Bu ilaçlar tartışmalı!
- PARİS -
BU kolay bir metin değil; açıkça uzman olmasam da “her tür çıkar grubundan, şirketler ve devletten bağımsız” bir uzman grubunun vardığı neticeleri aktarıyorum.
Şahsen denetleme imkânım yok. İlaç söz konusu olduğunda marka muadilleri için bir “Vademecum” a, yani “ilaç denkliği sözlüğü”ne başvurmak bir yol olsa da, kimi hukuki sakınca yüzünden isimlerden ziyade “temel grubu”nu yazıyorum.
Yani öncelikle tıp dünyası ve doğrudan hastalar için. Elbet tartışmaya da açık. Belki Sağlık Bakanlığı ve ilaç firmaları bununla açıkça yüzleşir.
Aktarmanın doğru olacağına karar verdim; çünkü “piyasa” insanları sağlıkları ve hayatları açısından yanlış yönlendirebiliyor veya yanlışa sürükleyebiliyor. Kendi bedenimden de biliyorum; yakınlarımdan da.
Nitekim bu raporu düzenli hazırlayıp kamuya açıklayanlar, “Özellikle ağır hastalıklarda, bazen son şans da denerek, hastalar üzerinde hiç tedavi edici özelliği olmayan ilaçlar uygulanıyor. Hatta ek risk ve yan etkileriyle. Kobay gibi. Hasta kobay değildir. Her konuda açık, ayrıntılı bilgilendirilmeli” diyor.
“Etkisiz, yan etkileri riskli; uzak durulması gereken ilaçlar” listesi, Fransa’da 1981’den beri faaliyet gösteren, bağımsızlık ve saygınlığından şüphe duyulmayan, yayınlarına reklam almayan, devletten destek kabul etmeyen, editörlerini seçimle getiren, hepsine her yıl “Hiçbir yerden menfaatim yok” beyanı imzalatan, tıp alanının çeşitli mensuplarından oluşan ve raporları medyada geniş yer bulan “Prescrire” tarafından yayınlandı.
Listede, (sadece ana madde grubuyla aktardığım) 90 ilaç var. AB’de kullanılan. 70’ten fazlası Fransa’da da mevcut. Yani sonuçta yasak değil. Bu liste bir uyarı. Türkiye karşılıkları ilgilenenlere, uzmanlara kalıyor!
Listedeki ilaçların söylenen tedavi edici etkiden uzak oldukları, “fayda-zarar dengelerinin yeterli olmadığı”, bazısının ciddi “istenmeyen etki” riski taşıdığı, kiminin alerjik olduğu, kiminin kalp veya kemik sorunlarına yol açabileceği, kiminin bazı kanser türlerini tetikleyebileceği, hatta bazılarının “ciddi depresyon” sorumlusu olabileceği ileri sürülüyor. Çok ayrıntılı inceleme ve gerekçelerle. Her birini 2010-2017 döneminde izleyerek.
Listedeki ilaçların ait olduğu “ana madde grupları” (araştırmadan aynen aktararak) şöyle:
ANA MADDE GRUPLARI
Kanser, hematoloji: Defibrotide, Mifamurtide. Nintedanib, Olaparib, Panobinostat, Trabectedine, Vandetanib, Vinflunine. (Tedavi edici özellikler zayıf, yan etkisi riskli. Birçok antitümör ilacın fayda-zarar dengesi bozuk. Son çare olarak kullanılsalar da, hastayı yararsız “toksik” sürece sokmak yerine yaşam kalitesini artırmak gerekiyor.)
Kardiyoloji: Alistirene, Bezafibrate, Ciprofibrate, Fenofibrate, Dronedarone, Ivabradine, Nicorandil, Olmesartan, Ranolazine, Trimetazidine, Vernakalant.
Dermatoloji, alerji: Mequitazine, Promethazine, Tacrolimus dermique.
Diyabet: Alogliptine, Linagliptine, Saxagliptine, Sitagliptine, Vildagliptine, Pioglitazone.
Kilo: Bupropione artı Naltrexone, Orlistat.
Ağrı, romatizma, artroz: Celecoxib, Etoricoxib, Parecoxib, (ağız yoluyla) Aceclofenac ve Diclofenac, Ketoprofene jel, Piroxicam, Diacerine, Glucosamine, Capsaicine, Denosumab 60, Methocarbamol, Thiocolchicoside, Quinine.
Mide, bağırsak: Domperidone, Droperidol, Metopimazine, Nifuroxazide, Prucalopride.
Jinekoloji, endokrinoloji: Tibolone.
Enfeksiyon: Moxifloxacine, Telithromycine.
Nöroloji: (Alzheimer ve Parkinson’da çoğu ilacın etkisiz olduğu rapor ediliyor) Donepzil, Galantamine, Rivastigmine, Memantine. (Sklerozda) Alemtuzumab, Natalizumab, Teriflunomide. Ayrıca Flunarizine, Tolcapone.
Oftalmoloji: Ciclosporine collyre (Başka kullanımlarda Ciclosporine fayda-zarar dengesi olumlu), Idebenone.
Solunum yolları: Ephedrine, Naphazoline, Phenylephrine, Pseudoephedrine, Tuaminoheptane, Ambroxol, Bromhexine, Pholcodine, Tixocortol (Chlorhexidine ile bileşik, diğer türlerinde fayda-zarar dengesi olumlu), Mannitol inhale, Nintedanib, Roflumilast, Selexipag.
Psikiyatri, depresyon, bağımlılık: Agomelatine, Duloxetine, Citalopram, Milnacipran, Tianeptine, Depoxetine, Etifoxine, Bupropione.
Unutmadan ekleyeyim: Bütün dünyaya yayılan “Mediator” isimli ve toksik olduğu anlaşılan ilaca karşı ilk uyarıları yapan da Prescrire idi.
‘ÇOCUKLARI İLAÇLAMAYIN’
Bunun dışında “Que Choisir” yani “Ne Seçmeli” Dergisi de, “Çocuklar İçin Gereksiz ve Tehlikeli İlaçların Kara Listesi”ni yayınladı; “Çocuklarınızın hayatını aşırı ilaçlamayın” diyerek.
Listede bazı burun açıcı spreyler (onlar yerine serum fizyolojik), antihistaminik öksürük şurupları, kodeinli şuruplar, asetilsisteinli tüm bronşit ilaçları (yerlerine 1 yaş üstü çocuklarda ballı yoğurt), bazı ibuprofenli ilaçlar (parasetamollüleri öneriyor), bazı ishal ilaçları var.
“Que Choisir” daha önce de, yaşlılara ve sigortalılara yazılan aşırı ilaçları listelemişti; ayrıca Prescrire listesindeki ilaçların bazılarını da daha önce “kara liste”ye almıştı.
SADECE BİR UYARI
Tekrar söylüyorum. Bunları sadece aktarıyorum. İlaçların bire bir Türkiye muadillerine de bakmadan. Sadece bir uyarı ve belki hasta hakları açısından bir düşünme fırsatı olur diye! Bir de, başka yerlerde bunlar açık açık tartışılıyor, ilan ediliyor, bilelim diye.
