Kemal Sunal'ın filmleri için açılan 'telif hakkı' davasında önemli gelişme

Kemal Sunal'ın ailesi, 1970 ve 1990'lı yıllarda ünlü oyuncunun rol aldığı 45 adet filminin, sinema gösterimi dışında yayınlanmasına ilişkin 3 ayrı firmaya 'telif hakkı' davası açtı. Sunal ailesi açtığı davada Kemal Sunal’ın oynadığı filmler yıllarca çeşitli televizyon kanallarına ve birçok dijital kanala satıldığını, bu filmlerin sayısız kez yayınlandığını, davalı şirketin ciddi maddi gelir elde ettiği halde kendilerine herhangi bir telif ödenmediği iddia edildi.

DAVA REDDEDİLDİ

Sunal ailesinin açtığı dava 6. İstanbul 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. Davalı şirketler yaptıkları savunmada davaya konu filmlerin en eskisinin 1975, en yenisinin ise 1990 yılı yapımı olduğunu, 1995'ten önce yapılan filmlerle ilgili kanunda herhangi bir düzenleme olmadığını belirterek davanın reddini istedi. Mahkemede bu yönden karar vererek filmlerin sinema dışındaki gösterimi satışlara dayalı tazminat talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verdi.

İSTİNAF ‘TELİF HAKKI’NA KISMEN 'EVET' DEDİ

İlk mahkemede red kararının verilmesi üzerine dosya İstinaf Mahkemesi'ne taşındı. Bölge mahkemesi ise verilen red kararına karşı Kemal Sunal filmleriyle ilgili istenen ‘telif hakkı’ davasını kısmen kabul edilmesine karar verdi. Verdiği kararda, filmlerin çekildiği dönem ile şimdiki dönem arasında farklılık olduğunu, şimdiki dönemde filmlerin sadece sinemalarda oynatılmadığını, birçok dijital mecralarda da oynatıldığını dikkat çekti. Mahkeme ayrıca, 70 yıllık zaman aşımı süresine şöyle değinilerek, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 27. maddesi değiştirilerek yirmi yıl olan koruma süresinin eser sahibi veya komşu hak sahibinin hayatı boyu ve ölümünden sonra yetmiş yıl olarak uzatıldığı belirtildi.

YARGITAY BOZDU İSTİNAF MAHKESİ DİRENDİ

Bölge Mahkemesi’nin ‘kısmen’ bozma kararı üzerine dosya Yargıtay’a taşındı. Yargıtay, davayı Sunal ailesinin aleyhine bozdu. Yargıtay Yerel Mahkemeyi haklı buldu. Yargıtay’ın bu kararı üzerine Bölge Mahkemesi verdiği ‘telif hakkı’nın ‘Kısmen kabulü’ kararında direndi. Bölge Mahkemesi kararından vazgeçmeyince, mahkemeler arasında uyuşmazlık meydana geldi. Bunun üzerine dosya en üst mahkeme olan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na taşındı.

GENEL KURUL ‘KISMEN KABULÜ’ UYGUN BULDU

Yaşanan bu uyuşmazlık üzerine dava Yargıtay Hukuk Genel Kurul’da görülmeye başlandı. Davayı inceleyen Genel Kurul, kararını verdi. Genel Kurul, Bölge Mahkemesi’nin verdiği 'kısmen kabulü' kararını doğru olduğunu belirterek ‘telif hakkı’ davasının kısmen kabul edilmesi kararını verdi.

GEREKÇELER AÇIKLANDI

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, davayla ilgili gerekçelerini 72 madde eşliğinde bir bir anlattı. Filmlerin çekildiği dönem sadece sinema salonlarında yer aldığını ve oyuncunun da bu kapsamda ücretini aldığını belirten Genel Kurul şöyle devam etti: “Günümüzde ise dava konusu sinema eserlerinin umuma iletimi ve diğer kullanım alanlarındaki gelişmeler ile eser sahipliğiyle bağlantılı haklar bakımından sağlanan yetmiş yıllık koruma süresi göz önüne alındığında; eserlerin yapım tarihlerinde beklentileri orantısız ölçüde aşan ekonomik fayda sağlanmasına dair olanaklar öngörülemediğinden anılan dönemdeki oyunculuk bedelinin tayininde de yeni ve öngörülemeyen kullanım alanları dikkate alınmamıştır. Bu nedenle sözleşmelerin akdedildikleri tarihlerde mevcut olmayan bağlantılı haklar, bu haklara ilişkin yetmiş yıllık koruma süresi ve eskiye nazaran sinema eserlerinin günümüzdeki geniş kapsamlı kullanım alanları nazara alınmaksızın davacılar murisi ile eser sahibi yapımcı arasındaki sözleşmeler ve bu sözleşmelere dayalı olarak davacılar murisine ödenen bedel karşılığında dava konusu sinema eserlerinin yapım tarihlerinde mevcut olmayan komşu hakların eser sahibi yapımcıya devredildiğine dair kabul, mevcut yasal düzenlemeler yanında somut durum itibariyle hakkaniyete de uygun olmayacaktır” denildi.

TELİF HAKKI ÖDENECEK

Genel Kurul, açıkladığı gerekçelerin ardından ‘Hâl böyle olunca; Bölge Adliye Mahkemesince yukarıda açıklanan hususlara değinilerek verilen direnme kararı usul ve yasaya uygun olup yerindedir’ diye ‘telif hakkı’ davasına son noktayı koydu. Bu duruma göre dava dosyası yeniden Yargıtay’a gidecek. Yargıtay verilen bu karar üzerine davayı Sunal ailesinin lehine bozacak.

AVUKAT GÜVEN: TAZMİNAT ÖDEYECEKTİR

Sunal ailesinin avukatı Uğur Güven bu karar üzerine şöyle konuştu: Hukuk Genel Kurulu Kararı mahkemeleri bağlayıcı nitelikte olduğundan Hukuk Genel Kurulu kararı doğrultusunda Yargıtay 11. Hukuk Dairesi yeniden değerlendirme yaparak komşu hak sahibi icracı Sanatçı Kemal Sunal’ın mirasçılarından izin alınmaksızın gerçekleştirilen haksız kullanımlar nedeniyle yapımcılar tazminat ödeyecektir.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI NEDİR?

Hukuk ve Ceza Genel Kurullarının en önemli görevi Yargıtay dairelerinin bozma kararlarına karşı ilk derece mahkemelerinin verdiği direnme kararlarını incelemektir. Hukuk ve Ceza Genel Kurullarının kararları kesindir. Bu kararlara karşı ilk derece mahkemeleri tekrar direnme kararı veremez.