İşçi Partisi'ne 14 yıl sonra zaferi getiren adam: Keir Starmer
Birleşik Krallık'ta İşçi Partisi, 14 yıl sonra tarihi bir zafer elde ederek tek başına iktidara geldi. Brexit'in ardından çalkantılı süreçler yaşayan Muhafazakar Parti, 248 milletvekilliği kaybederek hezimete uğradı. Ülkenin yeni başbakanı ise İşçi Partisi lideri ise Sir Keir Starmer. Uzmanlara göre Starmer sansasyonel bir lider karizmasına sahip değil, ancak halk artık 'istikrar' istiyor.
Birleşik Krallık'ta genel seçimler beklendiği üzere İşçi Partisi tarafından zaferle sonuçlandı. Ancak zaferin boyutu, beklenenin de üzerinde oldu. İşçi Partisi lideri Keir Starmer, sansasyonel bir seçim zaferi elde etti.
Partisini zafere taşıyan Starmer, bugün başbakan olacak. Starmer, 1997'den bu yana üç kez üst üste kazanan İşçi Partili Tony Blair'den bu yana seçim kazanan ilk lider oldu.
Bu, insan hakları avukatlığından kuralcı bir savcılığa, genç bir radikalden orta yaşlı bir merkez sol siyasetçiye dönüşen bir adamın son yeniden keşfi.
Partiyi 1990'larda "Yeni İşçi Partisi" olarak yeniden şekillendiren Blair gibi 61 yaşındaki Starmer da partiyi siyasi merkeze çektikten sonra İşçi Partisi'ni Muhafazakar Parti karşısında zafere taşıdı.
"İnsanlar artık istikrar istiyor"
Seçmenlere değişim ve aynı zamanda sükunet vaat ederek kazanan Starmer, kamu hayatına istikrarı geri getirme ve 14 yılın ardından Birleşik Krallık'a 'umut ışığı' verme sözü verdi.
"How Labour Wins (and Why it Loses)" kitabının yazarı Douglas Beattie, "İnsanlar Starmer'a baktıklarında çok sağlam, profesyonel hayatında çok başarılı bir adam görüyorlar. Bence insanlar bu ihtiyatı, bu istikrarı istiyorlar" diyor.
İngiltere ve Galler'in eski başsavcısı olan Starmer, Muhafazakar muhalifler tarafından sık sık "solcu Londralı avukat" olarak karikatürize edildi. Crown Prosecution Service'i yönettiği için şövalye unvanına sahip olan Starmer'ın muhalifleri, onu elit ve temastan uzak biri olarak resmetmek için Sir Keir Starmer unvanını kullanmayı seviyor.
Starmer mütevazı köklerini ve halktan biri olduğunu vurgulamayı tercih ediyor. Futbolu çok seviyor, hala hafta sonları bu sporu yapıyor ve yerel barlarda bira içerken Premier Lig takımı Arsenal'i izlemekten çok hoşlanıyor. İş sağlığı alanında çalışan eşi Victoria ile birlikte, gözlerden uzak tutmaya çalıştıkları iki çocukları var.
Kampanya sırasında inatla kişiliğinin ipuçlarını paylaşmakta direnen Starmer, Guardian muhabirine hiçbir rüyasını hatırlamadığını, favori bir romanı olmadığını ve çocukluk korkuları olmadığını söyledi.
Bir gazeteciye cuma akşamlarını ailesiyle geçirmeyi umduğunu söylemesi ise Muhafazakar siyasetçilerden eleştiri almasına neden oldu. Starmer'ın eşinin Yahudi oluşu ve cuma gecelerinin Yahudi kültüründe bir aile geleneği olması nedeniyle Muhafazakarlar Starmer'ın 'yarı zamanlı bir başbakan' olmayı planladığını iddia etti.
Hayat pahalılığını bitirme vaadi
1963 doğumlu Starmer, bir alet yapımcısı ile ona İşçi Partisi'nin ilk lideri Keir Hardie'nin adını veren bir hemşirenin oğlu. Dört çocuktan biri olan Starmer, Londra'nın dışında küçük bir kasabada nakit sıkıntısı çeken bir ailede büyüdü.
