Sultan Abdülhamid'in kızının sefalet öyküsüne devam ediyorum
DÜN “Payitaht Abdülhamid” dizisinde bahisleri geçen hanedana mensup iki hanımdan, Sultan Abdülhamid’in kızı Naime Sultan ile Beşinci Murad’ın çocuklarından Hadice Sultan’dan sözetmiş, Ortaköy’de 1900’lerin başında yaşanan bir skandalı, yani Gazi Osman Paşa’nın oğlu ve Naime Sultan’ın kocası Kemaleddin Paşa ile Hadice Sultan’ın yasak aşklarını yazmış ve her iki sultanın da sürgünde sefalet içerisinde can verdiklerini söylemiştim.
Yazdıklarım alâka çekti, sosyal medyada konu edildi ve dünden itibaren okuyucularımdan Naime ve Hadice Sultanlar’ın ailelerinin tam âkıbetlerinin ne olduğunu yazmamı isteyen hayli mesaj geldi...
Bugün bu soruların cevabını veriyor ama bu köşeye sığmayacağı için sultanlardan sadece birinin, Naime Sultan’ın çocukları ile hemen hepsini yakinen tanıdığım torunlarından bazılarının 1924 sürgünü sonrasındaki öykülerini kısaca yazıyorum...
Naime Sultan’ın, Gazi Osman Paşa’nın oğlu Kemaleddin Paşa’dan iki çocuğu oldu: Sultanzade Cahid Bey ve Âdile Hanımsultan...
NICE’TEKİ ŞEKERCİ DÜKKÂNI
Cahid Bey, sürgüne annesi ve kızkardeşi ile beraber gitti, bir müddet Nice’te yaşadı, orada bir şekerci dükkânı açtı ama işleri iyi gitmeyince dükkânını kapatıp kapı kapı dolaşarak şeker satmaya çalıştı. Annesi Naime Sultan’ın geçim sıkıntısı yüzünden Fransa’dan Arnavutluk’a gitmesi üzerine o da Nice’i bırakıp hanımı ve çocuğu ile beraber Thonon şehrine yerleşti ve burada da zor günler geçirdi. İstanbul’a seneler sonra dönebildi, otellerde yaşadı ve hayatını 1977’de, Gümüşsuyu’nda karşıdan karşıya geçerken bir otomobilin çarpması ile noktaladı.
Cahid Bey’in tek bir çocuğu vardı: Bülend Osman... Onun gençliği de sıkıntılarla dolu idi, Nice’te otomobillerin camlarını silmek de dahil olmak üzere her çeşit işte çalıştı, sonra Fransa’nın otomobil lâstiği firması Michelin’e girdi. Şirketin zamanla üst düzey idarecilerinden oldu, senelerce Uzakdoğu’da ve Afrika’da bulundu, “şovalye” unvanı verildi, emekliliğinden sonra İstanbul’da bir daire satın aldı, senenin birkaç ayını burada geçirdi, 2017’nin Şubat’ında Paris’te vefat etti ve İstanbul’a getirilen cenazesi Fatih’e, büyük dedesi Gazi Osman Paşa’nın türbesinin yakınına defnedildi.
Naime Sultan’ın diğer çocuğu Âdile Hanımsultan’a gelince...
İlk evliliğini Sultan Abdülâziz’in torunlarından Şehzade Mahmud Şevket Efendi ile yaptı ve 1923’te Hamide adını verdikleri bir kızları oldu. Ama küçük kızın kemikleri eriyordu, “şifa olur” diyerek birkaç defa ismini değiştirdiler, önce “Şefkat”, sonra “Nermin” ve daha sonra da “Nezahat” yaptılar fakat derdine çare bulamadılar. Adile Hanımsultan ile Mahmud Şevket Efendi sürgünün ilk senelerinde Nice’te yaşadıkları sırada boşandılar, kızları annesi ile anneannesi Naile Sultan’ın yanında kaldı, para kazanabilmek için bir ara zamanın meşhur ressamı Henri Matisse’e modellik etti.
Matisse’in “Odalık” isimli meşhur tablosunun modeli Nezahat Hanımsultan idi ama o günlerde başına bir iş geldi:
AHLÂKSIZ RESSAMA DAYAK
Matisse’in genç yaştaki kızlara merakı bilindiği için Nezahat’in kuzeni Bülend her zaman stüdyonun kapısında bekliyordu ama ressam buna rağmen Nezahat ile “fazla alâkadar olmaya” başlayınca Bülend’den temiz bir dayak yedi; Bülend ressamın ağzını burnunu dağıttı ve Nezahat’in geçim kapısı böylece kapanmış oldu!
Yakınlarının ve ailesinin “Nezi” dedikleri Nezahat Hanımsultan İkinci Dünya Savaşı senelerinde anneannesi Naime Sultan ile beraber Arnavutluk’a gitti, orada çok daha büyük sıkıntılar ve sefalet içerisinde kaldı, Naime Sultan’ın ölümüne ve belki de katline şahit oldu ama gördüklerini hiçbir zaman anlatmadı... Derken güç-belâ o sırada Mısır’da yaşayan babasının yanına gitti, Mısır’dan Fransa’ya taşındılar fakat felâketler Naile Sultan’ın ailesinin peşini bırakmıyordu: 1973’te Mahmud Şevket Efendi’nin evine girenler şehzadeyi döverek öldürdüler. Artık hiçbir şekilde yürüyemeyen ve hiçbir memleketin vatandaşlığını almayan Nezi’ye ise Fransız hükümeti sahip çıktı, Bagnols- sur-Ceze kasabasındaki bir muhtaçlar yurduna yerleştirildi ve Naime Sultan ile Kemaleddin Paşa’nın torunu Nezahat, 1999 Ocak’ında burada tek başına vefat etti.
Bu anlattıklarım, Naime Sultan’ın soyundan gelenlerin sadece bazılarının öyküsü... Sultan’ın diğer torunları ile Hadice Sultan’ın ve çocuklarının aynı şekilde hüzünlü olan hayat maceralarını ise bir başka yazıda anlatırım...
