Tek başına sokağa çıkamayan kadınlarımız...
Akademisyenlerden oluşan bir heyet, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme yapan “Kadın Dostu Kent Projesi”ne (KDKP) katılan 5 il ile bunlara komşu illerde yürüttükleri “Dirlik Temelli Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme” çalışmasını sundu...
Ayrıntılara geçmeden 26 Eylül günü, TBMM Kadın-Erkek Eşitliği Komisyonu Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Binnaz Toprak’ın yanı sıra, Anadolu’nun çeşitli il ve ilçe belediyelerinin kadın birimlerinden gelen yöneticilerin, sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin ve akademisyenlerin katıldığı toplantıda, başlığa yerleşen “dirlik” kavramının nereden çıktığını anlatayım.
İngilizcesi “gender well-being” olan bu kavramın, Türkçe karşılığı “cinsel kimliklerin iyi olma hali” diye ifade edilebilir. Projenin yürütücüsü İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Gülay Günlük Şenesen, aile büyüklerinin terminolojisinden esinlenerek “dirlik” kavramını ürettiğini söylüyor.
“Allah birliğinizi, dirliğinizi bozmasın” denir ya, o türden...Kadınların kamu bütçesinden erkekler kadar pay almaması bir eşitsizlik sorunu olduğuna göre, bana göre yeni kavramlar aramaya hiç gerek yok. Kadının refahını artırmak ve insan hakları temelinde güçlenmesinin önündeki engeller kaldırılmak amaçlanıyorsa, “eşitlik” demek yeterli olur. Eşitlikle ilgili “erkek egemen” ve “muhafazakâr” yapılarda örülen onca duvar varken, bu kavrama mesafe koymanın ne âlemi var.
DAYAKÇI KOCANIN MAAŞI EŞE
Toplantının içeriğine gelince...
TÜBİTAK’ın desteğiyle İsveç Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Ajansı (SİDA), Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu, İstanbul Üniversitesi Küresel Siyaset ve Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (KÜSYAM) yürüttüğü “Kadın Politikaları, Yerel Yönetimler, Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Kadın Dostu Kentler, Türkiye Örneği” projesi kapsamında, KDKP’ye katılan Kars, Şanlıurfa, Nevşehir, İzmir ve Samsun ile bu illere komşu Erzurum, Diyarbakır, Kayseri, Manisa ve Ordu illeri örneklem olarak seçilmiş.
Soru: Bu illerde belediyeler stratejik planlarına, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme disiplinini koyuyorlar mı?
Moderatörlüğünü Prof. Dr. Ferhunde Özbay’ın yaptığı toplantıda, Şenesen’in yanı sıra Yelda Yücel, Ayşegül Yakar Önal ve Nuray Ergüneş’in sunumlarını dinledik. İzmir-Manisa ve Şanlıurfa- Diyarbakır karşılaştırmalarına yer verildi. İzmir, Manisa’ya göre kadın dostu kent olmaya daha yakın duruyorsa da bunda “kadınların kent dostu” olmasının payı yüksek çıkıyor...
Şanlıurfa’ya gelince, KDKP kapsamında ancak kadınlar tek başına sokağa çıkamıyor. Nüfusunun yüzde 71.8’i 14-30 yaş aralığındaki gençlerden oluşan kentte elektrik faturaları bile ödenemiyor.
Diyarbakır’da Bağlar Belediyesi’nden bir örnek göze çarpıyor: Karısına şiddet uygulayan belediye çalışanı kocanın 3 aylık maaşı, eşine veriliyor.
Mersin’den bir konuşmacı ise daha çarpıcı bir “yapabilirlik” alanı belirliyor. Uyuşturucu kullanan çocukların annelerine duyarlı kamu bütçesi... Mersin’de çocuklarda artan uyuşturucu kullanımına dikkat çekiliyor. Kadın güçlenmesi çabasının ana akımlaştırılmamasının ne de çok nedeni üretiliyor... Belki de sosyal ve ekonomik uçurumun bu kadar keskin olması nedeniyle “Hangi kadına duyarlı kamu bütçesi” sorusunu sormak önem taşıyor...
DEVLETİN UMURUNDA DEĞİL!
Toplantıya katılan TBMM Kadın-Erkek Eşitliği Komisyonu üyesi, Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Alt Komisyonu’nun hazırladığı raporun, üst komisyon olan Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’na sunulduğu bilgisini paylaştı.
TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı Azize Sibel Gönül, 25 Eylül tarihli Akşam Gazetesi’ne verdiği demeçte, “Maliye Bakanlığı, 10. Kalkınma Planı’nda yer almasına rağmen 2014-2016 bütçe çağrısında bu hususu atladı” diyor. 2006 yılından beri “kamuda toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı bütçeleme” gündemdeyken, devletin 2016 yılına kadar hazırlanan kalkınma planlarında yer almaması nasıl izah edilebilir?