Seçim kampanyasını başlatırken yaptığı bir konuşmada, "Zor zamanlar geçirdik. Kontrolden çıkmış enflasyonun nasıl bir his olduğunu, artan hayat pahalılığının sizi yoldan gelen postacıdan nasıl korkuttuğunu biliyorum: Ödeyemeyeceğimiz başka bir fatura mı getirecek?" sözleriyle halkın içinden olduğunu vurguladı.
Starmer'ın annesi, onu acılar içinde bırakan kronik bir hastalıktan muzdaripti ve Starmer, onu hastanede ziyaret etmenin ve bakımına yardımcı olmanın, devlet tarafından finanse edilen Ulusal Sağlık Hizmetine güçlü desteğinin oluşmasına yardımcı olduğunu söyledi.
Sert ve çalışkan bir savcı
Ailesinin üniversiteye giden ilk üyesi olan Starmer, Leeds Üniversitesi ve Oxford'da hukuk eğitimi aldı. Avukat olarak, McDonalds tarafından restoran zincirinin sağlıksız yiyecekler sattığını söyleyen broşürler dağıttıkları için dava edilen yeşil aktivistler olan "McLibel Two" davası da dahil olmak üzere sivil özgürlük davalarına baktı.
Bu davalar onu sık sık hem Muhafazakar hem de İşçi Partisi hükümetleriyle karşı karşıya getirdi, bu nedenle 2008 yılında Kraliyet Savcılık Servisi'nin başına geçmesi bazı meslektaşlarını şaşırttı. Ancak görevde kaldığı beş yıl boyunca sert ve çalışkan bir savcı olarak ün kazandı.
Starmer siyasete nispeten geç, 50'li yaşlarında girdi ve 2015 yılında parlamentoya seçildi. Sıkı bir sosyalist olan parti lideri Jeremy Corbyn ile sık sık anlaşmazlığa düştü, bir noktada anlaşmazlıklar nedeniyle partinin üst düzey ekibinden ayrıldı ancak Corbyn döneminde İşçi Partisi'nin Brexit sözcüsü olarak görev yapmayı kabul etti.
Corbyn'le gelen hezimetin ardından Starmer dönemi
Corbyn'in İşçi Partisi'ni 2017 ve 2019'da seçim yenilgilerine sürüklemesinin ardından - sonuncusu partinin 1935'ten bu yana aldığı en kötü sonuçtu - İşçi Partisi yeniden yapılanma çabalarına liderlik etmesi için Starmer'ı seçti.
Starmer'ın liderliği, Birleşik Krallık'ın Covid-19 salgınından etkilendiği, AB'den ayrıldığı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ekonomik şokunu yaşadığı ve Liz Truss'un 2022'deki 49 günlük çalkantılı başbakanlık döneminin ekonomik sıkıntılarına katlandığı olaylı bir döneme denk geldi.
Seçim sonuçları seçmenlerin hayat pahalılığı krizinden, kamu sektöründeki grev dalgasından ve Muhafazakâr Parti'nin 2022'de Boris Johnson ve Truss gibi iki başbakanı haftalar içinde gönderip Sunak'ı başbakan olarak atamasına neden olan siyasi çalkantılardan bıkmış durumda olduğunu ortaya koyuyor.
Starmer, "İşçi Partisi'nde bir kültür değişimi" sözü verirken, seçmenlere, İşçi Partisi hükümetinin Birleşik Krallık'ın kronik konut krizini hafifletebileceğini ve başta sağlık hizmetleri olmak üzere yıpranan kamu hizmetlerini onarabileceğini, ancak bunu vergi artışları yapmadan ya da kamu borcunu derinleştirmeden yapabileceğini vaat etti.
Londra Şehir Üniversitesi'nde modern tarih alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Lise Butler, "Kimsenin Keir Starmer'dan özellikle heyecan duyduğunu sanmıyorum ama bence kendisini, hükümeti ait olduğu yere geri getirebilecek yetkin bir yetişkin olarak konumlandırarak iyi bir iş çıkardı" dedi.
