‘İlk zamanlar boş bakar, zamanla anlar

■ Contemporary Istanbul (CI) 10 yılda neler kazandırdı?

Türkiye’nin çağdaş sanat pazarına büyük katkıda bulunduk. 10 yılda biz de bir eğitimden geçtik. İstanbul’un etkisi bize büyük bir güç verdi. Ülkeler kendini sanatla ortaya çıkarmak istiyor. Biz bir şeyler başardık. Sanatseverlerin sayısı da arttı.

■ İlgi her geçen gün artıyor değil mi?

Sanata ilgi göstermek kaçınılmaz. Şöyle diyeyim fuar takvimleri dolu olduğundan, birçok fuar gün eksiltirken biz gün artırmayı düşünüyoruz. İstanbullunun ilgisinden bu da...

■ İran çağdaş sanatı aldı başını gidiyor. İran bu yılki onur konuğunuz.

İran yıldız oldu, böyle olacağını bilmiyorduk. Tahran’dan çok iyi galerileri ağırlayacağız. Fuarın “yeni medya” kısmında çok iyi işleri var. İran’da iyi sanat var.

‘SANAT DAİMA ULAŞILMAZ KALACAK’

■ Bu yıl da CI Editions olacak değil mi?

Evet. Bir eserden misal, sadece 10 tane yapılması durumu bu. Sayının artması eserin fiyatını düşürür. Pahalı bir sanatçının eserini uyguna almanın bir yolu. Ulaşılabilir oluyor böylece.

■ Sanata ulaşılıyor mu, ulaşılacak mı, ulaşılmayacak mı?

Hep söyleniyor ama bir değişiklik göremiyorum. Aynı isimler, aynı yüzler... Sanatın bir tekilliği var, bu yönden sanat daima ulaşılmaz kalacak. Sergilenmiyorsa hele... Ama ulaşılabilirliği sadece satın almak olarak görmemeli. Bunun içine görmek, hissetmek ve sanatçıyla eseri sayesinde iletişim kurabilmek de girer. Devletin desteği önemli.

■ Sıkça bunu dile getiriyorsunuz.

Türkiye’nin kültür-sanat satan bir ülke olmasını istiyoruz ki bu çok mümkün. Hükümet kurulsun da yeni önerilerimiz olacak kültür bakanına.

‘SANATI SALT YATIRIM OLARAK GÖRMEK YANLIŞ’

■ Sanat eseriyle yatırım yapmak bizde yeni yeni keşfediliyor.

Hisse senedine de para yatırabilirsiniz. Ama kaybettiğinizde elinizde sadece bir kâğıt parçası kalır. Burada kaybetseniz de eser evinizde duruyor. Yani aslında hiç kaybetmiyorsunuz. Uzun süreli baktığınızda da dalgalanma olsa bile değeri yükselir. Yine de sanatı salt yatırım olarak görmek yanlış. Özünde sanatçının o işi üretmek için harcadığı zamanı satın alınıyor.

■ “Yatırım” demişken var mı fuarda favori galerileriniz, ağzınızdan laf alabilir miyim?

(Gülüyor.) Her galeriye eşit durmam esastır. Ama bir gün kahve içerken size söylerim.

■ Öyle olsun...Türk koleksiyonerlerin fuarda etkisi nasıl?

Burada koleksiyonerler ve galeriler arasında bir iletişim kuruluyor. Şöyle ki buraya ilk gelişinde tanışırlar sonra sohbet ederler ve üçüncü yılda birbirlerinden alışveriş yapmaya başlarlar. Yurtdışından gelen birçok galeri, aslında tanıştıkları Türk koleksiyonerlerin motivasyonuyla geliyor.

■ Gelmek için başka nedenler de oluşuyor mu?

İstanbul’da müzeler açılacak. Müzeler zengin koleksiyon yapar, gençleri de araştırır. Galeriler de sanatçılarını göstermek ister.

■ ArtInternational’daki kalabalık çok eleştirilmişti. CI’da da böyle olur mu?

