İşte, askerlik tarihimizdeki en meşhur emrin orijinali
Çoğumuz, Mustafa Kemal Paşa’nın askerlik tarihimizin en meşhur ifadelerinden olan “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini yazılı değil, sözlü olarak verdiğini düşünürüz. Paşa, bu emri 30 Ağustos 1922’deki büyük zaferin ardından, 1 Eylül günü yazılı olarak vermiş ve emir birliklere sahra telefonları ile ulaştırılmıştı. Aslı şimdi Ankara’da, Genelkurmay Arşivi’nde muhafaza edilen emir metninin orijinali Türk basınında ilk defa bugün bu sayfada yayınlanıyor.
Türkiye'de bugün herhangi bir kişiye “Askerlik tarihimizin en bilinen, en meşhur emri hangisidir?” diye sorsanız, alacağınız cevap “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri” olur. Atatürk’ün, Anadolu’yu işgal eden Yunan Ordusu’nun Dumlupınar’da 30 Ağustos 1922’de imha edilmesinin ardından 1 Eylül günü verdiği bu emir kitaplarda, bazı Atatürk heykellerinin üzerinde, kitabelerde, askerî tesislerde ve daha başka birçok yerde geçer ama yazılı mı yoksa şifahi mi, yani sözlü mü olduğu konusunda bugüne kadar bir araştırma yapılmamıştı.
TELEFONLA İLETİLDİ
Ben de, bundan dört ay öncesine kadar, askerlik tarihimizin bu en meşhur emrinin şifahi olarak verildiğini, o sırada Atatürk’ün yanında bulunanlar tarafından not edildiğini ve tarih kitaplarına bu notlar sayesinde geçtiğini zannederdim. Bunun böyle olmadığını, emrin yazılı olarak verildiğini ve altında “Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Başkumandan Mustafa Kemal”in imzasının bulunduğunu geçen Nisan’da öğrendim. Mustafa Kemal Paşa, emri Uşak’ın Eşme İlçesi’ne bağlı Takmak Köyü yakınlarında Garp Cephesi Kumandanı İsmet (İnönü), Kurmay Başkanı Asım (General Asım Gündüz) ve karargâh subaylarından Şükrü Ali Beyler ile gölgesinde oturduğu ve bugün koruma altına alınmış olan bir meşe ağacının altında vermişti. Mustafa Kemal Paşa’nın Şükrü Ali Bey’e yazdırıp imzaladığı emir sahra telefonları ile hemen birliklere iletilmiş, o devirde “Akdeniz” denen Ege’ye doğru ilerleyen birliklerimiz kaçan Yunan Ordusu’nu imha etmiş ve zafer 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu ile noktalanmıştı
BASINIMIZDA İLK DEFA!
Bugün bu sayfada orijinalinin fotoğrafını gördüğünüz emrin kopyasını, kısa adı ATASE olan Ankara’daki askerî arşivden, yani Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüd Daire Başkanlığı’ndan temin ettim. Belgenin renkli fotoğrafını Genelkurmay Personel Başkanı Korgeneral Metin İyidil ve ATASE Daire Başkanı Tuğgeneral Necdet Tuna, ATASE’ye geçen Nisan ayında yaptığım ziyaret sırasında tarafıma hediye ettiler. Paşaların aynı ziyaretimde hediye ettikleri Misak-ı Millî’nin dokuz sayfalık orijinal metnini de yine Habertürk’te 23 Nisan günü manşetten yayınlamıştık. Misak-ı Millî’nin orijinal görüntülerinin ardından “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri” emrinin Mustafa Kemal Paşa tarafından imzalanmış aslının görüntüsünü basınımızda ilk defa yayınlamış olmak, bir gazeteci için büyük mutluluktur.
MUSTAFA KEMAL SÖYLEMİŞ, ŞÜKRÜ ALİ BEY YAZMIŞTI
Eylül 1922’de karargâh subaylarından Şükrü Ali Bey’e “Garp Cephesi Kumandanlığı” antetli bir kâğıda yazdırdığı ve “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” sözleri ile biten tarihî emrinin tam metni:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi Orduları!
Afyonkarahisar-Dumlupınar Büyük Meydan Muharebesi’nde zalim ve mağrur bir ordunun anâsır-ı asliyesini (asıl unsurlarını) inanılmayacak kadar az bir zamanda imha ettiniz. Büyük ve necîb milletimizin fedakârlıklarına lâyık olduğunuzu ispat ediyorsunuz. Sahibimiz olan büyük Türk milleti istikbalinden emîn olmaya haklıdır. Muharebe meydanlarındaki maharet ve fedakârlıklarınızı yakından müşahade ve takip ediyorum. Milletimizin hakkınızdaki takdirlerine delâlet (kılavuzluk, aracılık) etme vazifemi mütevâliyen (ardarda) ve mütemadiyen (aralıksız şekilde) ifa edeceğim.
Başkomutanlığa teklifatta (tekliflerde) bulunulmasını Cephe Komutanlığı’na emrettim.
Bütün arkadaşlarımın Anadolu’da daha başka meydan muharebeleri verileceğini nazar-ı dikkate alarak ilerlemesini ve herkesin kuvâ-yı akliyesini (aklının gücünü), yiğitliğini ve menâbî-i celâdet (kahramanlığının kaynaklarını) ve himmetini müsabaka ile ibzâle (yarışırcasına bol bol harcamaya) devam eylemesini talep ederim.
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!
Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi
Başkumandan
M.Kemal"
