Bitişik olan binalar depreme karşı güvenli mi?
Türkiye'nin birçok yerinde sıklıkla karşılaşılan bitişik nizamlı binalar, sanıldığının aksine deprem sırasında birbirini desteklemiyor; aksine sarsıntı sırasında iki bina birbirine vurarak daha büyük bir hasara neden oluyor.
Türkiye'de sıklıkla görülen bitişik nizamlı binalar, dar alanların daha verimli kullanılması amacıyla inşa ediliyor. Ancak bu durum, deprem anında ciddi tehlikeler doğurabiliyor; binanın kendisi depreme karşı dayanıklı bile olsa yanındaki bina ile arasında boşluk olmadığında sarsıntı anında çarpışma etkisiyle zarar görebiliyor.
2021 yılında AA'ya açıklamalarda bulunan İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Birimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çelik, konuyu detaylı bir şekilde ele alıyor.
Çelik, bu şekilde inşa edilen binaların birbirini desteklediği düşüncesinin doğru olmadığını söylüyor: "Bunlar seri halinde birbirine yapışık olarak inşa edildiği zaman depremde bunların davranışları birbirini etkiler. Çoğunlukla bu etkileşim de olumsuz yönde oluyor. Bu sıraların iki başındaki binalar önemli depremlerde çok ağır hasar alıyor veya yıkılıyor."
YAPILARIN KAT DÜZENİ BİRBİRİNİ TUTMAYINCA ZARAR DÜZEYİ ARTIYOR
Çelik, bitişik düzendeki yapıların olumsuz sonuçlarına ilişkin şunları söyledi:
"Bu yapıların kat düzenleri de birbirlerini tutmuyor. Yapının birinin kat hizası diğerinin kolonunun tam hizasına geldiğinde bu depremde çekiçleme olayını ortaya çıkarıyor. Özellikle bir katın döşemesi diğer katın kolonunun ortasına vurduğu zaman bu yapılarda ciddi sorunlar oluşuyor. Bu durum köylere kadar mevcut yapı stokunun en büyük sorunlarından biridir. Bitişik nizam yapıların yeni olması riski azaltmıyor. Burada yapıların birbirilerini olumsuz düzeyde etkileme gibi bir durum söz konusu."
Çelik, bitişik yapıların arsa durumu nedeniyle ayrık hale getirilmesinin zor olduğunu dile getirerek, riskin güçlendirme çalışmalarıyla azaltılabileceğini kaydetti.