Starmer hızlı hareket etme baskısıyla karşı karşıya kalacak. İşçi Partisi hükümetinin kamu harcamalarını finanse etmek için daha fazla borçlanmayacağını söyleyerek ve yeşil teknolojiye milyarlarca dolar yatırım yapma vaadinde vites düşürerek bazı destekçilerini şimdiden hayal kırıklığına uğrattı.
Starmer, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılma kararının güçlü bir muhalifiydi, ancak şimdi İşçi Partisi hükümetinin Brexit'i tersine çevirmeye çalışmayacağını söylüyor ki bu da partideki birçok kişi için bir başka hayal kırıklığı.
"Soldaki pek çok insan onu kendilerini hayal kırıklığına uğratmakla, sosyalist ilkelere ihanet etmekle suçlayacak. Sağ kesimden pek çok kişi de onu döneklikle suçlayacak," diyor Londra Queen Mary Üniversitesi'nde siyaset profesörü olan Tim Bale.
Pek görünmek istemeyen First Lady: Victoria Starmer
Kocası gibi Leydi Victoria Starmer da avukatlık eğitimi almış ve çift iş hayatında tanışmış.
Sir Keir, Sunday Mirror'a verdiği bir röportajda Starmer'ın şu anda NHS'de iş sağlığı alanında çalıştığını ve bu görevi çok sevdiğini söyledi.
Keir, eşinin işinin sağlık hizmetlerinin iç yüzüne dair bir fikir verdiğini söyledi.
"NHS'nin zorluklarını ve personelin moralini günlük olarak doğrudan görebiliyorum."
The Times'a verdiği demeçte Sir Keir'in başbakan olması halinde "kesinlikle" NHS için çalışmaya devam edeceğini söyledi: "Bunu istiyor ve seviyor."
Leydi Starmer'ın kampanya sürecinde neden ortalıkta görünmediğine dair basında çıkan haberler üzerine Sir Keir, Taylor Swift'in Londra'daki Eras Turnesi'nde çekilmiş bir fotoğraflarını paylaştı.
Sir Keir ve Lady Starmer, iki çocuklarıyla beraber Camden'de, Holborn ve St Pancras seçim bölgesinde yaşıyorlar.
Çocuklarının isimlerini kamuoyu önünde zikretmiyorlar.
Sir Keir The Times'a verdiği demeçte, Lady Starmer'ın kendisini büyük ölçüde spot ışıklarının dışında tuttuğunu, hiç röportaj vermediğini ve "bu şekilde kalacağını" söyledi.
"Medyanın evin dışında olması çok büyük bir müdahaledir. Tüm aile üzerinde engelleyici bir etkisi var. Onun için kolaymış gibi davranmayacağım, çünkü değil. Hayatına devam etmek istiyor" dedi.
Seçimde öne çıkanlar
Seçim sonuçlarında şu ana kadar öne çıkan verilere göre Muhafazakar Parti'nin en az 8 bakanı milletvekili seçilemedi. Savunma Bakanı Grant Shapps ve eski başbakan Liz Truss da Muhafazakar Parti'nin seçilemeyen büyük isimleri arasında.
Muhafazakar Parti Galler'de tek bir milletvekili bile çıkaramadı.
İlk sonuçlara göre Avam Kamarası'ndaki kadın milletvekili sayısı rekor kırıyor. 650 sandalyenin 242'sinin kadınlara ait olacağı kesinleşti.
Göç karşıtı Reform UK'in lideri Nigel Farage ilk kez milletvekili oldu.
İşçi Partisi’nin eski lideri Jeremy Corbyn bağımsız aday olarak girdiği seçimde milletvekili seçildi.
Seçime katılım yüzde 60 dolayında kalırken, bu 2001 yılındaki yüzde 59'luk katılımı saymazsak 1885'ten sonraki en düşük katılımlı seçim oldu.
