Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı? Diyanet'e göre oruçluyken kan şekeri ölçmek orucu bozar mı?
Ramazan gibi oruç tutulan dönemlerde sağlık durumu ve tıbbi gereklilikler sıklıkla gündeme gelir. "Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı?" sorusu da bu çerçevede en çok merak edilenlerden biridir. Diyanet'in konuyla ilgili görüşü, insan vücudundan kan almak veya kan ölçümü yapmak gibi işlemlerin besin niteliğinde olmadığı ve yeme-içme amacına girmediği için orucu bozmayacağı yönündedir.
Oruç, imsak ile iftar arasında bilinçli olarak yemeden ve içmeden uzak kalmayı ifade eder. Ancak diyabet gibi kronik rahatsızlıklarda veya sağlıklı kişilerde bile, gün içinde kan şekeri değerini öğrenmek gerekebilir. Bu durumda oruç tutanlar, “Aç karnına kan almam gerekiyor, peki bu eylem ibadetimi geçersiz kılar mı?” diye düşünürler. İslam fıkhında orucun bozulması, genellikle kasıtlı yeme-içme veya beslenme amacına yönelik fiillerle ilişkilendirilir. Kan şekeri ölçümü ise sadece parmak ucundan birkaç damla kan alınması işlemidir; vücuda gıda niteliğinde bir madde girmez. Diyanet İşleri Başkanlığı bu noktada, “Vücuda besin ya da keyif verici enjeksiyon verilmediği sürece oruç bozulmaz” diyerek kan tahlili ve şeker ölçümü gibi işlemlerin oruç bütünlüğünü zedelemediğini açıkça ifade eder. Nitekim Hz. Peygamber’in (s.a.s) hacamat yaptırması ve genel ilke olarak “vücuttan madde çıkmasının” kasıtlı beslenme sayılmamasına dair hüküm, benzer uygulamalarda referans kabul edilir.
KAN ŞEKERİ ÖLÇMENİN ORUCA ETKİSİ
Kan şekeri ölçümü sırasında parmak ucuna iğneyle hafifçe dokunulur ve çok az miktarda kan özel bir ölçüm cihazına aktarılır. Bu işlem sırasında ne bir besin alınır ne de keyif verici madde. Dolayısıyla oruç açısından bakıldığında, kasıtlı yeme-içme eylemi yoktur. Yine de bu konuda zihin karışıklığı yaşanmasının ana sebebi, vücuttan alınan kanla ilgili “acaba zayıf düşüp oruç tutamayabilir miyim?” endişesidir. Ancak buradaki kan miktarı çok küçüktür ve kişinin beden direncini ciddi oranda etkilemez.
Bu noktada doktorlar, diyabet hastalarına düzenli kan ölçümü yapmayı tavsiye eder. İslam’ın temel ilkelerinden biri, sağlığı korumak ve zarurete izin vermektir. Yani gerektiğinde oruç ertelenebilir veya kaza edilebilir, ancak kan şekeri ölçmek gibi basit bir uygulama buna gerek bırakmayacak kadar küçük bir eylemdir. Oruçlu kişi bu işlemi yaptırdıktan sonra açlığa ve susuzluğa dayanabilirse orucunu sürdürmeye devam eder.
DİYANET’E GÖRE KAN ŞEKERİ ÖLÇMEK ORUCU BOZAR MI?
Diyanet İşleri Başkanlığı, oruçla ilgili genel kuralları hatırlatarak, vücutta beslenme maksadı taşımayan enjeksiyon, kan verme veya kan alma gibi uygulamaların orucu bozmayacağı yönünde görüş bildirir. Bu, İslam fıkhında “orucu bozan şeyler” arasında sayılmadıkları için uygundur. Diyanet, “Yeme içme gibi bir fonksiyonu yoksa, mideye besin değeri taşıyan bir madde ulaşmıyorsa oruç bozulmaz” ilkesini esas alır.
Kan şekeri ölçümü sırasında yapılan da tam olarak budur: Bir beslenme fiili değil, inceleme ve teşhis amacına yönelik küçük bir kan alma işlemidir. Dolayısıyla oruçlu kişi, kan şekeri ölçümünü yaptırdıktan sonra oruca ara vermek zorunda kalmaz. Ancak ortada bir sağlık sorunu varsa ve doktor “Oruç tutman senin için tehlikeli” diyorsa, kişi ibadetini erteleme veya kaza etme hakkına sahiptir. Bu da İslam’ın sağlığa verdiği önemi yansıtır.
KAN ŞEKERİ ÖLÇMEK ORUCU GÖTÜRÜR MÜ?
Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı? sorusuna Diyanet’in yaklaşımı, “Hayır, bozmaz” şeklindedir. Bunun gerekçesi de ölçüm sırasında çok az miktarda kan alınması ve gıda niteliği taşıyan herhangi bir madde alınmamasıdır. Bu işlem, orucu bozma sebepleri olan yeme-içme veya besin değerinde sıvı enjeksiyonu kategorisine girmez. Yine de kişi, kan tahlili veya şeker ölçümü sonrası kendini aşırı yorgun hissederse ve sağlığı tehlikeye girecekse, doktor önerisiyle ibadete devam edip edemeyeceğine karar verebilir. Fakat genel olarak, parmak ucundan alınan damla kan oruç bütünlüğüne zarar vermez ve “orucu bozacak fiiller” kapsamında değerlendirilmez.
