Senin başkanın hangisi?
JOSIAH ‘JED’ BARTLET
AARON Sorkin, Amerikan Başkanı’nın beyin takımını anlatan “The West Wing” dizisini yazmaya başladığında aslında Başkan’a pek yer vermeyi düşünmüyordu. Belki üç-dört bölümde bir konuk oyuncu olarak görünecekti. Ancak bu rolü oynayan Martin Sheen’i gören kanal yöneticileri ısrar etti. Ve sadece televizyon tarihi değil, izleyicideki başkan algısı da değişti, POTUS kısaltması gündelik dile girdi.
Kurgu başkan Jed Bartlet ekrana geldiğinde Bill Clinton yıllarının sonu yaklaşıyordu ve hiç kimse birkaç sene sonra dünyanın kaderinin değişeceğini bilmiyordu. Sadece birkaç oyla George W. Bush seçilecek, 11 Eylül yaşanacak, ABD iki ayrı savaşa girecek, ekonomik krizle sarsılacak ve ülke bir daha yeniden bir araya gelmeyecek bir şekilde ortadan ikiye ayrılacaktı.
İDEAL BİR TİP
Aaron Sorkin’in yazdığı karakter izleyenlere “ideal” başkan tipinin nasıl olması gerektiğini söyledi. Orta yolcu olmaya kalktığında bundan mutsuzluk duyan, inançlı bir Katolik hatta ilahiyat mezunu olmasına rağmen her türlü özgürlüğün savunuculuğunu yapan, koltuğunun gerektirdiği kararları (savaş, işgal vs.) da almak zorunda kalan ama ahlaki pusulası hiç şaşmayan bir başkan. Aynı zamanda bir dost, mükemmel bir baba, kusursuz bir entelektüeldi.
Bush karşıtları o yıllarda “Benim başkanım Martin Sheen” yazılı tişörtler giymeye başladı, dizinin hayranlarından Bill Clinton bile “Mr. President” diye hitap etmeye başladı Sheen’e.
Bartlet özellikle Bush yıllarında Amerikalılara alternatif bir evrene kaçma fırsatı verdi, Trump yıllarında yeniden hatırlanmaya başlandı, 1999’da başlayan ve birçoklarına göre yapılmış en iyi dizi olan “The West Wing”.
Üzerinden yıllar geçmesine rağmen dizinin fanatikleri eski bölümlerini hâlâ izliyor, yeniden çekilmesi için kampanyalar yapılıyor ve hakkında bir podcast bile var.
NEREDE İZLENİR?
Dizinin bütün sezonları Netflix’te var.
***********
DAVID PALMER
KİMİ rap şarkılarında “Sahte Denzel” olarak bahsedilen ve sigorta şirketi reklamlarında oynayan Dennis Haysbert’in “24” dizisinde canlandırdığı ekranın ilk siyah başkanı. İlk sezon aday olarak karşımıza çıkıyor Palmer, ikinci sezonda ise başkan seçiliyor.
“24” bir günde Amerika’nın yaşadığı olağanüstü bir terör tehdidini konu alıyor her sezonunda, Palmer da zor kararları veren ve ülkenin kurtarıcısı ajan Jack Bauer’la sürekli işbirliği içinde olan düzgün, güvenilir, omurgalı, dürüst bir başkan. Bauer sürekli “Bana başkanı bağlayın” diyor.
Dizinin oğul Bush döneminde ekrana geldiğini, Beyaz Saray’ın gerçek sahibine karşı o dönem inandırıcı olmaktan çok bir hayal sattığını hatırlatmak gerek. “24”te herkes birbirine kazık atıp kolaylıkla ihanet ederken, saf değiştirmeyen ve kendisinden şüphe duyulmayan tek politikacıydı Palmer. Bauer’la birlikte “iyiliği” temsil ediyorlardı. Beşinci sezonda Palmer’ın sonu gerçek dünyanın en idealist başkanı JFK gibi oldu.
Abartılı bir yorum belki ama ekranda siyah bir başkanı gören ABD halkının Barack Obama’yı Beyaz Saray’a daha rahat gönderdiği bile söyleyenler arasında Haysbert ve başka siyasi yorumcular da var.
