Doğa, deniz, tarih: Phaselis
Antalya'da günübirlik yapılacak en güzel aktivitelerin başında ne gelir derseniz, şüphesiz 'Phaselis Antik Şehri'ni ziyaret' derim.
Hele bir de doğa, deniz ve tarih düşkünüyseniz Phaselis, üçünü de bir arada bulunduran müthiş bir yer. Rodoslu kolonistler (Lakios ve Mobsos) de burayı görür görmez vurulmuşlar ki hemen satın almışlar hem de çok ucuza! Söylenenlere göre Rodoslu kolonistler, M.Ö 7. yy’de Phaselis’e yerleşmek istiyorlar. Bölgenin sahibi olduğunu söyleyen çobana (Kylabras) –o dönemde para olmadığı için- arazisine karşılık hububat (mısır) veya tuzlu kurutulmuş balık teklif ediyorlar. O güne kadar denizle işi olmayan çoban, kurutulmuş balığı tercih ediyor. Phaselisliler her yıl tanrılarına kurutulmuş balık adıyorlar. Böylece çaba sarfetmeden ucuza alınan şeylere ‘Phaselis adağı gibi..’ denmeye başlanmış.
DENİZİN İÇİNDE TARİH
Doğu Akdeniz’in antik çağda en popüler liman şehirlerinden olan Phaselis, bugün de en güzel turizm beldesi olarak popülaritesini sürdürmeye devam ediyor. Antik çağdaki üç limanı, bugün yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgi gösterdiği plajlara dönüşmüş. Antik şehri gezip denize girdiğinizde de suların altında kalıntıların devam ettiğini göreceksiniz. Bunlar ya antik çağda yapılmış mendirek kalıntıları ya da depremlerde yıkılan şehre ait kalıntılar...
Üç limanda da yüzerken karaya baktığınızda çam ağaçları içindeki antik şehrin hemen arkasında tüm heybetiyle yükselen Tahtalı Dağı’nı göreceksiniz. Altınızda tarihi kalıntılar, karşınızda antik şehir ve Tahtalı Dağı’na karşı yüzmek gerçekten unutulmaz anılarınız arasına girecektir. Phaselis gezinize hazırlanırken yanınıza şnorkel ve deniz gözlüğünü de mutlaka alın. Phaselis’de deniz suyu sıcaklığı bölgedeki diğer plajlara göre biraz daha fazla. Ilık deniz sevenler için çok ideal.
ÜÇ MUHTEŞEM PLAJ
Kemer’e yaklaşık 15 kilometre uzaklıktaki Phaselis’e geldiğinizde karşılaştığınız ilk plajın adı Kuzey Limanı. Burası diğer iki plaja göre daha sakin. Kuzey Limanı’nın kıyısındaki lahitte, aslan başları ve uzanmış bir kadın figürü görebilirsiniz. Bazı yerlerinde hafif kum ve genellikle taşlık olan plajda tarihi kalıntılar ve hemen yamaçta yükselen çam ağaçları turistlere sıcak yaz günlerinde doğal gölgelik yapıyor.
Şehrin tam ortasında ise Askeri Liman (Merkezi Liman) bulunuyor. Burası diğer plajlara göre daha küçük ancak doğal bir havuz konumunda. Koyun denize açılan bölümünde kayalıklar ve antik kalıntılar adeta dalgakıran görevi görerek Askeri Liman’ın dalgasız durgun kalmasını sağlıyor. Burada gümrük binalarının gölgesinde adeta deniz sefası yapılıyor. Antik şehrin geniş yollarından ve kalıntıların arasından yürüyerek ulaşılan limanın adı ise Güney.
Günübirlik tekne turlarının da ilgi gösterdiği Güney Limanı’ndaki plajın kumsal olması, turistlerin de yoğun ilgisine neden oluyor. Bu yüzden yaz aylarında Güney Limanı diğer plajlara göre oldukça kalabalık. Bugün turistlerin deniz keyfi yaptığı limanlarda antik çağda önemli ticaret yapılıyormuş. Phaselis yaban gülleri ve gülyağı parfümü ile ün kazanırken, Phaselisliler’in ticari ünleri hiç de o kadar iyi değil, hatta çok kötü. Borç para almayı iyi beceren Phaselisliler, borçlarını unuturlar ya da
ödemekte ayak direrlermiş.
KEYİFLİ PİKNİK İÇİN İDEAL
Phaselisliler borcunu ödemezlerse ödemesinler, biz gezimize devam edelim. Phaselis, inanilmaz güzel manzaralarla, dinlenip, kitap okuyabileceğiniz, piknik yapabileceğiniz alanlar da sunuyor. Bu yüzden arabayla geliyorsanız yanınızda portatif masa ve sandalyenizi getirmeyi unutmayınız.
