Somali'de Türk mucizesi

Türkiye dünyanın unuttuğu açlık ve yoksulluk pençesindeki Somali'ye yardımlara 1.5 yıl önce başladı. 17 Ağustos'ta Türkiye'de toplanan yardımlarla yüzbinlerce insan açlıktan ölmekten kurtuldu. Kızılay yetkililerine göre, eğer Türkiye ve Türk insanı yardım elini uzatmasaydı 750 bin insan ölecekti. Başbakanlığın TİKA ve Kızılay aracılığı ile başlattığı yardımlara sivil toplum örgütleri de çok büyük destek verdi. Yüzbinlerce insana gıda yardımları yapıldı ve TİKA aracılığı ile kurak topraklar suyla buluştu.

Somali'de Türk mucizesi

BALIK TUTMAYI ÖĞRETECEKLER

Bugün Somali'ye Türkiye'nin yardımları halen devam ediyor ve bu yardımlar sayesinden kimse açlıktan ölmüyor. Yardımların şimdide ikinci aşaması başladı. Somali'ye ziyarette bulunan Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ'ın deyimiyle Türkiye artık Somali'li kardeşlerine "Balık tutmayı öğretiyor." Somali'ye tek uluslararası uçuşu THY yapıyor. İngilizlerin işletmesinde olan Mogadişu Havaalanı Türkiye tarafından onarıldı. Havalalanından şehir merkezine doğru ilerlerken her inşaatın üzerinde Türk Bayrağı görülüyor. Türkiye tüm kamu kuruluşları ile Somali'de. Kızılay, TİKA, Diyanet İşleri Başkanlığı sivil toplum örgütleri...

SELAM TÜRKİ

Bir sene öncesine kadar açlıktan insanların öldüğü sokaklarda bugün yeniden dükkanlar açılmaya, tezgahlarda yiyecek satılmaya başlamış. Ülkeye umut kazandıran Türkiye yardımları şimdi yatırıma dönüşüyor. Başkent Mogadişu'ya biri üniversite ile ortak, diğeri tamamen Türk girişimi iki eğitim ve araştırma hastanesi açılacak. Ayrıca meclis ve bakanlık binaları başta olmak üzere tüm kamu binalarını Türkiye tarafından yeniden inşa edecek.

Somali'de beyaz olarak sokaklarda rahatça yürüyebilen tek yabancılar Türkler. Somali sokaklarında dolaşırken sürekli duyduğunuz bir söz var; "Bizim beyazlar-Turki" Karşılık beklemeden yapılan yardımların sonucunda Türklere karşı Somali halkı çok büyük bir sevgi besliyor. O kadar büyük bir sempati oluşmuş ki, kamplardan yardım kuruluşlarına, hastaneden okullara tüm yapılan işlerde Somaliler gönüllü olarak çalışıyor. 17 Ağustos'ta açılan kampta bir okul ve bir de çocuk parkı Somali çocukların "Türki kardeş" tezahüratları eşliğinde açıldı. Ayrıca bölgede 3 büyük okul da bir yıl süre geçmeden tamamlanırken, eğitim verecek donanıma sahip hale geldi.

AVRUPALILAR ŞAŞKIN

Başkent Mogadişu'ya birçok Avrupa ülkesi diplomatik birimlerini yeniden kurmaya çalışıyor. Ancak hiçbiri Birleşmiş Milletler'in güvenli bölgesinin dışına çıkamıyor. Birleşmiş Milletler Somali'ye yardım fonu çıkarsa da bu yardımlar kamplara ulaşmıyor. Somalili yetkililer ise durumu anlatırken, "BM direkt olarak hiçbir yardımda bulunmadı bize. Yüzde 10'u bize ulaşıyor. Ama Türkiye yardımlarını direkt olarak yapıyor ve karşılık beklemiyor. Avrupalılar buna şaşırıyor" ifadelerini kullandı.

BEYAZ ADAM ÖLDÜRÜLÜYOR

Somali'de beyaz sokağa çıktığı anda öldürülüyor yada kaçırılıyor. Ancak buruda tek istisna Türkler. Türkler yardım için bölgeye geldiklerinde ‘beyaz adamın Müslüman olması' tüm Somaliler'i çok şaşırtmış. Yıllarca batılı ülkeler tarafından sömürülen Somali'ye ilk kez bir ülkenin karşılık beklemeden yardım elini uzatması halkı çok şaşırtmış. Ve bugün ülke sokaklarında dolaşabilen tek beyaz Türkler. Ve sokakta beyaz adam gören Somaliler ‘Kardeş Türki' diye bağırarak sevgilerini gösteriyor.

