Dünyada ilk beyin ameliyatının yapıldığı Aşıklı Höyük 11 bin yıllık tarihe ışık tutuyor

Kapadokya’ya açılan kapısıyla binlerce yıl önce birçok uygarlıkların yerleşim yeri olan ve yeraltı şehirleri, Ihlara Vadisi, Selime Katedrali gibi daha onlarca çeşitli tarihi mekanlarıyla turizmin gözdesi olan Aksaray’da 11 bin yıl önce genç bir kadına dünyada ilk beyin ameliyatı gerçekleştirildi.

Günümüzde Aşıklı Höyük'te kazı çalışmaları belirli aralıklarla devam ederken, yapılan çalışmalarda o döneme ait hayvan ile tahıl fosilleri ve obsidyenler bulundu.

Binlerce yıllık tarihe ışık tutan Aşıklı Höyük'te o dönemde yaşanan evler, kullanılan malzemeler ve daha birçok ihtiyaç malzemesi orijinalliğe uygun olarak inşa edilerek ele geçirilen birçok parça Aksaray Müzesi’nde sergileniyor.

Aşıklı Höyük neden önemlidir?

Aşıklı Höyük; avcı, toplayıcı ve göçerlerin yerleşik hayata geçtiği Orta Anadolu’da bilinen ilk köydür. Aşıklı halkı, esas olarak avcı ve toplayıcı bir topluluk olmanın yanı sıra ilk tarım topluluklarındandır.

Mimarlık tarihi açısından Anadolu’nun geleneksel bitişik düzendeki dörtgen planlı kerpiç mimarisinin en eski örneği Aşıklı Höyük’te izlenir. Tıp tarihi açısından bir ilk de burada gerçekleşmiş ve genç bir kadına dünyadaki ilk beyin ameliyatı yapılmıştır. Ameliyat izlerinin bulunduğu kafatası ve Aşıklı Höyük’ten çıkarılan diğer buluntular Aksaray Müzesi'nde sergilenmektedir. Araştırmalar, Aşıklı halkının yerleşik hayata geçtikten sonra tarımla uğraşmaya başladığını göstermektedir. Daha önce yabani halde toplanan tahıllar ve bitkiler, Aşıklı sakinleri tarafından ilk kez tarıma alınmıştır. Arpa, buğday, mercimekgillerin hem yabani hem tarıma alınmış türleri karbonlaşmış tabakalar halinde kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır. Kazılarda bulunan hayvan kalıntıları, yoğun ve bilinçli avcılık yapan yerleşiklerin en sık avladıkları hayvanların koyun, keçi, yaban sığırı, domuz, kızıl geyik, alageyik ve karaca olduğunu göstermektedir. Bölgenin jeolojik oluşumundan kaynaklanan ve volkanik cam adıyla bilinen obsidyen, Aşıklı halkının avcılık, kasaplık, post ve deri işçiliği gibi her türlü günlük faaliyetlerini yürütmelerini sağlayan aletlerin ve silahların hammaddesi olmuştur.

Aşıklı Höyük nerededir?

Aksaray’ın Gülağaç ilçesi Kızılkaya köyündedir.

"11 BİN YIL ÖNCE İLK BEYİN AMELİYATI BURADA GERÇEKLEŞTİRİLDİ"

Aşıklı Höyük hakkında bilgiler veren Aksaray Valisi Hamza Aydoğdu, Aşıklı Höyük’ün birçok önemli özelliği olduğuna dikkat çekerek, “Orta Anadolu’nun ve Kapadokya’nın ilk köyü olma özelliğine sahip Aşıklı Höyük. 11 bin yıllık bir geçmişe sahip. 11 bin yıllık geçmişi ile ilk beyin ameliyatının yapıldığı yer olarak tarihteki yerini korumaktadır. Bu anlamda tıp tarihi açısından da çök önemli bir özelliği var. Genç bir kadına uygulanan dünyadaki ilk beyin ameliyatı Aşıklı Höyük’te yapılmıştır. Ameliyat izlerinin bulunduğu kafatası Aşıklı Höyük’ten çıkarılarak diğer buluntularla birlikte Aksaray Müzesi’nde şu anda sergilenmektedir” dedi.

