Aşırı yemek yediğimiz günün sabahında neden dada aç uyanırız?
Bazı akşamlar yemeğin dozunu fazla kaçırmış olabiliriz. Hatta sabah kalktığımızda çok aç olmamak için bile akşamdan tıka basa yemek yediğimiz bile olmuştur. Ancak sonuç pek de beklediğimiz gibi olamayabilir. Çünkü aşırı yemek yediğimiz akşamların sabahında çok daha aç bir şekilde uyanmanız mümkün. Peki neden?
Bir ziyafet sonrasında veyahut iştah kabartan yemeklerin olduğu bir sofrada kendinizi tutamayıp yeme sınırlarınızı zorladıktan sonra "yarın sıkı bir diyet yapacağım" diye kendi kendinize söz verdiğiniz halde sabah kurt gibi acıkmış bir halde uyandığınız oldu mu?
Böyle hunharca yemek tükettiğimiz akşamların sabahında büyük bir ihtimalle çok acıkmış olarak uyanırız. Hele ki yemek saati biraz daha geç bir vakitteyse. Birkaç saat önce çok yüksek miktarda kalori almış olmamıza karşın bu kadar aç hissetmemize yol açan nedir?
Daha önce ağır bir akşam yemeği yediyseniz ve bunu iki bol miktarda içecekle tamamladıysanız, ertesi gün delicesine aç hissederek uyanmanız çok muhtemeldir. Bunun nedenleri ise şu şekilde sıralanıyor;
AŞIRI YEMEK ÇOK FAZLA GLİKOZA YOL AÇAR!
Tüketilen karbonhidratların birçoğu vücut tarafından glikoza çevrilir. Bu aslında iyi bir şeydir zira organlarımızın çalışabilmesi için diğer gereksinimler gibi glikoz da vücut için gereklidir. Beyin tek başına vücudun tükettiği toplam glikoz miktarının beşte birini tüketir.
Sadece kek, hamur işleri, ekmek, dondurma, içecekler gibi tatlı ve şeker içeren yiyecekler değil, ekmek, pirinç, makarna vb. gibi tatlı olmayan yiyecekler de çok miktarda şeker içerir. Bu nedenle birçok diyet programında bu yiyeceklere de sınırlandırma getirilir. Bu tip yiyecekler tükettiğimizde vücudumuzda aniden fazla miktarda glikoz meydana gelir. İşte bu nedenle yemek yedikten hemen sonra kan şekeri ölçümü yapılmaz. (Eğer yapılırsa kan şekerinin çok yüksek olduğu görülür.)
Kandaki glikoz seviyesi, yemeklerden sonra normalden daha yüksektir.
Kandaki glikoz seviyesinin yükselmesi pankreasın uyarılmasına yol açar. Pankreas, midenin arkasında yer alan oniki parmak bağırsağına bağlı, iç ve dış salgıları olan düz ve uzun bir bezdir. Sindirim sisteminin önemli bir bileşeni olan ve insülin adı verilen hormonu salgılayan pankreas kan şekeri seviyesinin kontrol edilmesinde önemli bir rol oynar.
Pankreas insülin salgılayarak kanın şeker seviyesini düzenler.
DAHA ÇOK ŞEKER DAHA ÇOK İNSÜLİN
Hücrelerimiz enerji için glikoza ihtiyaç duyar. Ancak hücrelerin birçoğu glikozu direk olarak alamaz. Bu yüzden şekerli bir yiyecek tükettiğimizde (bilhassa rafine edilmiş şeker) kan şekeri yükselir ve pankreas insülin hormonu salgılanır. İnsülin hücrelere sinyal göndererek kan dolaşımından glikozun emilmesini başlatır. Bir başka ifadeyle insülin, glikozun hücrelere girmesini sağlamak için hücre kilitlerini açar. İnsülinin kan şekeri seviyesinin korunmasındaki rolü çok önemlidir; insülin seviyeleri şiddetli bir şekilde dalgalanırsa metabolizma zarar görür. Bunun önlenmesi için diyabet hastalarına düzenli olarak insülin enjekte edilir.
Çok fazla yiyecek tüketildiğinde, kandaki glikoz seviyesi hızla yükselir. Pankreas bu fazla miktardaki glikozu daha sonra kullanılmak üzere yağ ve kas hücrelerine gönderebilmek için büyük miktarda insülin salgılar. Her şey gibi insülinin fazlası da vücudumuz için zararlıdır.
İNSÜLİN KAN ŞEKERİNİN DÜŞMESİNE NEDEN OLARAK AÇ HİSSETMEMİZE NEDEN OLUYOR
Aşırı derecede salgılanan insülin kanımızdaki glikozun büyük bölümünü hücrelere gönderir. Bu nedenle eğer gece aşırı derecede yiyerek vücudun aşırı derece insülin salgılanmasına yol açarsak, yemeği yedikten birkaç saat sonra kanımızdaki glikoz seviyesi ciddi şekilde kaybedilir. Diğer bir deyişle kan şekeri seviyesi düşer.
Peki kan şekeri düştüğünde ne olur? Tabii ki açlık hissederiz. Bu nedenle sağlıklı bir insan, gece aşırı derecede yiyecek tüketirse sabah uyandığında aşırı derecede aç hisseder.
Ancak bu açıklamanın son derece basitleştirilmiş ve herkes için her zaman geçerli olmayacağını da eklemeliyiz. Örneğin diyabeti olan biri, akşam normal bir yemek yediğinde bile sabah çok aç hissedebilir. Diğer bir ifadeyle bazı durumlarda açlık hissi kan şekeri seviyesi ile ilgili olmayabilir.
VÜCUDUN SUSUZ KALMASI (DEHİDRASYON) AÇLIK HİSSİNE YOL AÇABİLİR.
Açlık hissi dehidrasyon sebebi ile de ortaya çıkabilir. Kulağa garip gelebilir ama birçoğumuz açlık ve susuzluk hislerini karıştırır. Sindirim süreci enerji ve su gerektirir ve uykudayken su içemediğimiz için dehidrasyon ortaya çıkabilir.
Bu nedenle alkollü içecekler tükettiğimiz gecelerin sabahında aşırı derecede aç hissediyorsanız, öncelikle birkaç bardak su içip, yaklaşık bir saat kadar bekleyin. Belki de açlık hissinin esas sebebi susuzluktur.
Kaynak: John Hopkins Univerity
