Celal Talabani kimdir?

Kısa sürede KDP'nin üst düzey üyelerinden olan Talabani, 1961 yılında Abdülkerim Kasım hükümetine karşı ayaklanmaya katıldı. Ardından Avrupa ve Orta Doğu'da Kürt liderliği adına çeşitli diplomatik misyonlar üstlenen Talabani, Kasım'ı iktidardan uzaklaştıran darbenin ardından, 1963 senesinde Abdülselam Arif'in hükumetiyle yürütülen görüşmelerde Kürt delegasyonuna liderlik etti.

1975'de KDP lideri Mustafa Barzani ile aralarında görüş ayrılıkları başladı. Daha sonra KDP içindeki bölünmelerden birine katıldı. Mart 1970 tarihinde bu sefer KDP ve hükümet anlaşınca, bu grubun siyasi hayatı sona erdi. 1975 yılında Talabani ve bir grup Kürt aktivist ve aydın, KDP'ye girdi ve yeni bir siyasi parti olan Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni kurdu.

1975 yılında Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni kurduktan bir yıl sonra hükümete karşı silahlı eyleme başladı. 1970'lerin sonları ve 80'lerin başında Talabani, Irak lideri Ṣaddam Ḥuseyin rejimine karşı Kürt direnişi düzenlemede öncülük yaptı. Saddam yönetiminin 1988 yılında kimyasal silah kullandı ve KYB ağır darbe aldı. Talabani, yenilgi almasının ardından Kuzey Irak'ı terk etmek zorunda kaldı ve İran'a sığındı.

1991 Körfez Savaşı ve Kuzey Irak'taki Kürtlerin merkeze karşı ayaklanmalarıyla Talabani'nin siyasi hayatında yeni bir dönem başladı. Kuzey Irak’ta Batılı devletlerin müdahalesi ile güvenli bölgelerin kurulmasının ardından, Kuzey Irak’ta 1992 yılında yapılan seçimlerle KYB-KDP ortak yönetimi kuruldu.

İki partinin görüş ayrılıkları sebebiyle çatışmalar 1994 yılında yeniden alevlendi ve ABD ve İngiltere’nin girişimiyle iki parti arasında yapılan görüşmeler sonucunda 1998’de Washington’da barış anlaşması imzalandı. Bu anlaşma 4 Ekim 2002 tarihinde yenilendi.

2003 yılında Ṣaddam'ın devrilmesinin ardından 2005 yılında Irak Meclisi tarafından Irak'ın geçici Cumhurbaşkanlığına seçilen Talabani, 2006 ve 2010'da tekrar seçilerek 2014 yılına kadar Cumhurbaşkanlığı yaptı.

Talabani, 17 Aralık 2012 tarihinde beyin kanaması geçirdikten sonra Bağdat'ta yoğun bakıma alındı. Daha sonra Almanya'nın başkenti Berlin'e sevk edildi. 19 Temmuz 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı Celal Talabani tıbbi tedavisinin ardından 18 ay sonra Irak Kürdistan bölgesine döndü. 24 Temmuz 2014 tarihinde görev süresi biten Talabani, görevi Fuad Masum'a teslim etti.

Celal Talabani, Irak'ın Arap kökenli olmayan ilk Cumhurbaşkanıydı.

Irak Cumhurbaşkanı ve KYB lideri Celal Talabani, 3 Ekim 2017 tarihinde Berlin'de hayatını kaybetti.