Tereyağı aklandı mı?

İNGİLİZ uzmanlar, doymamış yağ oranına sahip diyetin kalp hastalığı riskini artırdığını belirterek, margarin yerine tereyağ tüketilmesinin daha sağlıklı olduğunu açıkladı. İngiltere'nin önde gelen kardiyologlarından Dr. Aseem Malhorta, British Medical Journal'de yayımlanan makalesinde doymamış yağ tüketimine dayanan beslenmeyi "40 yıllık bir hata" olarak nitelendirerek, bu tür beslenme yüzünden milyonlarca kişinin kolesterol hapları kullanmak zorunda kaldığını belirtti. "Margarin yerine köy tereyağı ve zeytinyağı tüketin. Omega3 insan vücuduna girmelidir. Salam, sosis de trans yağlar içerdiği için bir o kadar zararlı. Tereyağı tüketmenin sınırı yok, mideniz gözünüz doyana kadar tereyağı tüketin" dedi. ABD'nin haftalık dergisi TIME da 23 Haziran baskısında 'Tereyağı tüketin' diyerek konuyu kapağına taşıdı. Biz de uzmanlara sorduk, "Herkes istediği kadar tereyağ tüketebilir mi? Kolesterol hapı boş yere mi kullanılıyor? Tereyağı aklandı mı?"

'Boş yere kolesterol hapı kullanıldı' iddiası doğru değil'

Türk Kardiyoloji Derneği Hipertansiyon Grup eski başkanı Prof. Dr. Doğan ERDOĞAN:

YENİ bir şey değil. Tereyağı hem doymuş hem de doymamış yağ içeriyor ama doymamış, tehlikesiz yağ oranı doymuş olan tehlikeli yağ oranına göre yüksek. Ama siz yüksek ısıda, örneğin kızartmalarda kullanırsanız doymamış halden doymuş hale geçiyor. Bu nedenle orada kasdedilen ham tereyağ. Mesela bizim kahvaltılarda kullandığımız veya yemeklerin üzerine eritilip ilave edilen şekildi. Yoksa tereyağ kızartmalarda kullanılırsa yine kalp damar hastalıklarına yol açma olasılığı artan bir yağ. Onun haricinde kolesterol haplarını kullanmaya gerek kalmazdı iddiası doğru değil. Öyle bir bilimsel veri yok. Tedavinin birincil önerisi diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri. Tüm bunlara rağmen kolesterol inmezse kolesterol hapı kullanılmasını öneriyoruz. Kolesterol hapı için 10 hastanın 8'nde mecbur kullanıyorsunuz ama Türkiye'de yaşam tarzı değişikliği çok iyi yapılır, düzenlenirse o zaman belki 10 hastadan 4'ünde kolesterol hapı kullanmak durumunda kalırsınız. Belki de daha az oranda. Açıkçası ben de güncel hayatımda taze, sürme halinde veya eriterek, yakmadan kullanıyorum. Sadece tereyağ yiyerek tedavi olmaz. Egzersiz, bu yaşam tarzı değişyikliğinin en önemli parçası. Bunun harcinde şişmanlık varsa şişmanlığın önlenmesi, şeker varsa bunun düzenlenmesi, tuz oranının düşürülmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri gerekiyor.

'Hakiki tereyağı önerimdir'

İstanbul Florence Nightingale Hastanesi'nde iç hastalıkları ve gastroentroloji uzmanı Dr. Süleyman URAZ:

TEREYAĞI Türk mutfağının aslında temel taşı olan bir besinimizdir. Yemeklerimizin büyük kısmını tereyağı ile yaparız. Ancak bu hakiki tereyağı olmalıdır. Hakiki tereyağı vücut ısısında erir. Kaliteli bir kalori kaynağıdır. Çok fazla ve aşırı kullanmadan, makul ve yeterli ölçülerde kullandığınızda mahsuru olmadığı gibi faydasını göreceğimiz bir yiyecektir. Yağda yapılmış bir yumurta ve pilav gerçekten lezzetlidir, ve düzgün ölçülerde kullanıldığında, mesela bir yemek kaşığı kadar, asla sakınılmamalıdır. Çünkü iyi bir tereyağı kolestrol açısından kötü bir yağ türü değildir. Kalp-damar hastaları için makul ölçülerde köy tereyağını ve sızma zeytin yağını öneriyoruz. Kaliteli bir tereyağı, köy tereyağıdır. Gerçek bir tereyağında, katkı maddesi bulunmamalıdır. Rafinerize değil, geleneksel yöntemlerle yapılan ve damar duvarında donmayan tereyağlarını öneriyoruz. Tüketilmesini tamamen önerdiğim 2 yağ türü sızma zeytinyağı ve hakiki tereyağdır. Margarin ve tarzındaki yağları asla önermiyorum.

