Maganda kurşunu neden engellenemiyor?
GAZETE HABERTÜRK/ POLEMİK
GÜLİN YILDIRIMKAYA
gulinyildirimkaya@haberturk.com
ÖNCEKİ gün Türkiye’nin 3 farklı yerinde, 3 düğün aynı anda maganda kurşunu nedeniyle kana bulandı. Kiminde damat, kiminde gelinin akrabası yaralandı, Kırıkkale’deki kına gecesinde ise 12 yaşında bir çocuk hayatını kaybetti... Bir günlük maganda kurşunu bilançosu, 1 ölü, 7 yaralı!
İstanbul’dan Hakkâri’ye, kırsal kesim düğünleriyle sınırlı kalmayıp büyük kentlerde de sık sık karşımıza çıkan bu facia neden engellenemiyor? Neden ülkemizde maganda kurşunu bitmiyor? Düğünden maç kutlamasına kurşun atarak kutlama geleneğimiz nereden geliyor, ne zaman bitecek?
Hukuk, sosyoloji ve psikoloji alanlarının önde gelen isimlerine sorduk. İşte konuya ilişkin kendi pencerelerinden farklı görüşleri...
"Magandanın psikolojik değil, kültürel sorunu var"
Psikiyatr Prof. Dr. Nevzat Tarhan
“MAGANDA kurşunu özellikle düğünlerde sık sık karşılaştığımız bir durum. Meselenin sosyo-kültürel bir boyutu var, asırlardır süregelen geleneksel bir boyutu var. Köylerdeki düğünlerde silah atmak, Toroslar’dan Karadeniz’e şeref gibi kabul ediliyor, normal karşılanıyor. Bu bizim kırsal kültür alışkanlığımız, zihinsel olarak halen şehirlileşememenin de göstergesi. Kültürel değişimler birdenbire olmuyor, sosyolojik fazlar halinde oluyor. Bunu yapanlara baktığınızda, psikolojik bir sorunları çıkmıyor, kültürsüz oldukları görülüyor. Alkol almanın da etkisiyle, bastırılan duygular ortaya çıkıyor. Bu konuda olumlu bir mahalle baskısı oluşturulup, gençlerin düğünlere silahsız gelmeleri sağlanmalı. Mahallenin kanaat önderlerine ve medyaya önemli görev düşüyor.”
Dicle Üni. Öğretim Üyesi Sosyolog Doç. Dr. Mazhar Bağlı
‘Kimse kendini maganda gibi görmüyor’
“BU durumdan yasallık çerçevesinde kurtulmak zor. Yasalar bu konuda sınırlı kalıyor. Bu toplumsal değerlerle ilgili bir konu haline geldi. En tabii geleneksel merak ve hobi haline geldi. Sorun şurada, doğrudan hobilerin ortadan kaldırılması olmazsa bile kontrol edilebilir bir eylem olduğu üzerinde durmak daha anlamlı olacaktır. Kimse kendini ‘maganda’ olarak görmüyor. Silah taşımanın yasal bir etiği olmalıdır. Bu işi engellemenin yolu bu durumu kabul edip kontrol edilebilir hale getirmektir”
ODTÜ Sosyoloji Topluluğu’ndan Zeynep Sarıaslan
‘Silahsızlanma sağlanmalı’
“Bu bir alışkanlık, kültür değildir. Yapılması gereken yaptırımların güçlendirilmesidir. Bireysel silahlandırmaya önlem getirilmesi gerekir. Bireysel silahsızlanmaya yönelik çalışan sivil toplum örgütlerinin önünün açılması gerekir.”
"Ruhsatlı silah almak kolay ruhsatsız taşımanın cezası az!"
Ceza Hukuku Öğrt. Üyesi Prof. Dr. Vahit Bıçak
“RUHSATSIZ silahlarla gerçekleştirilen olaylarla ilgili olarak; Ruhsatsız silah bulundurma ve taşıma suçunun yaptırımı caydırıcı değil. Ruhsatsız silah bulundurmak ve taşımak suç, ancak bu suça verilen ceza çok az. Bir yıl ceza veriliyor ve verilen bu ceza da paraya çevriliyor. Bu suçtan mahkûm olanlar ruhsatlı silah alamıyor. Bu suça verilen cezaların artırılması ve bu suçu işleyenlerin etkin takibi ve yargılanması bu suçu işlemeyi düşünenleri caydırabilir. Ülke içinde ruhsatsız silah üretim yerleri ile daha etkin mücadele yapılması gerekir. Ülke dışından Türkiye’ye giren ruhsatsız silahların toplam silah sayısına oranı konusunda herhangi bir çalışma yok. Bu konularda çalışma yapılmalı.
Ülkemize ruhsatsız silah girişini önlemeye yönelik tedbirler artırılmalı. Gümrük kapılarında daha etkin denetim, gerekli durumlarda koku alma köpeklerinden de yararlanmak suretiyle yapılmalıdır. Ruhsatlı silahlarla gerçekleştirilen maganda yaralama ve öldürmeleriyle ilgili olarak; Silah bulundurma ruhsatı almak çok kolay. Hemen hemen herkes silah bulundurma ruhsatı alabiliyor. Silah bulundurma ruhsatı alınması zorlaştırılmalıdır. Silah bulundurma ruhsatı olan kişilerin alabilecekleri silah sayısında herhangi bir sınırlandırma yok. Kişiler istedikleri kadar silah alabiliyorlar. Alınabilecek silah adeti mutlaka sınırlandırılmalıdır.
Makine Kimya Endrüstrisi Kurumu (MKE) tarafından satılan silahların çekirdek örneği alınmıyor. Bu yüzden maganda kurşununun hangi kişinin silahından çıktığı kolay tespit edilemiyor. Türkiye’de balistik arşivi yok. Sadece daha önce suça karışmış silahların balistik bilgileri tutuluyor. MKE tarafından satılan tüm silahların balistik bilgilerinin arşivlenmesi gerekir. Bu uygulama devlete belli bir maddi külfet getirebilir, ancak insanlarımızın canını ve vücut bütünlüğünü korumak için bu maddi külfete devletin katlanması gerekir. Bu belirttiklerim maganda kurşununun bitmemesinin nedenleri.”
