Hayran edebiyatı ya da alacakaranlığın elli tonu

Hayran edebiyatı ya da alacakaranlığın elli tonu Bir filmi ya da kitabı o kadar çok seversiniz, o kadar çok okur, izlersiniz ki artık onun bir parçası olduğunuzu hissedersiniz. Ve hikâye okuyanın kafasında değişim geçirmeye başlar. Bazen bu değişimler hikâyenin alternatif hallerini biçimlendirir. Üşenmez de bu alternatifleri yazıya dökerseniz yeni bir hikâye yazmış olursunuz ve bu hikâye bazen uluslararası bir “çok satan” olabilir. Bu yazın en çok konuşulan ve en çok satan romanlarından Grinin Elli Tonu’nun yazarı E.L James’in yaptığı gibi... E.L James yakın zamanda kitabını nasıl yazdığından bahsederken özellikle genç yetişkinlerin pek rağbet ettiği Alacakaranlık’ın (Edward ve Bella’nın) hikâyesini devam ettirmek istediğini sonra da karakterlerin isimlerini Cristian ve Anastasia olarak değiştirdiğini anlattı. Hayranı olduğun bir hikâyeye alternatif sonlar yazmak, karakterlerin özelliklerini, zamanı, mekânı ya da herhangi başka bir detayı değiştirerek yazılan bu yeni esere fanfiction (hayran kurgu) deniyor. Fanfiction’lar bunlar için özel hazırlanmış web sayfalarında meraklılarıyla buluşuyor. Bu web sayfasında Alacakaranlık’a ait 130 bin fanfiction var. (Edward insan Bella vampir; Edward hırsız Bella zengin; anaokulunda tanıştılar; Edward ve Jacob eşcinsel âşıklar vs...) Edebiyat, sinema dünyasında kimileri fanfiction’ların etik olmadığını orijinal fikre, orijinal esere haksızlık yapıldığını düşünenler; hatta kendi eserlerinin fanfiction’larını yasaklayan yazarlar bile var. Biraz detaylı düşününce 21. yüzyılın en çok hayran kitlesine sahip, en çok satan serilerinden Harry Potter’ın da yazarı J.K. Rowling’in Ursula Le Guin’in çok daha önceleri yazdığı Yerdeniz Büyücüsü’nün alternatifi olabileceğini düşündürüyor. (Le Guin denemelerini yayınladığı Kadınlar Ejderhalar ve Şarkılar kitabında bu fikri pekiştirecek ifadeler kullanmıyor değil.) Ursula’nın buna diyecek bir sözü yok çünkü yakın zamanda yayınladığı Lavinia da bir nevi fanfiction. Lavinia, Vergilus’un Aeneid destanında adı geçen bir kadının hikâyesinin Le Guin tarafından detaylı bir şekilde yazılmış hali. Yani aslında fanfiction vasıtasıyla esinlenme etiğini tartışmaya gerek yok. Velhasıl her hikâye okuyanın kafasında kendi tecrübeleri ve dünya algısı doğrultusunda yeniden yazılıyor. Elbette her okur bunu kâğıda dökmüyor ama yaratıcı yazınla esinlenilmiş yazın arasına bir çizgi çekmek pek mümkün görünmüyor. İşin bir diğer iyi yanı da fanfiction’ın genç yazarlara iyi bir atölye çalışması yerine geçmesi. Not: Grinin Elli Tonu 37 ülkede 50 milyon satış rakamına ulaştı. Türkiye’de 100 binlik ilk baskı bir ay içinde tükendi ve 50 bin adet daha yapıldı. 2. Not: Alacakaranlık Efsanesi’nin son filmi Şafak Vakti’nin ikinci bölümü 16 Kasım’da vizyonda.