Kalabalık iyidir ama odaklanma zorluğu olur. Ticaret yapanlar durumdan memnun değil. Onlar incelemek, pazarlık yapmak ve gizlice konuşmak istiyor. Biz açılışı üçe böldük.

■ Sizce fuarlar sanatçıları nasıl etkiliyor?

Birçok sanatçımız bu fuar için iş üretiyor. Sergisi olanı da olmayanı da... Üretmek iyidir.

‘UZUN SÜRER AMA İMKâNSIZ DEĞİL...’

■ Sırada neler var?

Önümüzdeki yıl için yeni bir fuar hazırlığı peşindeyiz. Genç galerileri bir araya getireceğiz. Adını “Step” olarak düşündük mayıs ayında olacak.

■ Mamut Art Project gibi mi?

Farklı. O, satış üzerinden bir pay alan sisteme sahip. Biz galerinin katılımında evet, ama satıştan almıyoruz. Bir de tüm dünyadan genç galeri ve sanatçıları ağırlayacağız.

■ Başka proje var mı? Siz boş durmazsınız, bilirim.

(Gülüyor.) Nisan ayında Glass Stress sergisini yapacağız. Farklı sanat disiplinleriyle uğraşanların sadece camla yaptığı eserler olacak.

■ Sanat adına gerçekleşmesini istediğiniz hayaliniz nedir?

İsterim ki koleksiyonerlerimiz aldıkları eserleri kamuya açabilecekleri bir müze açılsın. Uzun sürer ama imkânsız değil.

'FAYDASINI ZAMANLA GÖREBİLİRİZ'

■ Konu konuyu açıyor. Sorayım, Venedik Bienali sanat camiası için umreye dönmedi mi?

Mutlaka gidiliyor ama içselleştirmekten çok uzaktayız gibi. (Gülüyor.) Evet, doğruluk payı var. Uzun sürede ele alırsanız bunun zamanla faydasını da görebiliriz. CI’nin ilk zamanlarında aynısını yaşadık. Gördüm ki üç yıl sonra düşünceler değişti. İçlerinden bazıları anlamak için çaba gösterdi. İlk zamanlar boş bakar, zamanla anlar.

■ Yine de onca isim, ilgi alanı olan olmayan şirketlerce götürülüyor ve bu sanatsal bir etkinlikten çok geziye dönüşüyor. Keza yazılarını da gördük...

Doğru söylüyorsunuz ama buna pek değinmeyeyim şimdi. Umarım nitelikli ve gerçek anlamda aktarmasını bilenler gidebilme imkânını yakalar

İLK KEZ GİDECEKLER DİKKAT

■ Mutlaka fuarın haritasını alın, önceden araştırdığınız galeri ya da isimleri haritada işaretleyerek yola devam edin.

■ Selfie çekmek istiyorsanız da en ideali erkenden gitmek, iş çıkışından sonra ya da akşamüzeri ortalık iyice kalabalıklaşıyor.

■ Ayağınıza rahat bir ayakkabı giyin, tek tek gezip anlamaya çalışmak istiyorsanız ortalama 2 saati gözden çıkaracaksınız.

■ Orada da yiyecek içecek bulabilirsiniz ama sırt çantanızda bulundurmakta fayda var, onun peşinden koştururken nerede kaldığını unutuyor insan.

■ Ünlü görebilirsiniz ama beklentiyi yüksek tutmayın, çoğu VIP gösterimde sizden önce gezmiş olacak.

■ Fiyat merak ediyorsanız; kimi galeri söyleyecek kimisi sessiz kalacak.

■ Sıkça duyacağınız şeyleri şimdiden sıralayayım; “Hiçbir şey anlamadım”, “Bunu ben de yaparım”, “Bu eser geçen şu fuardaydı, demek ki satılmamış”, “Üff şimdi bu kaç paradır”, “Aaaa Miro değil mi bu?”, “Kataloglar paralı mı?”, “Bence 1980 artık çağdaş sanata girmiyor”, “Bu kalabalıkta da gezilmez ki’!”....