KADINLARA SÜNNET

Somali'de kadınlar kelimenin tek anlamı ile umutsuz. Onların çaresizliğini gözlerinden okumak mümkün. Kız çocukları çok küçük yaşlarda sünnet ediliyor ve 12 yaşından sonda kendileri ile evlenecek erkeği bekliyor. Sözde şeriat hükümlerinin geçerliği olduğu ülkede ise bir erkek 4 kadınla evlenebiliyor. Erkek isterse hemen kadını boşayabilir. Bu nedenle ülkede bir çok çocuk babasız.

EVLENME TEKLİFİ ALDIM

Somali'de kadınların çaresizliğini anlamanın diğer bir yolu ise herhalde benim aldığım evlenme teklifiydi. Bakanlarla birlikte Cumhurbaşkanlığı'na yaptığımız ziyarette Somalili bir kadın gazeteci vesikalık fotoğrafını getirip bana verince çok şaşırdım. Bunun nedeni ise benimle evlenmek istemesiymiş. ‘kaç karın var beni İstanbul'a götürür müsün?' demesi onun kendi için bir umut, kurtuluş aramasıydı tabii ki de.... Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un 2 eşi ve 17 çocuğu bulunuyor.

SAVAŞ AĞALARI

Ülkede iç savaş devam ediyor. El-Şebab ile hükümet arasındaki çatışmalar her nekadar azalsada akşam saat 6'dan sonra kimse sokağa çıkamıyor. Demokrasiye geçmeye çalışan ülkede milletvekilleri kabilelerden seçiliyor. 4,5 formülü ülkede geçerli. 4 büyük kabile eşit oranda kabinede temsil edilirken azınlık kabileler ise nüfusları oranında meclise milletvekili gönderiyor. Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık binaları iki katlı yıkık dökük binalar... Ülkede vergi sistemi yok. Savaş ağaları kendi bölgelerini kontrol altında tutarak buranın gelirlerini kendi kabileleri adına topluyor.

İDAM CEZASI

Ülkede karışıklığın önlenmesi ve sözde şeriat adına idam cezası uygulanıyor. Devlete karşı gelme, hırsızlık, rüşvet, tecavüz gibi suçlar idamla karşılık buluyor. Suçlular kazıklara bağlanarak sıraya diziliyor. İdam cezası askerler tarafından ateş edilerek infaz ediliyor. İdam mahkumu bir doktor tarafından kontrol ediliyor. Eğer ölmemişse askerler ateş etmeye devam ediyor.

SOMALİ VE UYUŞTURUCU

Somali bugün batılılar tarafından sömürülmeye devam ediliyor ama başka bir yöntemle. Uyuşturularak... Somali'de ki gerçeklerle yüzleşmeye gittiğimiz coğrafya da havaalanına iner inmez apronlarda hızlı bir şekilde taşınan çuvallarla karşılaştık. Bu çuvallarda yardım malzemeleri olduğunu düşünürken bunun uyuşturucu olduğunu öğrendik. Savaş ve kıtlık döneminde bile Qat denilen uyuşturucu madde sevkiyatı Somali'ye hiç durmamış. Ülkede Qat kullanmak yasak değil. Kenya'dan Somali'ye gelen bu uçuklarda tonlarca uyuşturucu maddesi bulunuyor. Ve ülkenin her köşesinde bu uyuşturucu madde tezgahlarda demeti 5 dolara alıcı buluyor.

SIRADA KALKINMA YARDIMLARI VAR

Somali'deki iç savaş şehri harap etmiş durumda. Binalar yıkık dökük yaşanılmaz halde. Şehirde hayatın normale dönmesi ve acil ihtiyaçların çözülmesinin ardından Türkiye, Somali'ye yardımlar konusunda ikinci aşama olan Kalkınma Yardımları hamlesine başlıyor. İlk olarak savaşta adeta harabeye dönen şehirde meclis ve kamu binaları yeniden inşa edilecek. Ayrıca bölgede tarım ve hayvancılık alanında da kalkınma yardımları programları başlatılacak. Konut ihtiyacı olan Başkent Mogadişu'ya ilerleyen dönemde toplu konut yardımları götürülecek.

