Malul çocuklar ömür boyu yetim aylığı alırlar
Normal şartlarda erkek çocuklar, vefat etmiş ana-babalarından 18 yaşına (okuyorlarsa 25 yaşına) kadar yetim aylığı alabilirler, ama malul ise ömür boyu yetim aylığı alırlar
Ali Bey, TV'de yüzde 60 ve daha üzeri özürlülere vefat eden babadan, erkek veya kadın yaşa bakılmaksızın maaş bağlanabileceğini söylediniz. Bu doğru ise bu konuda bir köşe yazısı yazarak konuya açıklık getirebilir misiniz? ■ Eren Sağlam
Sayın okurum, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu'nun 34'üncü maddesine göre vefat etmiş ana-babadan, çocuklara aşağıdaki durumlarda yetim aylığı bağlanır.
■ Normal sigortalı olarak Türkiye'de ve başka ülkede çalışmayan, emekli olmamış çocuklardan;
1)18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararıyla çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine % 25'i oranında aylık bağlanır.
Görüldüğü üzere hepsi için ön şart, sigortalı çalışmamak ve emekli (gelir-aylık sahibi) olmamaktır. Buna göre de yüzde 60 veya daha yüksek oranlı sağlık kurulu raporu sahibi olan erkek çocuklara ömür boyunca vefat etmiş ana-baba üzerinden yetim aylığı verilir.
Hatta, ileriki yaşlarda bile (70-80 yaşında) malul hale gelecek hastalık veya sakatlık durumu olan erkekler bile sonradan ana-baba üzerinden yetim aylığına başvurabilirler.
Sadece kamudaki uçucu personel yüksek aylık alır
Ali Bey, salı günkü köşe yazınızda "Uçucu personel erken emekli olmaz, çok maaş alır" demişsiniz. Biz özel bir havayolu şirketinde çalışıyoruz, ama bizlere böyle bir hakkımız olduğu söylenmedi. Bizim de yüksek emekli aylığı alma hakkımız var mı? ■ Asude Uğur
Sayın okurum, esasen SSK'lı çalışan uçucu personele fiili hizmet zammı veya itibari hizmet süresi uygulaması yoktur. Ancak 3570 Sayılı Kanun'la değişik 3160 Sayılı "Emniyet Teşkilatı Uçuş Hizmetleri Tazminat Kanunu"nun 15'inci maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarında 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi sözleşmeli pilot ve uçuş ekibi personelinin uçucu olarak geçirdikleri fiili hizmet müddetlerinin her yılı için 90 gün itibari hizmet müddeti eklenmesi öngörülmüştür. Özel havayollarında çalışan sizlerin bu tür hakkı maalesef yok. Bu sebeple de eski SSK, 1998 yılında yayınladığı 12-87 ek sayılı genelgesiyle sadece kamuda çalışan uçucu personelin emekli aylığını yükseltme kararı almıştır.
Genelge şöyledir: "...Buna göre, ilgili personelin 3570 Sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 13/06/1989 tarihinden sonra uçucu olarak geçirdiği sigortalı sürelerin her yılı için 90 gün itibari hizmet müddeti aylık bağlama oranının hesaplanmasında prim ödeme gün sayılarına eklenecektir. Ancak, itibari hizmet müddeti aylığa hak kazanma koşullarında dikkate alınmayacaktır.
Örneğin, 4500 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen bir sigortalının, ayrıca kamu kurum veya kuruluşlarının birinde 506 Sayılı Kanun'a tabi sözleşmeli pilot olarak 900 gün çalışmasının bulunması durumunda; toplam prim ödeme gün sayısı 4500 + 900 = 5400, aylık bağlama oranının hesaplanmasında ise itibari hizmet müddeti de ilave edilerek 5400 + (900 x 0.25) = 5625 gün olarak alınacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında 506 Sayılı Kanun'a tabi sigortalı olarak çalışan sözleşmeli pilot ve uçuş ekibinin itibari hizmet müddeti kapsamındaki süreler için farklı prim ve ayrı sigorta prim bordrosu alınmadığından bu nitelikteki süreler tahsis aşamasında ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından düzenlenen onaylı çalışma belgeleriyle kuruma bildirilecektir..."
