Black Friday'den Cyber Monday'e: Alışveriş maratonunun kökeni nereye dayanıyor?
Şükran Günü'nün hemen ardından gelen Black Friday, sadece bir alışveriş günü değil, aynı zamanda kültürel bir fenomen. Büyük indirimlerin yanı sıra, kalabalık kuyruklar, erken saatlerde açılan mağazalar ve çevrimiçi alışveriş çılgınlığı, bu günü yılın en heyecan verici alışveriş olayı haline getiriyor. Ancak bu özel günün kökenleri, bugünkü ışıltılı atmosferinden çok daha karmaşık ve ilginç bir geçmişe dayanıyor. İşte detaylar!
Black Friday, alışveriş sezonunun resmi başlangıcını işaret eden bir gün olarak bilinir. Ancak, perakende sektörünün bu parlak yüzünün ardında, 20. yüzyılın kaotik Philadelphia sokaklarından başlayan karanlık bir geçmiş yatıyor. Black Friday’in tarihine yakından bakarak, bu alışveriş çılgınlığının nasıl bir global fenomen haline geldiğini keşfetmeye ne dersiniz?
BLACK FRIDAY NEDİR?
Black Friday, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl Kasım ayının son Cuma günü kutlanan, alışveriş çılgınlığının simgesi haline gelmiş bir gün. Şükran Günü’nden sonraki ilk güne denk gelen bu etkinlik, perakende sektöründe yılın en büyük indirimlerini sunar.
Tüketiciler, elektronik, giyim ve daha pek çok üründe büyük fırsatlar yakalamak için mağazalarda uzun kuyruklar oluşturur ya da internet üzerinden hızlıca alışveriş yapar. Black Friday, yalnızca büyük indirimlerle değil, aynı zamanda tatil alışveriş sezonunun başlangıcını müjdeleyen bir kültürel olay olarak da önem taşır.
BLACK FRIDAY’İN KÖKENİ VE TARİHÇESİ
Black Friday’in kökleri 20. yüzyılın ortalarına, Philadelphia’ya dayanır. 1950’lerde, Şükran Günü’nden sonraki gün şehri dolduran alışveriş meraklıları ve turistler, şehirde kaotik bir ortam yaratırdı.
Bu yoğun kalabalıklar, özellikle o dönemlerde düzenlenen Army-Navy futbol maçına hazırlık yapan polisler için büyük bir zorluk teşkil ediyordu. Şehirdeki polisler bu kaos dolu günü “Black Friday” olarak adlandırdı.
1960’lara gelindiğinde “Black Friday” terimi Philadelphia genelinde yaygınlaşmaya başlamıştı, ancak olumsuz çağrışımları nedeniyle şehirdeki tüccarlar bu terimi “Big Friday” olarak değiştirmeye çalıştı.
Ancak bu çaba başarısız oldu. 1980'lerin sonlarında ise perakendeciler bu olumsuz anlamı olumluya çevirdi. “Red to Black” (zarardan kâra geçiş) hikayesi ortaya atıldı ve gün, mağazaların kar etmeye başladığı yılın en karlı dönemi olarak sunuldu.
BLACK FRIDAY’İN ULUSLARARASI YAYILIMI
Black Friday, başlangıçta yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde kutlanıyordu. Ancak 2000’li yıllarda, globalleşen perakende sektörünün etkisiyle bu alışveriş çılgınlığı dünya genelinde yayıldı. Kanada, İngiltere, Almanya ve Meksika gibi ülkeler, kendi Black Friday etkinliklerini düzenlemeye başladı.
Meksika’da bu etkinlik “El Buen Fin” (İyi Hafta Sonu) adıyla, devrim kutlamalarının hemen ardından gerçekleştiriliyor. Kolombiya ise Mayıs ayında bir ek Black Friday etkinliği daha düzenleyerek kârlarını artırmayı hedefliyor.
BLACK FRIDAY İLE İLGİLİ İLGİNÇ BİLGİLER
Adının Kökeni: Black Friday’in adı, işletmelerin “kırmızı”dan (zarar) “siyah”a (kâr) geçişini simgeliyor.
Farklı Uygulamalar: 2011 yılında Walmart, geleneği bozarak mağazalarını Şükran Günü gecesi açmaya başladı. Bu, diğer mağazaları da erken açılmaya teşvik etti.
Tüketim Karşıtı Hareketler: Black Friday, tüketim çılgınlığını protesto eden “Hiçbir Şey Satın Alma Günü” (Buy Nothing Day) ile aynı tarihte kutlanıyor. Bu hareket, bilinçli harcamayı teşvik ediyor.
SYBER MONDAY VE YENİ TRENDLER
Online alışverişin yükselişi, Black Friday’e ek olarak “Cyber Monday” konseptini de doğurdu. Şükran Günü’nden sonraki Pazartesi günü, tüketiciler çevrimiçi alışverişte büyük indirimlerle karşılaşıyor. Ayrıca Küçük İşletme Cumartesi (Small Business Saturday) gibi diğer alışveriş etkinlikleri de bu dönemde dikkat çekiyor.
Kaynak: History, Times of India
