Mevsim geçişleri döneminde bağışıklığınızı güçlü tutmanın doğal yolları nelerdir?
Kışın soğuk zamanları yavaş yavaş yerini baharın ılıman havasına bırakmaya başlıyor. Mevsim geçişinin olduğu bu dönemlerde ise en çok görülen nezle ve grip gibi hastalıklardır. Peki, bu dönemde bağışıklığımızı nasıl güçlendirebiliriz? İşte detaylar...
Mevsim geçişleri ani hava değişimleri, alerjenlerin artması ve gün ışığının azalması gibi nedenlerle bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir ve sizi hasta edebilir. Bu süreçte doğru beslenme ve mevsimsel hastalıklara karşı alınacak önlemler sağlığı korumanın en etkili yollarıdır.
MEVSİM GEÇİŞLERİNDE SIKLIKLA KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR NELERDİR?
1. SOĞUK ALGINLIĞI VE GRİP
Mevsimsel hastalıklar en yaygın görülen hastalıkların başında soğuk algınlığı ve grip gelir. Özellikle sıcak ve soğuk hava arasındaki ani değişiklikler vücudun ısı dengesi bozulduğunda üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilir. Bu hastalıklar genellikle burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük ve halsizlik gibi belirtilerle ortaya çıkar.
2. ALERJİK RİNİT
Polenlerin yoğun olduğu mevsim geçişleri özellikle ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde alerjik rinit (saman nezlesi) vakalarının artmasına neden olur. Polenler, ev tozu ve diğer çevresel alerjenler burun akıntısı, gözlerde kaşıntı, hapşırma gibi semptomlara yol açar. Alerjik rinit bağışıklık sisteminin çevresel etkenlerden etkilenmesi ve tepki vermesiyle ortaya çıkar.
3. SİNÜZİT
Mevsim geçişlerinde sık görülen bir başka hastalık da sinüzittir. Sinüslerdeki iltihaplanma genellikle soğuk algınlığı veya alerji sonrası gelişir ve baş ağrısı, yüz bölgesinde basınç hissi, burun tıkanıklığı gibi belirtilerle kendini gösterir.
4. BRONŞİT VE ZATÜRRE
Soğuk hava üst solunum yolu enfeksiyonlarının yanı sıra alt solunum yollarını da etkileyerek bronşit ve zatürre gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Özellikle bağışıklığı zayıf olan yaşlılar ve çocuklar bu hastalıklar açısından daha risk altındadır.
5. ASTIM
Hava sıcaklıklarındaki ani değişimler ve artan polen yoğunluğu astım hastalarının kriz geçirmesine neden olabilir. Özellikle alerjik astımı olan kişiler mevsim geçişlerinde daha fazla dikkat etmeli ve tetikleyici unsurlardan korunmalıdır.
MEVSİMSEL DEĞİŞİKLERDE BAĞIŞIKLIĞINIZI GÜÇLÜ TUTMANIN DOĞAL YOLLARI
1. DÜZENLİ EGZERSİZ
Egzersiz bağışıklık sisteminde etkili olabilir. Egzersiz yapmak, bakterilerin akciğerler ve hava yolları aracılığıyla vücuttan atılmasını sağlar ve stres hormonlarının salınımını yavaşlatabilir. Egzersiz sayesinde düşen stres hormonları bireyin hastalıklara karşı korunmasına destek olur. Egzersiz sırasında ve hemen sonrasında kısa süreli vücut sıcaklığı artışı bakterilerin büyümesini önleyebilmek gibi bir etkiye sahiptir ve vücudun enfeksiyonlarla daha iyi baş etmesini sağlayabilir. Egzersiz yapmak antikorlarda ve beyaz kan hücrelerinde de artışa neden olan sağlıklı bir etkinliktir.
2. KALİTELİ VE YETERLİ UYKU
Uyku esnasında bağışıklık sistemi tarafından sitokin adı verilen proteinler salgılanır. Vücuttaki enfeksiyon, iltihap gibi durumlarda ya da birey stresli olduğunda belirli sitokinlerin artması gerekir. Yeterli uykuyu alamamaksa bu sitokinlerin seviyesinde düşüşe neden olur. Birey yeteri kadar uyumadığında vücutta enfeksiyonla savaşan antikorlar ve hücreler azalır. Vücudun bulaşıcı hastalıklarla savaşabilmesi için kaliteli uyku düzenine ihtiyacı vardır. Uzun süreli uykusuzluk obezite, diyabet, kalp ve kan damar hastalıkları gibi riskler oluşturabilir. Yetişkinlerin günlük uyku ihtiyacı 7-8 saatken daha genç bireylerde bu saat 10 ya da çok daha fazla olabilir.
