Osteoporoz (Kemik Erimesi) nedir? Kemik erimesinin nedenleri nelerdir?
Özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan ve yaşlı insanlarda sıkça rastlanılan bir hastalık olan kemik erimesi, dikkat edilmesi gereken ciddi bir sağlık sorunudur. Kemik erimesinde dikkat edilmesi gereken belirtiler nelerdir? İşte detaylar...
Nedenini bilmediğiniz ağrılar, vücudunuzun farklı bölgelerinde gözle görülür değişiklikler ve çok daha ciddi belirtiler ile karşı karşıya kalıyorsanız, kemik erimesi riskini göz ardı etmeyin. İşte kemik erimesi ile ilgili merak ettikleriniz...
KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) NEDİR?
Osteoporoz, kemiklerdeki mineral yoğunluğunun azalması sonucu kemik kütle ve yapısının değiştiği, kemiklerin zayıflayarak kırılgan hale geldiği kemik hastalığıdır. Kemikler, güçlü kollajen liflerle birbirine bağlanan, esas olarak kalsiyum tuzları olmak üzere minerallerden oluşan yapılardır. Kemik yapısının bozulması ile vücut sürekli olarak kemik dokusunu emer ve değiştirir.
KEMİK ERİMESİ NEDEN OLUR?
Osteoporoz (kemik erimesi), kemik kütlesinin bozulması sonucu kemiklerin kırılgan hale gelmesiyle meydana gelir. Kemiklerde meydana gelen bu bozukluğa neden olan durumların başında kalsiyum eksikliği gelir. Kalsiyum tuzları ve minerallerden oluşan kemikler, vücutta kalsiyum eksikliği olduğunda kırılmaya başlar. Kalsiyum eksikliğinin yanında cinsiyet, yaşlılık, genetik, sigara, hareketsizlik, menopoz, kronik hastalıklar, hormon seviyeleri ve kullanılan bazı ilaçlar da kemik erimesine yol açar.
Halk arasında kemik erimesi ismiyle bilinen osteoporoza neden olan durumlar şunlardır:
- Kalsiyum düşüklüğü ve D vitamini eksikliği
- Cinsiyet (Kadınlarda sık görülür)
- Yaşlılık
- Genetik
- Sigara-alkol tüketimi
- Hareketsizlik
- Menopoz
- Kronik hastalıklar
- Hormon seviyeleri
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Yeme bozukluğu (Anoreksiya nervoza)
- Kanser
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KEMİK ERİMESİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
1. BOY KISALMASI
Omurga kemiklerindeki kırıklar veya kemik yoğunluğunun azalması ile oluşan kemiklerdeki sıkışmalar nedeniyle kişinin boyu zamanla kısalabilir. Özellikle birden fazla omurga kırığı olan kişilerde belirgin boy kısalması görülebilir.
2. KAMBURLUK VE DURUŞ DEĞİŞİKLİĞİ
Kifoz olarak bilenen kamburluk, kemik erimesinin belirtilerindendir. Bunun nedeni, osteoporoz hastalığının omurga kemiklerini zayıflatması sonucu omurga eğriliğine yol açmasıdır. Omurgada zayıflık meydana geldiğinde kişinin duruşu değişir ve kambur bir görüntü oluşur.
3. KOLAY KIRILAN KEMİKLER
Kemik erimesi olan kişilerde kemiklerin dayanıklılığı azalır ve daha kolay kırılabilir hale gelir. Bilek, kalça ve omurga kemiklerinde kırıklar, kemik erimesi varlığında sık görülen durumlardır.
4. NEFES DARLIĞI
Omurgadaki diskler akciğer kapasitesini azaltacak kadar sıkıştırırsa nefes darlığı meydana gelir ve nefes darlığı kemik erimesinin olası semptomları arasında sayılır.
5. KEMİK AĞRISI
Kemik erimesi, kemiklerin zayıflamasıyla birlikte stres ve basınç nedeniyle sırt, boyun, bel gibi bölgelerde ağrıya neden olabilir. Özellikle omurga kemiklerindeki kırıklar, bu ağrıların en şiddetli olduğu durumlardan biridir.
6. KIRILAN TIRNAKLAR
Kemik erimesi olan kişilerde tırnaklar da etkilenerek zayıflayabilir ve kolayca kırılır hale gelebilir.
7. ŞİDDETLİ BEL, SIRT VE BOYUN AĞRISI
Osteoporozun myedana getirdiği bel, srt ve boyun ağrısı da yaygın kemik erimesi belirtileri arasındadır. Hissedilen bu ağrıların en yaygın nedeni omurga kompresyon kırığıdır. Bel, sırt ve boyun ağrıları ayakta dururken veya yürürken daha da kötüleşen, uzanıldığında biraz rahatlayan ani ve şiddetli ağrılar ortaya çıkarabilir.
KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
Osteoporoz tanısı için kemik yoğunluk ölçümü ile kemik kaybı tespiti yapılır. Kemik yoğunluğunda çıkan değerler genç erişkin değerleri ile karşılaştırılır ve normalden sapmalar T skoru değerini verir. Bu verilere göre Dünya Sağlık Örgütü osteoporoz sınıflamıştır.
T skoru değeri;
1. -2,5 değerinin altında ise osteoporoz teşhisi konulmaktadır.
2. -1 ile -2,5 arasında ise tam kemik erimesi yani osteoporoz denilmemekte ama osteopeni yani kemik erimesinin başlangıcı tanımı kullanılmaktadır.
3. T skoru -1’in üzerinde ise osteoporoz değeri normaldir.
Kemik yoğunluğu ölçümünü menopoza giren tüm kadınların yaptırması uygundur. Bunun yanı sıra risk faktörleri olan gençlerde ve erkeklere de kemik yoğunluğu ölçümü yapılmalıdır. Kemik yoğunluğu düşük çıkan kişilerde ve tedavi görenlerde ölçümü yılda bir kez yenilemek uygundur. Fakat risk yok ise ve kemik ölçümü normal değer aralığında ise o zaman 2-3 yılda bir kez yenilenebilir.
KEMİK ERİMESİNE NE İYİ GELİR?
Kemik erimesine iyi gelen besinler kalsiyum ve D vitamini açısından zengin besinlerdir. Bu besinler arasında süt, peynir, süt ürünleri, brokoli, yeşil yapraklı sebzeler, soya fasulyesi, fındık, sardalya-somon gibi balıklar, incir, portakal, mantar, yulaf ezmesi ve diğer tahıllar yer alır. Bu besinleri tüketmek vücuttaki kalsiyum ve D miktarını artırarak kemik sağlığına destek olur.
UYARI: Yukarıda belirtilen semptomları fark ederseniz, öncelikle uzman bir hekime görünmelisiniz.
