Çöven otu nedir, zehirli midir? Çöven otu ne işe yarıyor? İşte Çöven otu özellikleri
Çöven otu günün hakkında en çok arama yapılan konuları arasında yer alıyor. Yurt genelindeki milyonlarca vatandaşımızın merak ettiği Çöven otuna ilişkin merak edilen tüm bilgileri bir araya getirdik. İşte ayrıntılar...
Çöven otu sosyal medyada bugün gündem oldu. İşte Çöven otu ile ilgili bilgiler...
ÇÖVEN OTU NEDİR?
Çöven ya da çöven otu, çöğen (Gypsophila), karanfilgiller (Caryophyllaceae) familyasından ekonomik öneme sahip 100 türden oluşan, bir yıllık ya da çok yıllık 5–120 cm boyunda otsu bitki cinsi. Türkiye'de bulunan 50 çöven türü bilinmektedir. Tahin helvası yapımında da kullanılan çöven Türkiye'nin ihraç ürünlerinden biridir. Aynı familyadan onun gibi köpürtücü özelliğe sahip olan sabun otu (Saponaria officinalis) ile karıştırmamak gerekir.
ÇÖVEN OTU NASIL KULLANILIR?
Bitkinin kullanılan bölümü odunsu kökleridir. Çövenin etken maddesi saponin olup, bulunma oranı türlere göre %15 -25 arasında değişmektedir. Gıda sanayiinde ağdayı ağartıcı özelliğinden dolayı helva ve dondurma yapımında kullanılır. Türk mutfağında tahin helvası, koz helva, kerebiç ve paşa lokumu adı verilen tatlılarda kullanılır. Ayrıca köpürme özelliğinden dolayı sabun ve deterjan sanayiinde de geniş çapta kullanılır. Bir diğer kullanım alanı da, çöven köklerinin kaynatılmasından elde edilen ılık suda, ipekli ve değerli kumaşlardan yapılmış giyecekler temizlenmektedir. Drog olarak ise, dekoksiyon halinde balgam ve idrar söktürücü özelliklerinden dolayı bazı ilaçların bileşiminde yer alır.
Mayıs helvası (Mayıs Yedisi helvası): Doğu Karadeniz bölgesinde Bulancak, Beşikdüzü gibi Çepnilerin yoğun olduğu yörelerde, yalnızca Mayıs Yedisinden önceki ve sonraki iki ay içerisinde piyasada bulunsa da, en yoğun olarak Mayıs Yedisi (Miladi 20 Mayıs) gününde çöven, şeker, limon tuzu ve sudan yapılan köpüksü helva. Kesilip dövülerek parçalanan çöven kökleri su ile kaynatılır ve şurup kıvamında çöven suyu denen özüt (ekstrakt) elde edilir. Çöven suyu süzülerek parçalarından arındırılır ve soğumaya bırakılır. Soğuyunca makine ile karıştırılarak köpürtülür. Helva yapılacak tavaya şeker ve su koyularak yüksek ateşte eritilir, daha sonra limon tuzu koyularak şerbet kesilir. Ateş kısılarak çöven suyu köpüğü yavaş yavaş şerbete eklenir. Kısık ateşte yaklaşık bir saat süreyle karıştırılırak kaynatılır, uygun kıvama gelince ocaktan indirilir ve soğumaya bırakılır. Mayıs helvası soğuk servis yapılır. Sade veya fındık unu ile karıştırılarak yenir. Genellikle kahvaltılık olarak kullanılır.
Köpük helvası: Trakya bölgesinde çöven otundan yapılan beyaz, köpüksü helva.
Katı üzüm pekmezi (çalma, çalma pekmez): Kökü (Radix saponariae albae sive) suda kaynatılır ve bu su (ekstrakt) pekmeze ilave edilerek birlikte karıştırılarak katılaşması beklenir.
Çöven ekmeği: Bartın ve Amasra'da bazı taş fırınlarda üretilen 430-450 gram ağırlığında olan tava ekmeğidir.