NEREDE İZLENİR
“24”ün ilk sekiz sezonu Amazon Prime’da gösteriliyor.
***********
FITZGERALD GRANT
“SCANDAL” dizisinin Cumhuriyetçi başkanı “Fitz”i ciddiye almak mümkün değil. Dizinin yaratıcısı Shonda Rhimes aslında “The West Wing”den esinlenmiş, ama biri ne kadar “gerçek” gibi duruyorsa diğeri fazlasıyla “fantezi”ydi. Obama döneminde ekrana gelmeye başlayan dizi gerçek dünyanın tam anlamıyla antiteziydi. Fitz, beyaz ve Cumhuriyetçiydi. Metresi siyah bir kadındı. Beyaz Saray’daki sağ kolu bir eşcinseldi ve bu bir mesele bile değildi. Ne Beyaz Saray’da ne de halkın gözünde... “Post-truth” dünyanın ekrana yansımış haliydi Fitz. Seçimi oyları çalarak kazanmıştı, Anayasa Mahkemesi yargıçlarından birini hasta yatağında boğarak öldürdü hatta. Ama herkesin birini kolaylıkla öldürdüğü dizinin kendi gerçekliğinde bu önemsiz bir ayrıntıydı.
Ama Fitz’in bütün bu karanlık tarafına rağmen sevilebilir yanları da vardı. Gerçek dünyadaki Cumhuriyetçiler’in karşısında durduğu ne varsa ekranda o politikaları hayata geçirmek isteyen bir başkandı. Silah karşıtlığını dava edindi mesela...
“Scandal” ekrana geldiği süre boyunca eğlenceliden absürde, sonradan da saçmalığa dönüşürken Fitz’in rolü de dizinin ana karakterinin kenardaki eğlencesi olmaya indirgendi.
NEREDE İZLENİR?
“Scandal”ın altı sezonu Netflix’te var, son sezon Digiturk’te.
***********
FRANK UNDERWOOD
TELEVİZYON dizileri ve sinema filmlerinde idealize edilen başkanlık koltuğunun ilk defa ahlaksız, her türlü karanlık işe bulaşmış, karanlık biri tarafından “ele geçirildiğine” Kevin Spacey’nin başrolünde olduğu “House of Cards” dizisinde tanık olduk. O güne kadar Amerikan Başkanı hep doğruyu yapan, en düzgün insandı. Underwood ise tam aksi.
Görevden gitmek bilmeyen ve her türlü oyunu yapan, sistemi değiştiren ve sonunda karısı tarafından öldürülen bir başbakanın anlatıldığı aynı adlı İngiliz dizisinden uyarlandı “House of Cards”. Belki de ithal edildiği için ilk başta ezberleri bozdu. Dizi, sadece ekrandaki karakterlerin ele alınış biçimiyle değil bütün bölümlerin aynı anda yayınlanmasıyla da izleme alışkanlıklarını yerle bir ediyordu.
TRUMP GİBİ
Kazanmak için her şeyin mubah olduğunu vurgulayan gerçek bir Makyavelist’ti Underwood. Sadece politik işleri değil, kendi özel hayatı da karanlık ve karmaşıktı.
“The West Wing” ne kadar mükemmel bir başkanlık portresi çizdiyse “House of Cards” tam aksini yaptı. Yalan söylemek, rakiplerini karalamak koltuğu ele geçirmek için norm oldu ve bu yüzden de Donald Trump’ın seçilmesiyle birlikte farklı bir anlam kazandı Underwood. Yoksa Trump’a giden yolu bu dizi mi açtı?
Trump’a ne olacak bilinmez, ama Kevin Spacey’nin ve ekrandaki karşılığı Frank Underwood’ın iskambil kâğıtlarından inşa ettiği evin kendi kafasına yıkıldığını biliyoruz.
NEREDE İZLENİR?
“House of Cards” bu sene bitecek, Netflix daha önce mayısta son sezonun yayınlanacağını açıklamıştı ama henüz tam tarih belli değil. Diğer sezonlar Netflix’te gösteriliyor.