3. YETERLİ SU TÜKETİMİ
Vücudunuzun bağışıklık hücreleri üretmek, besinleri taşımak ve toksinleri atmak için suya ihtiyacı vardır. Mevsim değişiklikleri sırasında, özellikle hava daha soğuk olduğunda, yeterli su içmeyi unutmak kolaydır. Susamasanız bile gün boyunca su içmeyi alışkanlık haline getirin. Ayrıca salatalık, karpuz ve turunçgiller gibi su oranı yüksek besinler tüketerek de sıvı alımına destek sağlar.
4. STRESİ KONTROL ALTINA ALIN
Kronik stres bağışıklık sisteminizi baskılayarak sizi hastalıklara daha yatkın hale getirebilir. Mevsimsel değişiklikler sırasında, hava koşullarındaki değişim, rutindeki değişiklikler ve yoğun programlar nedeniyle stresli hissetmek kolaylaşır.
BAĞIŞIKLIĞINIZI GÜÇLENDİRMEYE YARDIMCI OLACAK BESİNLER VE VİTAMİNLER
1. A VİTAMİNİ
Antioksidan besinlerdir. Beyaz kan hücreleri üretmek ve bağışıklık hücresi tepkilerini düzenlemek gibi görevleri vardır. Ispanak, kara lahana, pişmiş şalgam yeşilliği, pazı, marul, havuç, dolmalık biber, enginar, tatlı patates, balkabağı, kabak, kızıl patates, mango, papaya, kayısı, kavun, kırmızı üzüm, karpuz, mandalina, şeftali, çarkıfelek meyvesi, dana eti, kuzu eti, kaz ciğeri, alabalık, çedar, mavi ve beyaz peynirler A vitamini deposudur.
2. C VİTAMİNİ
Antioksidan olarak çalışan C vitaminini içeren besinler aynı zamanda bağışıklık hücrelerinin büyümesine de destek olur. Bu besinler arasında; Hindistan cevizi suyu, Hindistan cevizi sütü, chia tohumları, kabak ve kabak çekirdeği, ayçiçeği çekirdeği, keten tohumu, kenevir tohumu, kestane, kayın fıstığı, fındık, fıstık, çam fıstığı, siyah ceviz, macadamia fıstığı, pikan cevizi, Brezilya fıstığı, pili fıstığı, ıspanak, kara lahana, dolmalık biber, domates, brokoli, Brüksel lahanası, bezelye, yeşil biber, maydanoz, acı kavun, tere, jalapeno biberi, kızıl patates, enginar, portakal, greyfurt, çilek, papaya, kivi, mango, siyah frenk üzümü, limon bulunur.
3. FOLAK/FOLİT ASİT
Antikor üretmenin yanı sıra bağışıklık hücresi DNA'sını ve protein sentezini sağlamakla görevlidir. Baklagiller, fasulye, zenginleştirilmiş makarna, ekmek, pirinç, yer fıstığı, ayçiçeği çekirdeği, portakal, greyfurt, limon, misket limonu, papaya, muz, avokado, ıspanak, kara lahana, roka, kuşkonmaz, şalgam yeşillikleri, marul, Brüksel lahanası, brokoli, pancar, yer fıstığı, yumurta, buğday tohumu gibi besinlerdir.
BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRMEYE YARDIMCI OLACAK TAKVİYELER
1. ÇİNKO
Eksikliği hâlinde bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına engel olabilen çinko; iltihabı azaltmak, yabancı patojenlerin vücuda girmesini önlemek, vücuttaki doku bariyerlerini korumak, bağışıklık hücresinin gelişimine ve iletişimine katkı sağlamak gibi çeşitli işlevlere sahiptir. Yetişkinler için önerilen günlük çinko miktarı 40 miligram (mg) olarak bilinir.
2. E VİTAMİNİ
Vücudun enfeksiyonlarla başa çıkmasını sağlayan etkili antioksidanlar arasında yer alır.
3. DEMİR
Vücudun hücrelere oksijen taşımasına yardımcı olan demir, bağışıklık sistemi süreçlerinin çoğunda etkili bir role sahiptir.
4. D VİTAMİNİ
Yağda çözünebilen D vitamini bağışıklık sisteminin sağlığı ve işleyişi için gerekli bir vitamin çeşididir. Yetişkinler için önerilen günlük D vitamini miktarı 15 mikrogram (600 IU)'dır. Bu miktar bireyin yaşına ve sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Görsel Kaynak: shutterstock/istockphoto