■ Anlamak istiyorsanız; CI’nın sitesinde her galerinin kendi web sitesi ve sanatçılarının biyografisi var. Ön okuma iyi gelecektir.

■ Başkalarıyla sohbet etmek istiyorsanız ve çok da ilgili değilseniz kesinlikle işe yarayan şey; eserlerin tekniği üzerinde değil, hissettirdikleri üzerine konuşmak.

CONTEMPORARY TEHRAN

İran’ın önde gelen sanatçılarının yer alacağı bölümde 6 galeri eserlerini getirecek. Topladığı nesnelerden yepyeni objeler ortaya çıkaran sanatçı Nasser Bakshi’nin yanı sıra dikkat çeken isimler arasında Mojtaba Amini, Mohammad-Hossein Emad, Mansour Ghandriz, Morehshin Allahyari, Houman Mortazavi, Ali Akbar Sadeghi ve Hadi Hazavei gibi birçok isim var. Hazır dünya çağdaş sanatında İran yükselişteyken bu galeriler kaçmaz.

GEZELİM, GÖRELİM, KONUŞALIM!

Yeni medya sanatlarına yer veren Plugin bölümünde bu yıl Dr. Ebru Yetişkin küratörlüğünde, galeriler, mimarlık ve tasarım stüdyoları, yeni medya ile ilgili yaratım atölyeleri, oyun laboratuvarları, dijital sanat kolektifleri ve proje mekânları gibi inisiyatifleri X-Change başlığıyla bir araya getiriyor. Bölümde; DAM Gallery, Pearl Lam Galleries, Lajevardi Foundation - New Media Societ, Licht Feld Gallery ve Galeri Zilberman var. Plugin’in bir de konuşma programı var. Bilim insanları, sanatçılar, tasarımcılar, araştırmacılar ve yaratıcıların katılacağı oturumlar fuar süresince gerçekleştirilecek, üstelik ücretsiz. Program şöyle:

13 KASIM

■ 17.30 – 19.00: Oyun Sanatı / Sanat Oyunu

14 KASIM

■ 12.30 – 13.30: Mega Etkinlik Olarak Sanat Fuarı

■ 14.00 -15.00: Günümüzde İran Sanatı

■ 15.20 – 16.20: Meydan Okuyanlara: Yeni Medya Sanatı Kürasyonu ve Koleksiyonerliği

■ 16.40 – 17.40: Tehdit ve Kriz Zamanlarında Sanat Eleştirmenliği

■ 17.30 – 19.00: Dijtal Sanat ve Ticaret Arasında

15 KASIM

■ 17.30- 19.00: Bilim, Sanat, Teknoloji Yapmak

AVUSTURALYA VE ÇİN DE FUARDA

Australia China Art Foundation’ın seçtiği Çinli sanatçıların eserleri de CI’da olacak. Shao Yinong ve Mu Chen, Ling Jian, Aaajiao, Tao Hui, Yang Xin ve Zheng Jiang eserlerine mutlaka uğrayın. Bir de Aimee Lin’in hazırladığı “Parade” başlıklı sergi de Çinli ve Avusturalyalı sanatçıların eserleri gösterilecek.

ESERLERDEN ESER BEĞENİN

Yüzlerce eser, hepsinin pahası ve verdiği his başka. Önceden tanışmadıysanız ya da görmek gerekli listesi hazırlıyorsanız not edin; Fransa’dan Loevenbruck, Almanya’dan König ve Rusya’dan Heritage gibi önemli galerilerin eserlerine toptan bakın, ilk kez geldiler. Ayrıca listeye şu isimleri de ekleyin; Rainer Elstermann, Maro Michalakakos, Lluís Barba, Igor Mitoraj, Ádám Magyar, Semiha Berksoy, Nil Yalter, JR, Banksy, Carole Feuerman, Nuri Bilge Ceylan, Salustiano, Ling Jian, Joan Miró, Ling Jian, Rero, Michael Talbot, Françoise Nielly...