Nasıl aşık oluruz? İşte Robert Sternberg "Üçgen Aşk Teorisi" ve aşkın bilimsel tanımı!
Ayaklarımızı yerden kesen, midemizde kelebekler uçuran, dünyanın daha iyi ve daha güzel bir yer olduğuna inanmaya başladığımız o büyülü an, keşke ömrümüzün her dakikasında sürebilse! İnsanlık var olduğundan beri açıklanmaya çalışılan aşk, her dönemde ve her sınıfta zirvedeki yerini koruyor ama nedir bu "aşık olmak" dediğimiz şey?
Binlerce şiir, roman, film, tiyatro oyunu, şarkı... Aşkı tarif etmek için herkes bir şeyler söyledi. Herkes "Bence aşk," diye başlayan uzun cümleler kurdu... Sadece sanatçılar değil, bilim insanları da aşkı düşündü, kurcaladı, açıklamaya çalıştı.
Kimimiz aşkın tamamen duygularla anlam kazanabilen bir şey olduğunu düşünüyoruz. Kimimiz ise aşkın bilimsel olarak da açıklanabileceğini savunuyoruz. Hangisine inanırsak inanalım aşkın içimize doldurduğu duyguları hepimiz hissediyoruz. Ayrıca ister inanın, ister inanmayın, aşk bir ihtiyaç!
Bu duyguları yaşarken hepimiz hemfikiriz ama tarif etmeye gelince işler biraz karışıyor. Aşkın bir matematiği olamayacağı yönündeki görüşler hep bu tarif aşamasında ortaya çıkıyor. Ancak Amerikalı psikolog Robert Sternberg, hepimizin bu tıkanıp kaldığı yerde alıyor sazı eline ve aşka bir açıklama getiriyor!
74 yaşındaki psikolog Robert Sternberg, aşkı tanımlarken bazı duygulara ve en önemlisi 3 temel başlığa ihtiyaç duyuyor. Robert Sternberg "Üçgen Aşk Teorisi" için kullandığı üç başlığı "tutku, samimiyet ve sadakat" olarak belirtiyor.
1) TUTKU
Tutkuyu tanımlamak çok zor ancak Strenberg'e göre tutku olmadan aşk olmaz. Tutku, birine karşı hissedilen romantik duyguları tanımlamak için kullanılan bir duygudur. Bu duygu, bir eylemi gerçekleştirmek için duyulan coşkulu bir isteği de kapsar.
Tutku insanın en güçlü duygularından biridir. Tıpkı öfke gibi; kontrol edilemez, dindirilemez bir güce sahiptir. Hatta öyle ki tutkularımız bizi zaman zaman tehlikeli hareketler sergilemeye bile itebilir!
2) SAMİMİYET YA DA ARKADAŞLIK
Sternberg, sadece tutku yetmez, aşkta samimiyet de olmalı diyor. Birine karşı duyulan yakınlık hissi, ona karşı açık ve şeffaf olma durumu samimiyet duygusunu tanımlar. Samimiyet, iki taraf arasında güçlü bir yakınlık yaratır.
Bu yakınlık duyguların karşılıklı hissedildiğinin de göstergesi kabul edilebilir. Samimi olduğumuz ve samimi hissettiğimiz kişilerin tavırlarını, eylemlerini ve düşüncelerini onlardan daha iyi okuma ve anlama eğilimindeyizdir.
3) SADAKAT
Bu madde çok tartışlabilir ama Sternberg'in aşk kuramında olmazsa olmaz duygulardan diğeri de sadakattir. Sadakat biriyle bir duyguda ve eylemde karşılıklı olarak anlaşmak manasına gelir. Taraflar birbirinin sevgisini kabul eder ve o sevgiye bağlı kalacağına dair fikir birliğine varır.
Sadakat sözünün tutulmaması aşkın bitişine neden olur. Sternberg'ün aşk kuramına göre de diğer tüm aşk tanımlarına göre de aşkın bitişi her zaman sadakat sözünün feshedilmesiyle başlar.
Bu kuramda yakınlık, tutkuyu besler ve ehlileştirirken sadakat duygusu da bu tutkuyu kontrol etmeye yarar. Bir aşk deneyiminde tutku daha az, sadakat daha çok olabilir. Yakınlık daha çok, sadakat daha az olabilir ya da yakınlık daha az tutku daha çok... Bu üç kuralın şiddeti değişebilir ama söz konusu aşksa hepsi olmalıdır.
Sternberg'ün kuramı, o bu kuramı ortaya attığından beri tartışılıyor. Yaşadığınız duygulara bu kuramın öğretilerinden bakmak ve değerlendirme yapıp yapmamak size kalmış! Aşk kalbinize düştüğünde bütün akıl yürütmeler sekteye uğrayacak nasılsa...