SOMALİ BAKANI BOZDAĞ

Türkiye dünyanın unuttuğu açlık ve yoksulluk pençesindeki Somali'ye yardımlarda ikinci dönemi başlatıyor. Kalkınma ve altyapı yatırımlarının ağırlıklı olacağı yeni dönemde başkent Mogadişu yeniden yatırımlarla ayağa kaldırılacak. Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ Somali'den sorumlu. Her iki ayda bir bölgeye gelerek yardımları ve yatırımları yerinde inceliyor. Türkiye Cumhuriyeti ve Türk sivil toplumlarının yaptığı yardımları tek tek gezip inceleyen Bozdağ, tamamlandığında ülkenin en büyük hastanesi olacak olan ve TİKA-TOKİ işbirliği ile yapılan 200 yatak kapasiteli hastanesinin bir an önce bitirilmesini istiyor. Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Başbakan Abdi Farad Şirdan'a göre Türkiye'nin yaptığı yardımlar şehire damgasını vurdu. Her inşaatın her yatırımın üzerinde Türk Bayrağı dalgalanıyor. Değişimin en büyük sebebini Türkiye'nin yardımlarıyla Somali insanın özgüveninin geri gelmesine bağlayan Cumhurbaşkanı Mahmud, "Türk kardeşlerimiz devletimiz ile milletimiz arasındaki boşluğu doldurdu" dedi.

SAĞLIK SORUNLARI ÇÖZÜLDÜ

Bölgeye ilk giden Türk sivil toplum kuruluşlarından "Yeryüzü Doktorları Derneği" 2 ameliyathaneli Şifa Hastanesi ile ülkede her gün 10'a yakın ameliyat yapıyor. Hastane koordinatörü doktor Şeyda Sever, yapılan yardımların sonucunun çok çabuk alındığını ifade ederken, "Buraya geldiğimizde hastalıklar genelde beslenme eksikliği nedeniyle oluşan hastalıklardandı. Ancak bugün normal bir ülkedekine benzer şikayetlerle hastalar geliyor" dedi. Sever, tıp fakültesinden mezun olanlara uzmanlık eğitimleri de vereceklerini kaydetti.

EN BÜYÜK KADIN VE ÇOCUK HASTANESİ

Yeryüzü Doktorları'nın yanı sıra bölgede diğer Türk yardım kuruluşları da sağlık alanında adeta seferberlik başlatmış durumda. "Kimse Yok mu Derneği" 70 yatak kapasiteli Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin inşaatına başlarken, "Yardımeli Derneği" de bölgedeki göz hastanesinden sonra ikinci projesi olan ve Doğu Afrika'nın en büyük kadın ve çocuk hastanesi olacak 100 yatak kapasiteli hastanenin temelini atmış durumda.

SOMALİ GERÇEĞİ

Son 60 yılın en kurak dönemini yaşıyorsa da, aslında zengin petrol ve maden kaynakları, verimli toprakları ve tarım arazileri ile dikkat çeken bir ülke Somali. Ancak 1980'lerde IMF ve Dünya Bankası'nın tavsiyeleri, ülkenin malî yapısını çökertti. Ardından gelen iç savaş da yıkımın tuzu biberi oldu ve ülkedeki kaynakların kullanılması engellendi. Uzmanlara göre, Somali, sömürge devletlerinin vazgeçilmez sonunu yaşıyor.

İÇ SAVAŞ VE ORDU'YA TÜRK YARDIMI

Somalili polislerin Türkiye'de eğitim alması için daha önce proje başlatan Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, şimdi de terör örgütü El-Şebab ile mücadele edebilecek profesyonel ordunun kurulması için Somali'ye yardım edecek. Askeri eğitim binaları yıkılan ülkenin Başkenti Mogadişu'da ordunun yönetici kadrosunu oluşturması için 200 kişilik harp okulu ve 100 kişilik astsubay okulu kurularak buradaki askerlere eğitim verilecek. Bugün Somali'de akşam saat 6'dan sonra kimse sokağa güvenlik nedeniyle çıkamıyor.

ŞERİAT KANUNLARI

Ülkedeki iç savaş 2006'da El Kaide ile bağlantılı Şebab örgütünün, saldırıları artırarak başkent Mogadişu dâhil ülkenin güneyini kontrol altına almasıyla farklı bir boyut kazandı. 2009'da sahil şeridine yerleşen örgüt, baraj ve gölet inşasının yanı sıra balıkçılığı da engellemeye başladı. Örgüt 2009'da, "casuslara yataklık yapabileceği ve İslamî olmayan yaşam tarzını teşvik edebileceği" gerekçesiyle kontrolündeki güney kentlerine uluslararası yardım kuruluşlarının yardım dağıtmasını da durdurdu. Böylece bölgeyi insanî bir felakete sürükleyen Şebab'ın baskıları ölümlerin de artmasına sebep oldu.