Gün boyu kalınabilecek ve güzel vakit geçirebilinecek bir yer olduğundan yanınıza yemeğinizi, meyvenizi, atıştırmalıklarınızı da alın. Sonra etrafta çayıyla tüpüyle kahvaltından öğle yemeğine kadar hayli hazırlıklı gelenleri görüp hayıflanmayın. Hemen arabaların park edildiği yerde bir büfe bulunuyor. Meşrubat ve su gibi içecek çeşitleri satılan büfede yiyecek alternatifi tosttan başka pek yok.
ROMALILAR’DAN SU KEMERİ
Yediklerinizi eritmek için antik şehirde gezintiye çıktığınızda şehrin birçok uygarlığın egemenliğine girdiğini hatırlayın. Persler, Büyük İskender, Romalılar ve Likyalıların hakimiyetinde Doğu Akdeniz’in çok önemli liman şehri olan Phaselis, Selçuklular’ın Antalya ve Manavgat’a ağırlık vermesiyle önemini yitirmiş. Phaselis’e ilk geldiğinizde su kemerlerini göreceksiniz.
Şehrin ilk kurulduğu dönemlerde kuyulardan su ihtiyacı karşılanırken, Romalılar su kemerleriyle şehre dışarıdan su getirmiş. Su kemerlerinin altından geçerek Askeri Limanı’nı Güney Limanı’na bağlayan Liman Caddesi’ne (Ana cadde) geliniyor.
20-25 metre genişliğinde iki yanında basamaklarla çıkılan kaldırımların bulunduğu caddenin altında kanalizasyon ve drenaj sistemi varmış. Caddenin iki tarafında da dükkanlar, dönemin umumi tuvaleti (latrina) ve hamam kalıntıları bulunuyor.
HAMAMDA YABANCI TARİFESİ
Hazinelerini doldurmak için belli bir miktarda paraya karşılık yurttaşlık veren Phaselisliler, şehre gelenleri önce hamama yollarlarmış. Hellenistlik dönemin arp ustalarından Stratonikos, düzenbaz insanların yetiştiğini söylediği Phaselis’te hamama gider. Görevli normal ücret isterken araya giren hamamcı, yabancıların daha yüksek ücret ödeyeceğini söyler. Stratonikos, görevliye dönerek, “Seni düzenbaz, senin yüzünden neredeyse bir kuruşa Phaselisli olacaktım” der. Hamam kalıntılarından sonra şehrin meydanına geliniyor. Meydanın yamacında 1.500-2.000 kişilik antik tiyatro, Tahtalı Dağı manzarasıyla insanı
büyülüyor.
Büyük İskender’in uzunca süre kaldığı Phaselis, Roma İmparatorları’nın da ilgi odağı olmuş. Roma İmparator’u Hadrian’ın şehri ziyareti için yapılan anıtın kalıntılarının bulunduğu yerin adı da Hadrian Kapısı. Buradan Güney Limanı’na ulaşılıyor. Şehri gezerken Zeus tapınağı, nekropol, agoralar, bazilikaları göreceksiniz. Yer yer bilgilendirme levhaları bulunuyor.
NASIL GİDİLİR?
Zaman zaman ‘otel yapılacak’ haberleri ve buna tepkilerle gündeme gelen Phaselis’te konaklama yapılamıyor. Akşamları ziyaretçilere kapatılıyor. Phaselis, Antalya-Kumluca yolu üzerinde bulunuyor. Antalya’dan yaklaşık 60, Kemer’den ise 15 km sonra Phaselis tabelasını görüyorsunuz. Buradan çam ağaçları içindeki yola dönüldükten sonra 1 km sonra gişelere geliyorsunuz. Kemer’den dolmuşlarla da ulaşılabiliniyor.
GİRİŞ ÜCRETİNİN KARŞILIĞI YOK
Phaselis’e girmek ücretli. Rodoslu kolonistlerin 6. yüzyılda ucuza aldıkları Phaselis’e bugün ise girmek hiç de ucuz değil. Müzekartınız yoksa ciddi miktarda giriş ücreti ödemek zorundasınız. Eğer araçla gelmemiş, Kemer’den kalkan toplu taşıma araçlarıyla gelmişseniz, gişelerden denize kadar uzun bir yolu yürümeniz gerekiyor. Yüksek ücrete karşılık gişeden denize kadar ziyaretçilerini taşıyan bir araç konabilir. Yabancı turistlerin de yoğun ilgisinin olduğu Phaselis’te büfedeki tostan başka yiyecek bulmak zor. Genelde otellerde kalan özellikle yabancı turistlerin, Phaselis’te yiyecek konusunda sıkıntı çektiği söyleniyor. Aynı şekilde ziyaretçilerin ihtiyacını karşılayacak duş imkanı yokken, tuvaletler de yeterli değil.