Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya soruları yanıtladı: (1)

Rezervler konusunun yakın dönemde tartışıldığını ve kapsamlı bir bilgilendirme ihtiyacının farkında olduklarını aktaran Çetinkaya, "Biz TCMB olarak rezervler dahil, verilerin paylaşımında, uluslararası piyasalarda dünyada en iyi pratiklerle uyumlu bir çerçevede devam ediyoruz. Bilançomuzu günlük olarak açıklıyoruz. Yani TCMB'nin faaliyetlerini günlük analitik bilançodan takip etme imkanımız var." diye konuştu.

Çetinkaya, rezerv verilerinin haftalık olarak yayımlandığını ve bunun uluslararası pratik dikkate alındığında en sık frekans anlamına geldiğini vurgulayarak, şu bilgileri verdi:

"Bunun dışında uluslararası rezervler ve döviz likiditesi tablomuz var. Bu da kapsamlı bir bilgilendirme imkanı sağlıyor ve bunu da aylık olarak yayımlıyoruz. Bunların dışında rezerv gelişmelerini etkileyen alt kalemler ve bileşenlerle ilgili. Bunların da önemli bir kısmı bizim kullandığımız bankalara, özellikle piyasaların etkin işleyişi bakımından bir imkan olarak sunduğumuz likidite araçları başta olmak üzere, bütün alt bileşenler de olmak üzere düzenli olarak yüksek bir frekansta yayımlıyoruz.

Bu çerçevede bakıldığında TMCB'nin verilerinin yayımlanması ve şeffaflığı noktasında dünyadaki en iyi uygulamalara örnek olarak bir noktada duruyoruz. Bununla birlikte elbette zaman zaman gelişmelerle ilgili sorular gündeme gelebiliyor. Sorulardan birkaçına değineyim. İlk hususlardan biri, yakın zamanda tartışılan rezerv rakamlarda gözlenen dalgalanma. Sizler de biliyorsunuz bu dalgalanma istisnai değil, yakın döneme özgü değil ve sıra dışı değil."

- "Dalgalanmanın nedeni; bankalar tarafından farklı yoğunluklarda kullanılması"

TCMB Başkanı Çetinkaya, tüm merkez bankalarında olduğu gibi dönemsel dalgalanmaların (TCMB rezervleri) her iki yönde de gerçekleşebildiğine işaret ederek, "TCMB'nin rezervlerindeki dalgalanmalarda en belirleyici unsurlardan birisi, döviz ve TL piyasalarının etkin işleyişini sağlamak adına bankalarımıza sunduğumuz çeşitli likidite araçlarının piyasa gelişmelerine bağlı olarak bankalarımız tarafından farklı yoğunluklarda kullanılıyor olması." şeklinde konuştu.

Çetinkaya, daha aydınlatıcı olması adına bu konuda (rezerv) biraz daha detaya ihtiyaç gördükleri için bu enflasyon raporunda buna özel bir çalışma ayırdıklarını dile getirerek, şu bilgileri verdi:

"Piyasaların likidite gelişmeleri, bankaların likidite pozisyonları ve beklentileri, piyasa faiz gelişmeleri, offshore ve offshore faiz farkları, buradaki beklentiler, riske dair beklentiler ve bununla birlikte maliyet gibi unsurlar... Bu imkanların kullanılması rezervler üzerinde oynaklık oluşturabiliyor. Bunlardan bir kısmını hatırlatmak anlamında söyleyeyim; TL karşılığı döviz depo işlemleri, teminat döviz depo işlemleri, döviz karşılığı TL-swap işlemleri, rezerv opsiyon mekanizması, bunun dışında likiditeyi sağlama, arttırma ya da daraltma yönünde rezerv opsiyon mekanizması ve zorunlu karşılıklarla ilgili bizim dönem dönem aldığımız kararlar... Diğer kalemler zaten enerji ithalatçısı şirketlere satışlar, hazinenin dış borç ödemeleri, cari ödemeleri ve diğer ödemeleri gibi unsular..."

- "Brüt rezerv, uluslararası yaygın bir pratik"

Murat Çetinkaya, diğer merkez bankaları gibi rezervle ilgili iletişimlerini brüt rezerv üzerinden gerçekleştirdiklerini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu aslında uluslararası yaygın bir pratik. Çünkü net rezerv konusunda uluslararası, üzerinde mutabık kalınmış bir tanımlama yok. Net rezervler de analizlerde, değişik parametre ve ölçümlerde kullanılıyor. Hatta bizim Stand-by kapsamında yayımladığımız raporlamamızda da rezerv kalemi var. Ancak zaman içerisinde kullanılan araçların şekillenmesi, çeşitlendirilmesiyle bu kalemi biz de artık bir rutin kalem olduğunu ve analizlerde kullanılmadığını biliyoruz."

Bu anlamda brüt rezervlerin kullanılmasında temel bazı belirleyiciler yer aldığına dikkati çeken Çetinkaya, "Hele bizim ülkemiz gibi dolarizasyonun yüksek olduğu, piyasayı desteklemek amacıyla çok sayıda döviz likiditesi aracını da piyasanın kullanıma sunulan ülkelerde rezerv tartışmalarının, uluslararası rezerv varlık ya da brüt rezervler üzerinden yapılması en uygun olan yöntem. Bu zaten uzun yıllardır gerçekleşen bir pratik, bugüne has bir şey değil." değerlendirmesinde bulundu.

(Sürecek)