Hor görme 'Kezban'ı

Edebiyatın etkin kadın yazarlarından Muazzez Tahsin Berkand, 1941'de, 41 yaşındayken 'Kezban' adlı romanını yayımladı.

Muazzez Tahsin Berkand'ın sık sık İstanbul yaşamına ve güçlü kadın karakterlere özellikle yer verdiği romanlarından olan 'Kezban', taşradan İstanbul'a gelen köylü bir kızın hor görüldüğü şehirdeki yaşama ayak uydurma çabasını ve âşık olmasını konu edindi.

Sade ve kolayca anlaşılır bir dile sahip olan 'Kezban', Cumhuriyet dönemi kadınının sosyal yaşamda nasıl güçlü bir kişiliğe sahip olacağının altını çizdi.

'Kezban', cahil bir köylü kızıyken zaman içinde idealist bir kadına dönüşür.

Hicri Akbaşlı, Muazzez Tahsin Berkand'ın 'Kezban'ını aynı adla sinemaya uyarladı. Akbaşlı'nın senaryosunu yazdığı ve yönettiği 1953 yapımı 'Kezban'da başrolleri Bülent Oran ile Gönül Beyhan ve Muhterem Nur paylaştı.

Arşavir Alyanak, bu filmden 10 yıl sonra 'Kezban'ı yeniden yorumladı. Alyanak'ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği 'Kezban Yaralı Kelebek'te başrolleri Muhterem Nur, Göksel Arsoy, Orhan Elmas ve Leyla Sayar paylaştı.

"Ali Bey, gençliğinde Anadolu'da çalışırken 'Hacer' ile bir süre beraber olmuştur. Bu beraberlikten 'Kezban' doğmuştur. 'Hacer'in ölümü sonrasında 'Kezban'dan haberdar olan 'Ali Bey', ailesine eski bir arkadaşının kimsesiz kalan kızı diye tanıttığı 'Kezban'ı yanına alır. 'Ali Bey'in kızı 'Vivet' ve onun arkadaşları tarafından alay konusu olan 'Kezban', kısa sürede şehir hayatına uyum sağlar. Güzelliğiyle ilgi odağı olan 'Kezban', ailenin müstakbel damadı 'Ferit'in de dikkatini çeker. Bu yüzden 'Vivet' ve annesinin kıskançlığının odak noktası olur.

'Kezban'ı seri film haline getiren kişi Orhan Aksoy oldu. Aksoy'un yönettiği ve Ahmet Üstel ile birlikte senaryosunu yazdığı 'Kezban'da başrolleri Hülya Koçyiğit, İzzet Günay, Selma Güneri, Yusuf Sezgin, Süleyman Turan, Fatma Karanfil ve Aliye Rona paylaştı.

"Kezban, annesiyle birlikte yaşayan köylü ve güzel bir genç kızdır. Annesi öldükten sonra babası kızı olduğunu öğrenmiş onu yanına almak için köye gelmiştir ancak 'Kezban', bu adamın babası olduğunu bilmez. Zengin bir akrabasıyla yaşamaya gittiğini zanneden 'Kezban', gittiği evdeki insanlar tarafından köylü olduğu için aşağılanır ve kendini geliştirmek, değişmek için hırs yapar...

Serinin ikinci filmi olan "Kezban Roma'da", ilk filmin hikâyesinin devamı niteliğinde olmasa da kadının sosyal yaşamda nasıl güçlü bir kişiliğe sahip olacağı konusuna sadık kalındı.

Orhan Aksoy'un yönettiği filmde 'Kezban'ı yine Hülya Koçyiğit canlandırırken kendisine Ediz Hun ve Ülkü Özen eşlik etti.

"Ebeveynlerini kaybeden 'Kezban', yapayalnız kalınca İstanbul'daki amcası 'Temel'in yanında kalmaya başlar. Ancak yengesi 'Emel' ve kızı 'Nazan', 'Kezban'ın eve gelişinden rahatsız olur. Bir gece 'Nazan' ile birlikte baloya katılan 'Kezban', burada Nazan'ın arkadaşı 'Erol' ile yakınlaşır. 'Erol'a âşık olan 'Kezban', 'Erol'un Roma'ya gitmesi ile büyük bir yıkıma uğrar. Bunun üzerine amcası 'Kezban'ı Roma'ya 'Erol'un yanına gönderir. Bu ilişkiye karşı olan 'Nazan', 'Kezban' ile 'Erol'u ayırmak için harekete geçer.

'Kezban' serisinin son filmi "Kezban Paris'te" Orhan Aksoy yönetmenliğinde çekilirken filmin senaryosunu Ahmet Üstel ile Burhan Bolan yazdı.

Hülya Koçyiğit'e bu filmde İzzet Günay ve Oya Peri eşlik etti.

'Ayhan'ın ölüm döşeğinde olan dedesi, ölmeden önce torununun evlenmesini arzu eder. 'Ayhan'ın evliliğe pek yanaşmaması üzerine mirasını alabilmesi için evlenmesini şart koşar. Bunun üzerine yurt dışında olan sevgilisi 'Sevda'yı dedesiyle tanıştırmak için ülkeye dönmesine yönelik ikna çalışmaları yapan 'Ayhan' bir sonuç elde edemez. Sevgilisiyle dedesini tanıştırmayı kafasına koyan 'Ayhan' bir plan yapar ve evdeki hizmetçileri olan 'Kezban'ı sevgilisi olarak tanıtmaya karar verir. Ancak işler, 'Ayhan'ın planladığı gibi gitmeyecektir.

* Kezban (1953)

* Kezban Yaralı Kelebek (1963)

* Kezban (1968)

* Kezban Roma'da (1970)

* Kezban Paris'te (1971)