Eva Bender boşanınca canına kıymak istedi

Türk oyuncuların kendi aralarında ettiği rekabete bir de gözleri 'Yeşil Alev' olarak nitelendirilebilecek olan bir İsveçli dâhil oldu.
Eva Bender…

3 Ocak 1944’te İsveç’in başkenti Stockholm’de dünyaya gelen Eva Märta Elisabet Abrahamsson, kariyerine ülkesinde spor öğretmenliği yaparak başladı.
Aynı zamanda bir şov grubunun da üyesiydi.

20 yaşındayken, şov grubunun gösterisi için geldiği İstanbul'a hayran kalan Eva Bender, Sultanahmet’te gittiği bir kulüpte oryantal gösterisinden öylesine etkilendi ki birkaç gün ardı ardına aynı gösteriyi seyretmeye gitti.
Hatta sahneye çıkıp oryantali taklit ederek göbek attı, gerdan kırdı.

Sahnedeki hallerinden müşterilerin bir hayli etkilendiğini gören kulübün işletmecisi, Eva Bender’e iş teklifinde bulundu.
Spor öğretmenliğinden pek da haz almayan Eva Bender, “Yeni bir heyecan yaşamanın ne sakıncası olabilir?” düşüncesiyle teklifi kabul ederek tatili boyunca sahneye çıkmaya karar verdi.
Hızlandırılmış bir dersin ardından oryantalliğe başlayan Eva Bender’in namı kısa sürede İstanbul’a yayıldı.
Öyle ki kulüpteki masalardan birini başlarda günler öncesinde, sonraları ise haftalar öncesinde rezerve etmek gerekiyordu.

Eva Bender’in namının kısa sürede bu kadar yayılmasının nedenlerinden biri elbette yabancı oluşuydu.
Alafranga kültürünün bir üyesinin alaturka şov sunması doğal olarak ilgi çekiciydi.
Kazandığı para memleketindeki kazancıyla mukayese bile edilemeyecek kadar farklı olunca Eva Bender, Türkiye’ye yerleşme kararı aldı.
Elbette kısa sürede sahip olduğu şöhretin de bu kararı almasındaki payı bir hayli yüksek oldu.

Eva Bender için Türkiye’deki ilk yılı, maddi olarak da manevi olarak da oldukça tatminkâr geçti.
İkinci yıldan itibaren müşteri sayısının azalmaya başlamasıyla birlikte Eva Bender bir yol ayrımına geldi.

Ya ülkesine dönecekti ya da kendisine gösterilen ilginin devamı için başka bir yol bulacaktı.
Ülkesine dönmek istemeyen Eva Bender, Büyük İskender’in dediği gibi “Ya yeni bir yol bulacağız ya da yeni bir yol yapacağız” düşüncesiyle şovunu güncellemeye karar verdi.
Alaturka şovunu alafranga şovla harmanlayacaktı.

Striptiz unsurlarını eklediği oryantal gösterisiyle şöhretini de kazandığı parayı da güncelleyen Eva Bender için işler yeniden yoluna girmişti girmesine ama büyük bir yasal sorun hızla kendisine yaklaşıyordu.

Çalışma izninin sona ermeye başladığı ve yetkili mercilerin uzatmaya yanaşmaya gönüllü olmamasıyla Eva Bender, yeniden “Ya yeni bir yol bulacağız ya da yeni bir yol yapacağız” raddesine geldi.

Halit Refiğ (1934 - 2009)

Eva Bender, o yolu ne buldu, ne de yaptı.
O yol, bir gün İstiklâl Caddesi’nde yürürken karşısına çıkıverdi.
Adı da Halit Refiğ’di.

Eva Bender, İstiklâl Caddesi’nde yürüyordu.
Halit Refiğ de o esnada aynı yerdeydi.
Öyle ya, güzelliğiyle bir hayli dikkat çekiciydi.

Hüseyin Ağa Camii'nin orada yürüyen Eva Bender, güzelliği ve endamıyla Fransa Başkonsolosluğu'nun oradan rahatlıkla fark edilebilirdi
Özellikle algıları ve dikkati daha yüksek seviyede olan bir yönetmenin dikkatinden kaçması mümkün değildi.
“Ben yönetmenim, oyunculuk yapmayı düşünür müsünüz?

