Kimyasal maddeler akciğerlere ulaşıyor!
Suriye'den gelen ve rüzgârın da etkisiyle Bitlis, Şırnak ve Hakkari'yi etkisi altına alan çöl tozları İstanbul'da da gökyüzünü kapladı. Türk TORAKS Derneği'nden Prof. Dr. Hasan Bayram, bu hafta yaşanan son çöl fırtınasının bu sene yaşanan en şiddetli fırtına olduğunu belirterek uyardı: "Dışarı çıkanlar ağız ve burnu maske ya da ıslak bezle kapatmalı."
Çöl tozları her yıl bir defa Avrupa'ya kadar ulaşırken bu yıl Avrupa kıtası tam üç kez çöl tozlarıyla karşılaştı. Son bir haftadır yaşanan fırtınaysa en şiddetli fırtına oldu. Türk TORAKS Derneği Merkez Yönetim Kurulu 1'inci Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Bayram çöl tozlarına karşı uyararak; "Havada çöl tozları gibi doğal minerallerin taneciklerinin yanı sıra sanayi ve tarım etkinlikleriyle oluşan kimyasal tanecikler de bulunabilir. Bu şiddetli fırtınalarla ulaşan çöl tozlarının solunması sonucunda solunum ve kalp, damar hastalıkları ortaya çıkabilir. Kronik hastalıkları olanlar başta olmak üzere kapalı ortamda kalın. Dışarı çıkıldığındaysa ağız ve burnu maske ya da ıslak bezle kapatın" dedi.
"SOLUNUM HASTALIKLARI ARTIŞ GÖSTERİYOR"
Prof. Dr. Bayram, "Her yıl atmosfere katılan 1-3 gigaton çöl tozlarının yarısı Sahra Çölü, yarısı da Arap yarımadası, Orta Asya, Çin, Avustralya, Güney Afrika ve Amerika kaynaklıdır. Çöl tozları fırtınalarla birlikte birkaç bin kilometre yol alabilir. Sahra Çölünden kalkan tozların yüzde 12'sinin Avrupa'ya, yüzde 28'inin Amerika'nın batısına kadar ulaşabilmektedir. Sahra çölünden havalanan 4 milyon ton toz da Akdeniz bölgesine taşınır ve havadaki partikül maddeyi yüzde 35 oranında arttırır. Havada çöl tozlarının bulunduğu günlerde solunum, kalp ve damar hastalıklarıyla hastane başvurularının, hastalık ve ölümlerin arttığı çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir.
"GAZİANTEP'TE ÇÖL FIRTINALARI ÖLÜMLERİ ARTTIRIYOR"
Daha önce de çöl tozlarını ve etkilerini araştıran Prof. Dr. Hasan Bayram, "Türkiye Doğu Akdeniz havzasındadır ve dünyanın iki büyük toz kaynağı, Sahra ve Arap çölü tozlarına maruz kalmaktadır. Bu tozlar ile en fazla karşılaşan illerden biri olan Gaziantep’te çöl fırtınası, günlük sıcaklık ve partikül taneciklerinin acil ve hastane yatışları ile ölümlere nasıl bir etkisi olduğu araştırılmıştır. Daha önce de arkadaşlarımız ile 2009-2014 arasında meteorolojik veriler ile hastane yatışlarını karşılaştıran çalışmalar gerçekleştirdik. Buna göre toz fırtınası olan günlerde astım ve KOAH ile ilişkili acil başvurularının ve astım ölümlerinin arttığını ortaya koyduk. Yayınlanan bu çalışma Gaziantep’te çöl fırtınalarının solunum sistemi hastalıklarını ve ilişkili ölümleri arttırdığını kanıtladı."
"KİMYASAL TANECİKLERİ AKCİĞERLERE TAŞIYOR"
Türk TORAKS Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Elif Dağlı, PM 2,5 olarak adlandırılan partikül maddenin solunum sistemine ulaşabildiğini ve kimyasalları da taşıyabileceğine dikkat çekti ve şunları söyledi: "Soluduğumuz havada çöl tozları gibi doğal minerallerin taneciklerinin yanı sıra sanayi ve tarım etkinlikleriyle oluşan kimyasal tanecikler de bulunabilir. Havada olmaması gereken bu partiküler maddeler, bağışıklık sistemi yanısıra kalp-dolaşım ve solunum sistemine zarar verir. 10 mikronun üzerindeki partiküller akciğer hava keseciklerine ulaşamazlar, cilt tahrişi, göz sulanması, burun akıntısına neden olurlar. 2.5 mikrondan küçük olan tanecikler solunum sisteminin içine tamamen ulaşabilirler. Daha sonra kan damarlarına geçerler. Bu tanecikleri soluyanlarda solunum ve kalp-damar hastalıkları ortaya çıkar, varsa ağırlaşır. 2.5 mikron taneciklerin çöl tozları ile birleşmesinin hastalık riskini daha da arttırdığı saptanmıştır."
Prof. Dr. Dağlı bebekler başta olmak üzere birçok kronik hastalığı olan insanın bu tozlardan etkilendiğini ifade ederek, "Deneysel çalışmalar çöl tozlarının alt solunum sisteminde iltihabi cevabı yarattığını ortaya koymuştur. Ayrıca insan kan dolaşımındaki hücrelerde iltihabi cevabı gösteren değişiklikler olduğu ve iltihabın çöl tozları üzerine yüklenmiş toksik madde miktarı ile orantılı arttığı anlaşılmıştır. Çöl tozlarından daha çok bebekler, çocuklar, yaşlılar, astım, bronşit, anfizem, kalp hastalığı, diyabeti olanlar etkilenirler. Astım nöbetleri, solunum zorlukları ortaya çıkabilir. Uzun süre toza maruz kalanlarda kronik solunum ve kalp hastalıkları görülebilir" dedi.
NELER YAPILMALI?
- Mümkünse kapalı ortamda kalın.
- Dışarı çıkılacaksa ağız ve burnu maske veya ıslak bezle kapatın.
- Açık havada ağır egzersiz yapmayın.
- Araba kullanırken havalandırmayı çalıştırmayın.