"TAHIL VE BİTKİLER TARIMA İLK KEZ AŞIKLI HÖYÜK'TE KAZANDIRILMIŞ"

Nüfusunun yüzde 80’inin tarım ve hayvancılıktan geçimini sağladığı Aksaray’da bitki ve tahılların tarımcılığa ilk kez Aşıklı Höyük’te kazandırıldığına değinen Vali Hamza Aydoğdu, “Araştırmalara baktığımız zaman Aşıklı Halkının yerleşik hayata geçmesinin ardından burada tarımla uğraşmışlar, daha önce bulunan tahıllar, bitkiler Aşıklı sakinleri tarafından ilk kez tarıma burada kazandırılmıştır. Buraya baktığımız zaman jeolojik oluşumundan kaynaklanan volkanik cam içerisinde kızıl geyik, domuz, sığır, koyun ve keçi gibi hayvanlarında burada beslendiğini görüyoruz” şeklinde konuştu.

"AŞIKLI HALKI 20 KUŞAK BOYUNCA BURADA YAŞAMIŞLAR"

11 bin yıl öncesinde Aşıklı Halkı’nın en az 20 kuşak boyunca burada yaşadıklarını anlatan Vali Hamza Aydoğdu, höyüğün mimari özelliğinin de bulunduğunu belirterek, “Geçmiş yıllarda kazılarda ortaya çıkan buluntulardan anladığımız kadarıyla Aşıklı Halkı’nın en az 20 kuşak boyunca burada yaşadıkları anlaşılmaktadır. Aşıklı Höyük’teki insanlar avcı, toplayıcı ve göçerlerin yerleşik olarak hayata geçtiği Orta Anadolu’nun ilk bilinen ilk köyüdür. Bunun yanında en önemli özelliklerinden birisi de burada mimarlık tarihi açısından Anadolu’nun geleneksel bitişik düzende dikdörtgen planlı kerpiç mimarisinin en eski örneğidir Aşıklı Höyük” ifadelerini kullandı.

Aşıklı Höyük avcı, toplayıcı ve göçerlerin yerleşik hayata geçtiği Orta Anadolu’da bilinen ilk köydür. Aşıklı halkı, esas olarak avcı ve toplayıcı bir topluluk olmanın yanı sıra ilk tarım topluluklarındandır.

Aşıklı Höyük nerededir?

Aksaray’ın Gülağaç ilçesi Kızılkaya köyündedir.

Mimarlık tarihi açısından Anadolu’nun geleneksel bitişik düzendeki dörtgen planlı kerpiç mimarisinin en eski örneği Aşıklı Höyük’te izlenir. Tıp tarihi açısından bir ilk de burada gerçekleşmiş ve genç bir kadına dünyadaki ilk beyin ameliyatı yapılmıştır. Ameliyat izlerinin bulunduğu kafatası ve Aşıklı Höyük’ten çıkarılan diğer buluntular Aksaray Müzesi’nde sergilenmektedir. Araştırmalar, Aşıklı halkının yerleşik hayata geçtikten sonra tarımla uğraşmaya başladığını göstermektedir. Daha önce yabani halde toplanan tahıllar ve bitkiler, Aşıklı sakinleri tarafından ilk kez tarıma alınmıştır. Arpa, buğday, mercimekgillerin hem yabani hem tarıma alınmış türleri karbonlaşmış tabakalar halinde kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır. Kazılarda bulunan hayvan kalıntıları, yoğun ve bilinçli avcılık yapan yerleşiklerin en sık avladıkları hayvanların koyun, keçi, yaban sığırı, domuz, kızıl geyik, alageyik ve karaca olduğunu göstermektedir. Bölgenin jeolojik oluşumundan kaynaklanan ve volkanik cam adıyla bilinen obsidyen, Aşıklı halkının avcılık, kasaplık, post ve deri işçiliği gibi her türlü günlük faaliyetlerini yürütmelerini sağlayan aletlerin ve silahların hammaddesi olmuştur.

On bin yıllık geçmişe sahip Aşıklı Höyük 2009 yılında ziyarete açılmıştır.