Halit Refiğ - Eva Bender

Zira o dönemlerde oyuncular; mesleğe okullardan, ajanslardan çıkarak değil, çoğu zaman sokakta keşfedilerek atılırdı.
Bunun en iyi örneklerinden biri de Türk sinemasının 'Sultan'ı, sadece Türk sinemasının değil, dünyada en çok başrolde oynayan kadın oyuncusu olan Türkan Şoray’dır.

Halit Refiğ ki 1958’de başladığı kariyerine Eva Bender ile tanıştığı 1965'e kadar yönetmen olarak 13, senarist olarak 22 ve yapımcı olarak 2 film sığdırmış, başarılı ve nüfuzlu bir sinemacıydı.

Keza Türk sineması, elmas dönemini yaşıyordu.
Oyuncular; el üstünde tutuluyor, toplumun her kesiminden saygı ve sevgi görüyordu.
Eve Bender’in oyunculuk kariyeri kendisine “Neden olmasın?”ı sormasıyla birlikte başladı.
Ne var ki ortada büyük bir sorun vardı; çalışma izni uzatılmamıştı.

Yine de Halit Refiğ’in oyunculuk teklifini kabul eden Eva Bender, 1966’da ‘Karakolda Ayna Var’ ile ilk oyunculuk deneyimini yaşadı.

Halit Refiğ’in yönettiği filmde başrolleri dönemin iki yıldız oyuncusu Sadri Alışık ile Fatma Girik paylaştı. Eva Bender’in canlandırdığı karakter ise bir alt seviyede olsa da çalışma izninin olmaması nedeniyle adı afişte yer alamadı.

Eva Bender, aslında filmde rol almaktan hiç de hoşnut olmadı.
Çünkü, Fatma Girik'in gölgesindeydi.
Oysa sahnedeyken oranın tek hâkimi kendisiydi. Bütün övgüler, alkışlar sadece kendisinindi.

Ne var ki sinema; gözde bir sektör, oyunculuk saygın bir meslekti. Bu nedenle de çalışma izni alması kolay olabilirdi.

Nitekim öyle de oldu.

Eva Bender’in çalışma izni sorunu, ikinci filmi “Bir Türk’e Gönül Verdim”de ile sona erdi.

Halit Refiğ’in de uğraşmaları sonucu çalışma iznini alan Eva Bender’in adı afişe ‘Eva Abrahamsson’ olarak yazıldı.

Üçüncü filmi ‘Zor Gece’nin afiş tasarımı sırasında zor telaffuz edilmesinden dolayı Halit Refiğ, ‘Abrahamsson’u ‘Bender’ olarak değiştirdi.

Halit Refiğ, bu konuyu şu şekilde açıkladı: Eva Türkiye'de kendine yeni bir dünya kuruyor. Biliyorsunuz, kendisi İsveçlidir. Tarihi biraz karıştırdım... Biz, İsveçliler ile ilk defa Demirbaş Şarl zamanında ilişki kurmuşuz. Şarl, Ruslar'dan kaçıp o zaman bizim hudutlarımız içinde bulunan Bender şehrine sığınmış. Bu yüzden Eva'nın soyadını Bender koyduk.

Halit Refiğ, Eva Bender için sadece kendisini keşfeden bir yönetmen değil, aynı zamanda hayatını birleştireceği adamdı.
En azından 4 yıllığına...

Halit Refiğ ile Eva Bender, 1968'de sade bir törenle evlenerek iş ortaklığına hayat ortaklığını da ekledi.

Oyunculukta gelecek vaat ettiği rol aldığı filmlerin yönetmenlerinin ve oyuncularının dönemlerinin seçkin isimleri olmasıyla gözler önüne serilen Eva Bender, kısa sürede Yeşilçam’da tutunmayı başardı.

Peki bunda eşi Halit Refiğ’in payı var mıydı?

Elbette Halit Refiğ’in payı vardı.
Ne var ki Eva Bender’in kıyasıya rekabetin yaşandığı bir dönemde Yeşilçam’da tutunmasında başlı başına Halit Refiğ'in etkisi olduğunu söylemek pek de gerçekçi olmaz.

