Uyumdaki uyumsuzluk
ANAYASA değişikliği sonrası 6 ay içinde gerçekleşmesi gereken uyum yasaları hafta başından itibaren Meclis’e gelmeye başladı.
Bu kapsamda Adalet Bakanlığı çalışmalarını tamamladı.
Görünen o ki Anayasa değişikliğiyle getirilen hükümler korunmuş.
Anayasa değişikliğinin kapsamadığı konularda ise sivil hayatta karşılığı neyse o konulmuş.
Bunlardan biri de Anayasa değişikliğiyle askeri mahkemeler kaldırılınca, askeri yargılamaların nasıl yapılacağına ilişkin uyum yasası.
Toplam 50 maddeden oluşmakla birlikte, ek maddeleri nedeniyle 24 sayfa tutan kanun teklifine bakıldığında sorun yaratacak madde görülmüyor.
Çünkü sivil hayattaki karşılığı neyse, aynısı askeri yargılama açısından da gerekli kılınmış.
İZNİ KİM VERSİN?
Bununla birlikte teklif daha Adalet Komisyonu’nda ele alınmadan ilk itiraz iktidar içinden geldi.
Aktarıldığına göre, teklife Milli Savunma Bakanlığı’nın (MSB) itirazı var.
İtirazın temelini, suç işleyen askeri personelin “soruşturma izninin kimin tarafından verileceği” oluşturuyor.
Kanun teklifinin ikinci maddesinin ek 16’ncı fıkrasına, “askeri kişilerin işledikleri suçların soruşturmasının izne tabi olduğuna” vurgu yapılarak başlanıyor.
Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerinde soruşturmanın genel hükümlere göre yapılacağı ifade edilip şu hükme yer veriliyor:
“Soruşturma izni, asgari tugay komutanı (Deniz ve Hava komutanlıklarında eşidi) olmak üzere, asker kişinin fiilen görev yaptığı sıralı amiri, bu kişilerin yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat verilir.”
MSB’nin itirazının gerekçesi, Genelkurmay dışındaki Deniz, Hava ve Kara Kuvvetleri komutanlıklarının değişiklikle doğrudan kendisine bağlanmış bulunması.
Dolayısıyla, soruşturma izni yetkisinin Genelkurmay dışındaki askerler için MSB’ye ait olması gerektiğini ileri sürüyor.
Kendisine bağlanan üç kuvvet komutanlığı dışındaki askerlerin soruşturma izninin de Genelkurmay tarafından verilebileceğini belirtiyor.
‘BİZ DE SENDENİZ’
Adalet Bakanlığı ve askerler ise “Soruşturma izni verecek üç kuvvet komutanlığındaki generallerin de MSB’nin elemanı olduğuna” dikkat çekiyor.
“Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun” gereği de soruşturma izninin kaymakam, vali veya Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, bakanlık görevlisiyse de en üst “idari amir” tarafından verildiğini anımsatıyor.
Anayasa’nın 129. maddesinde öngörüldüğü şekilde, kanun teklifinin hazırlandığı, tugay komutanından başlayarak soruşturma izninin yükselen sıralı amirlere verildiği kayda geçiriliyor.
Sorun şu aşamada çözülmüş gibi görünmüyor.
“Bunun bir önemi var mı?” denilebilir.
Ancak eski Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ’un yargılanma süreci anımsandığında öneminin ne kadar elzem olduğu da ortaya çıkar.
Emekli Org. Başbuğ’un yargılanması konusunda dün söylenenlerin neredeyse tamamının tersi bugün dile getiriliyor.
Dolayısıyla eğer siviller için en üst amir karar veriyorsa askerler için de aynı durum geçerli olmalıdır.
MSB’nin sivil kadrolarının, sayısı 500 bine ulaşan askerin işleyeceği yüzlerce suça yetişmesinin de olanağı yoktur.
Unutulmamalı ki karargâhın işini de içini de en iyi karargâhın komutanı bilir...
