F-35'ler teslim edilecek mi?
DAHA önce üzerinde anlaşmaya varılmış olan takvime göre üretim ve bakım sürecinde de aktif yer alması gereken Türkiye’ye F-35 jetlerinin teslimatı 21 Haziran’da yapılacaktı.
Ancak bu konuda Washington’da bir karışlıklık olduğuna dikkat çekmeliyim.
Gerçi üretici firma Lockheed Martin her şeyin yolunda olduğunu ve daha önce belirlendiği gibi uçakların Türk pilotlara 21 Haziran tarihinde teslim edileceği açıklamasını yaptı ama...
Bu arada ABD Kongresi’nin hem temsilciler meclisi hem de senato kanadında iki ayrı tasarıda şu anda Türkiye’nin bu programdan çıkarılması ve F-35’lerin verilmemesine yol açacak görüşmeler yapılıyor.
Bu tür bütçe tasarıları her yıl uzun süreç içinde görüşülür ve karara bağlanırdı.
Bu defa ise özellikle Türkiye’ye yasak getirmek isteyen bir kesim bu tasarı görüşmelerinin hızlandırılması için manevralar yapıyor.
Bunların yaptığı girişimler sayesinde bazı prosedürler ya kısaltıldı ya da bunlardan tümden vazgeçilerek görüşmeler hızlandırıldı.
Ancak yasanın çıkmasının 21 Haziran’a yetişmesi ihtimali yok.
Çünkü birbirine benzer içerikte iki yasa tasarısı olduğu zaman bunlar temsilciler meclisinde ve senatoda ayrı ayrı görüşüldükten sonra bir uzlaşma kuruluna gönderiliyor ve iki tasarının birleştirilmesine gidiliyor. Bu uzlaşma sonucu tasarının çıkmasının temmuz ayının sonunu bulacağı belirtiliyor şu anda.
21 HAZİRAN’DA YASA OLMAYACAK
Yani Türk pilotlar ilk F-35’leri almaya Amerika’ya geldiklerinde Türkiye’ye sevkıyata engel çıkaran tasarı henüz yasalaşmamış olacak.
Bu durumda Türkiye’nin jetleri teslim almasının önünde bir engel olup olmayacağı yolundaki soruma bir yetkili şöyle cevap verdi:
“Unutmayın, bu pilotlar buraya eğitim programı için geliyorlar. Yani o gün uçakları alıp Türkiye’ye götürmeleri zaten söz konusu değildi. Daha önce yapılmış olan programda da böyle saptanmıştı zaten. Pilotlar burada aylar sürecek bir eğitim programına başlayacaklar. Bu eğitim bitinceye kadar ABD Kongresi’ndeki yasa da çıkmış olur. Yani asıl karar pilotların buradaki eğitimi sürerken verilecek. Kongrede Türkiye’nin jetlerin teknik kapasitesi konusunda bilgilendirilmemesi yolunda bir hava da ağır basarsa bu eğitim sürecinin yarıda kesilmesi de muhtemel.”
KONGREDEKİ MANEVRALAR
Sayıları az da olsa bu F-35’ler programı için getirilecek yasaklardan Türkiye’ye istisna yapılması için çabalayan bazıları da var. Bir istisna yapıldığı takdirde Türkiye’ye satış yasağı getirilmesi ihtimali de ortadan kalkıyor.
Şunu iyi görelim, bu konuda Türkiye için istisna getirmeye uğraşanlar da bunu Türkiye’nin çıkarlarını düşünerek değil, üretici firma Lockheed Martin’in çıkarlarını korumak için yapıyorlar. Çünkü Türkiye en az 100 adet jet alacak ve bunun üretim ve bakım sürecinde de aktif yer alacak.
Firma Türkiye’nin sistemden çıkarılması durumunda kendisinin çok zor durumda kalacağını ve zarara uğrayacağını düşünüyor; bu yüzden kendisine yakın kongre üyelerine baskı yaparak Türkiye’nin önünün açılmasına çalışıyor.
Bunların başında da bir ara Cumhuriyetçi Parti başkan adaylığı için ismi geçmiş bulunan Senatör Ted Cruz yer alıyor.
Lockheed Martin’in üretim merkezi Cruz’un seçim bölgesinde olduğu için bu konuda en aktif olan şu anda o gözüküyor.
Kaynaklarım, şu anda kongredeki havanın Türkiye lehine bir istisna getirilmesine hiç de uygun olmadığını belirtiyorlar.
Tabii Başkan Trump da istediği takdirde yasa çıksa dahi Türkiye için bir istisna getirme hakkına sahip ama bu hakkını kullanacağı yolunda şimdiye kadar kadar hiçbir işaret vermedi.