Eva Bender, 'Tarkan: Gümüş Eyer'in Kapadokya'daki çekimlerinin set arasında bu pozu vermişti.

Eva Bender’in yabancı, olması izleyicilerin dikkatini çekmesi adına bir avantajdı.
Aynı zamanda da oyunculuk yeteneğini her yeni filmde geliştirebilme kapasitesine sahip olduğunu göstermişti.

Eva Bender için kariyer yolunda işler yolundaydı ama özel hayatında işler hiç de yolunda gitmiyordu.
1972’de kendisini Türk sinemasına kazandıran Halit Refiğ ile boşandı.

Eva Bender, boşanmasıyla birlikte kariyerini sonlandırarak ülkesi İsveç’e döndü.
Aslına bakarsanız kariyerinden önce hayatını sonlandırmak istedi.

Boşandıktan sonra girdiği bunalımdan çıkamayan Eva Bender, Galata İskelesi’nden denize atlayarak intihar girişiminde bulundu.
O anlarda çevrede bulunanlardan birkaçının denize atlayarak ölümden kurtardığı Eva Bender, Alman Hastanesi’nde tedavi altına alındı.
Eva Bender’in intihar girişimi; kimine göre ise tamamen gerçek, kimine göre ise Halit Refiğ’in dikkatini çekme üzerine sahteydi.

Peki parlak bir kariyeri olabilecekken hayatına neden son vermek istedi?
Peki oyunculuğu bırakarak ülkesine neden geri döndü?

Bunun nedeni, Halit Refiğ’in filmlerde rol almasını engelleyebilecek olması mıydı?

Haftada birkaç gün Kadri Yurdatap’ın Beyoğlu’ndaki ofisine uğrardım. Kadri Ağabey, hem hoş sohbet biriydi hem de Türk sinemasının bilgi hazinesiydi.
Günlerden bir gün sohbetimiz sırasında konu Eva Bender’e geldi.

İntihar girişiminin gerçek mi yoksa sahte mi olduğu ve kariyerini bitirme nedeninin boşanması olup olamayacağını sorduğumda Kadri Yurdatap, net bir şekilde “Hayır, Halit Refiğ öyle bir adam değil. Hiç ilgisi yok” dedi ve ekledi; “Eva, Halit Refiğ ile boşandıktan sonra ağır bir sendrom yaşadı. Sanıyorum, Halit Refiğ ile aynı sektörde olmasına rağmen ona ulaşamayacak olmasının kendisine büyük bir acı vereceğini düşündü”.

Eva Bender’in Türkiye’ye tatil için geldikten sonra Yeşilçam’da oyunculuğa uzanan hikâyesi 6 yılda 18 filmle son buldu.

Türkiye’de kalmayı tercih etseydi nasıl bir kariyeri olacağını bilemeyiz ama Eva Bender, kısa sürede başta ‘Tarkan’ serisinin 3 filmi olmak üzere Türk sinemasında iz bırakmayı başardı.

1988'de Eva Bender hakkında ortaya intihar söylentisi çıktı.
Söylentiye göre Eva Bender, İsveç'te trenin önüne atlayarak 44 yaşında yaşamına son verdi.
Söylentinin gerçek olmadığı kısa bir süre anlaşıldı.
Eva Bender, günümüzde 79 yaşında ve yaşamını ülkesinde sürdürüyor.

Eva Bender, ülkesi İsveç'e döndükten sonra oyunculukla ilgili bir çalışma yapmadı.
Spor öğretmenliğine dönen Eva Bender, mütevazi bir yaşam sürdürüyor.

EVA BENDER’İN FİLMLERİ

• Karakolda Ayna Var (1966)
Yönetmen… Halit Refiğ
Oyuncular… Sadri Alışık – Fatma Girik

• Kız Kolunda Ayna Var
Yönetmen... Halit Refiğ
Oyuncular… Sadri Alışık – Fatma Girik

• Son Gece (1967)
Yönetmen… Memduh Ün
Oyuncular… Kartal Tibet – Fatma Girik

• İlk ve Son (1968)
Yönetmen… Memduh Ün
Oyuncular… Cüneyt Arkın – Selda Alkor

• Bir Türk'e Gönül Verdim (1969)
Yönetmen… Halit Refiğ
Oyuncular… Ahmet Mekin – Seden Kızıltunç