'Bol bol yiyebilirsiniz demek doğru değil çünkü herkese her formül uymaz'

Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU:

KATI margarinlere göre tereyağın daha sağlıklı oluduğu biliniyordu. Bu çok yanlı ve dramatize edilmiş bir şey. Zaten lehte ve aleyhte yazılar çıkıyordu ve sağlıklı kişiler için zaten tereyağın hiçbir mahsuru yoktu ama bazı özel hasta gruplarına biz kısıtlıyorduk. Tabi ki katı margarinlere tercih edilebileceğini baştan beri söylüyorduk ancak 'tarayağı aklandı' diye bir şey yoktur. Zeytinyağı her zaman birinci tercihtir ve en son tercihler katı margarinlerdir. Sıvıları ayırıyorum çünkü onların niteliği farklı. Yapılandırılmış margarinlerin de aynı dezavantajı taşımadığını görüyoruz. Onun dışında görüşlerde böyle gazetelere haber olacak dramatik değişiklik yok. Sağlıklı kişiler için hiçbir zaman zaten kısıtlama yoktu ama kalp hastaları için ciddi değişiklik yok. Bol bol terayağ yiyebilirsiniz demek de doğru değil çünkü herkese her förmül uymaz.

'Her tür besinin azı karar çoğu zarar'

Marmara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU:

BESLENME açısından yağları değerlendirdiğimizde doymuş yağlar yani tereyağı veya kırmızı etlerdeki yağlar, diğer ifadeyle katı yağlar normalda kötü kolestrolü yükseltir ama iyi kolestrolü de yükseltir. Çoklu doymamış yağlar yani ayçiçek, mısırözü gibi yağlar, kötü kolestrolü düşürür ama aynı zamanda iyi koleströlü de düşürür. Zeytinyağı, kötü veya iyi kolesterole etki etmez ama tek başına trigliseritleri etkiler. Aynı zamanda zeytinyağı vitamin D açısından çok zengin olduğu için antioksidan özelliği de vardır. Asıl olan, her türlü yağdan, organizmanın gereksinimi kadar ve sınırı koruyarak alacaksın. Tek başına zeytinyağı, tek başına tereyağı ye demek son derece yanlıştır. Bilime de insan sağlığına da aykırıdır. Bugün ABD Kardiyoloji Akademisi'nin görüşü de aynen bu noktadadır. On yıllardır damarı tıkanan, enfarktüs geçiren, kalpten ölen, kalp damar problemi yaşayan insanlarda hangi yağ olursa olsun çok miktarda tüketimin zarar verdiği görülmüştür. Toplam yağ miktarını azaltacaksın. Bunların içerisinde en fazla kullanabileceğin tekli doymamış zeytinyağıdır. Örneğin tavukla hindiyi derisiyle yersen katı yağ alırsın, derisini atarsan hiç katı yağ almazsın ki buna dikkat etmek lazım. Bir kardiyoloğun bu tür söylemi, safsatadan başka bir şey değildir. Tek başına tüketilen bol miktardaki tereyağın, hele hele o ülke insanlarının kalp damar hastalığına genetik yatkınlığı varsa çok daha büyük sıkıntı yaratır. Dünyada beslenmide en önemli şey, ihtiyacın kadar tüketmedir. İhtayaçtan fazla tüketilen yağlar, yine hekimin önerisiyle tedavi ve kontrol altına alınmalıdır. İhtiyaçtan fazla yenilen her türlü besinin vucuttan atılmasını artık çok zordur ve yağa dönüşürler.

'Doymuş yağlardan uzak durulmalı'

Medical Park Fatih Hastanesi iç hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ziya MOCAN:

TEK tek yapılmış olan izole çalışmalar bize her zaman doğruyu göstermez. Bu makalelerin bilimsel tıp dergilerinde yayınlanmış olması gerekir ki tıp otoritecilerince kabul görsün. Bu nedenle magazinsel haberlerin bizim açımızdan hiçbir önemi yoktur. Doymuş yağlardan kuyruk yağlar başta olmak üzere uzak durmamız gerekir. Burada tek istisna tereyağıdır. Tereyağı doymuş yağ olmasına rağmen nitrojenize olmaması, iç organ yağlanması yapmaması nedeniyle belirli bir miktarda yenebilir. Ancak hiçbir zaman kuyruk yağları, iç organ yağları dünyadaki tıp otoriterlerinin kabus ettiğin bir beslenme şekli değildir. Bu nedenle halkımıza yanlış bilgi verilmesi çok tehlikeli olacaktır. Doymuş yağlardan fakir diyet hiçbir zaman şeker hastalığına ya da obeziteye yol açmaz. Dünyadaki obezitenin artışının nedeni fazla enerji alımı ve bunun harcanmasının az olmasıdır.