gerekir. İzinli gösterilen günlerde fiilen çalıştığını kanıtlayan işçi dava açarak hakkını arayabilir.

MEMURA 30 GÜNE KADAR İZİN VAR

Hizmet süresi 1 yıldan 10 yıla kadar olanlar 20 gün

Hizmet süresi 10 yıldan fazla olanlar 30 gün

İŞÇİNİN İLK 5 YIL 14 GÜN İZNİ VAR

Yıllık izin hakkı, işyerindeki hizmet sürelerine göre şöyle: Bir yıldan 5 yıla (dahil) kadar olanlara 14 gün

Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara 20 gün

On beş yıl ve daha fazla olanlara 26 gün

Madenler ve yeraltı işinde çalışana, ilave 4 gün

İZİN PARASI NET ÜCRETTEN HESAPLANIR

Kullanılmayan yıllık iznin parası, iş akdinin sona erdiği tarihte ödenmek zorunda. İzin parası, brüt ücretten yüzde 14 sosyal güvenlik primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden ödeniyor.

ÇOCUĞU ENGELLİ OLANA 10 GÜN EK İZİN

En az yüzde 70 oranında engelli çocuğu bulunan işçinin, bir yıl içinde 10 güne kadar ilave “ücretli” izin kullanma hakkı bulunuyor. Bu izin hakkını, çalışan anne babadan sadece biri kullanabilir.

İZNİN KULLANILMADIĞINI İŞVEREN İSPATLAMALI

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2013/741 sayılı kararına göre, yıllık izinlerin kullanıldığını ispat yükü işverene ait. İşverenin, yıllık izinlerin kullandırıldığını, imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlaması gerekiyor.

HAFTA SONU TATİLİ İZİN GÜNÜNDEN SAYILAMAZ

Kanuna göre, yıllık ücretli iznin kullanımında, izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor. Dolayısıyla pazartesi gününden başlayarak 5 gün izin alan işçi, hafta sonu tatilini de ekleyerek fiilen daha uzun süreyle izin yapma hakkına sahip.

ÖZEL SANDIK EMEKLİLERİ DE BAYRAM İKRAMİYESİ İSTİYOR

Türkiye’de 10 banka, 6 sigorta şirketi ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) çalışanları, kanunla kurulmuş özel sandıklardan emekli aylığı alıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) emekli aylığı almakta olan yaklaşık 12 milyon kişiye bin liralık bayram ikramiyesi ödenirken, söz konusu 12 özel sandıktan emekli aylığı alanlar kapsam dışı bırakıldı. Akbank Emeklileri Derneği Başkanı Yıldız Tengiz, özel sandıklara mensup 150 bin emekli bulunduğunu, bunların aileleriyle birlikte sayılarının 300 bine ulaştığını belirtti. Tengiz, bin liralık bayram ikramiyesinin SGK’nın kasasından çıkmadığını, Hazine’den ödendiğini vurgulayarak, “Hazine’ye, çalışma hayatımız boyunca biz de vergi ödedik. Hazine’nin parasında bizim de hakkımız var. Emekliler arasında ayrımcılık yapılmamalı, sandıklardan emekli olanlar da Hazine’den yapılan bayram ikramiyesinden yararlandırılmalı” dedi.