• Yaşamak Ne Güzel Şey (1969)
Yönetmen… Halit Refiğ
Oyuncular… Öztürk Serengil – Selda Alkor

• Şampiyon (1970)
Yönetmen… Yılmaz Atadeniz
Oyuncular… Ayhan Işık – Emel Sayın

• Son Kızgın Adam (1970)
Yönetmen… Yılmaz Güney
Oyuncular… Yılmaz Güney – Sevgi Can

• Eyvah (1970)
Yönetmen… Metin Erksan
Oyuncular… Murat Soydan – Emel Sayın

• Tarkan Gümüş Eyer (1970)
Yönetmen… Mehmet Aslan
Oyuncular… Kartal Tibet – Bilal İnci

• Tarkan Viking Kanı (1971)
Yönetmen… Mehmet Aslan
Oyuncular… Kartal Tibet – Seher Şeniz

• Azrail Peşimizde (1971)
Yönetmen… Yılmaz Atadeniz
Oyuncular… İrfan Atasoy – Gönül Hancı

• Şehzade Sinbad Kaf Dağında (1971)
Yönetmen… Muharrem Gürses
Oyuncular… Fikret Hakan – Erol Taş

• Kızgın Güneş (1971)
Yönetmen… Yavuz Figenli
Oyuncular… Cihangir Gaffari – Gönül Hancı

• Aşka Susayanlar (1972)
Yönetmen.. Mehmet Aslan
Oyuncular… Kadir İnanır – Meral Zeren

• Çapkınlar Şahı - Don Juan 72 (1972)
Yönetmen… İlhan Ergin
Oyuncular… İzzet Günay – Zuhal Aktan

• Gece (1972)
Yönetmen… Tunç Başaran
Oyuncular… Kazım Kartal – Sezer Güvenirgil

• Tarkan Altın Madalyon (1973)
Yönetmen… Mehmet Aslan
Oyuncular… Kartal Tibet – Zeki Alasya

Eva Bender’in en önemli özelliklerinden biri de Yeşilçam’da yabancı oyuncu akımını başlatmış olmasıydı.

İzleyicide bıraktığı etkiyi göz önünde bulunduran yapımcılar, yerini dolduracak yabancı oyuncu arayışına girdi.

O oyunculardan biri İtalyan Sonia Viviani, diğeri Fransız Christine Haydar’dı.

Ne var ki her iki oyuncu da Türk sinemasında bir Eva Bender etkisi oluşturamayarak Türkiye’deki kariyerleri uzun ömürlü olamadı.

SONIA VIVIANI

Sonia Viviani, Türkiye’de 2 filmde rol aldı.
Kariyerine 16 yaşındayken 1974’te İtalya’da başlayan Sonia Viviani, Türkiye’de özellikle ‘Teşekkür Ederim Büyükanne’ ile aileye çapkın ve zengin dedenin eşi olarak giren ‘Suzan’ karakteriyle tanındı. Viviani, ülkesi İtalya’da 1994’e kadar oyunculuk yapmayı sürdürdü.

• Teşekkür Ederim Büyükanne (1975)
Yönetmen… Osman F. Seden
Oyuncular… Cem Beyatlı – Mesut Engin

• Delicesine (1976)
Yönetmen… Sefa Önal
Oyuncular… Fikret Hakan – Kadir İnanır

CHRISTINE HAYDAR

Kariyerine 9 yaşındayken çocuk oyuncu olarak ülkesi Fransa’da başlayan iki filmde rol alan Christine Haydar, Türkiye’de özellikle ‘Sarışın Tehlike’ ile adından söz ettirdi.
1983’ten sonra Fransa’ya dönen Christine Haydar, oyunculuğu bıraktı.
Sadece 2006’da ‘Suzanne’da konuk oyuncu olarak kamera karşısına geçti.

• Sarışın Tehlike (1980)
Yönetmen… Aram Gülyüz
Oyuncular… Cüneyt Arkın – Aynur Akarsu

• Bedel (1983)
Yönetmen… Melih Gülgen
Oyuncular… Kadir İnanır – Bahar Öztan