500 Büyük Sanayi Şirketi ile bankaların özkaynak kârlılığı karşılaştırmamıza Türkiye Bankalar Birliği’nden itiraz geldi. Genel Sekreter Ekrem Keskin arayarak dedi ki, “Verilerden 500 Büyük İSO hesaplaması, bankaların ki BDDK hesaplaması. Ancak iki kurumun hesaplama yöntemi farklı. Sanayi şirketlerinin özkaynak kârlılığı yılsonu özkaynağa, yani o yıl elde edilen kârların da içinde olduğu tutara göre yapılmış. BDDK ise 12 aylık özkaynak ortalamasından elde edilen net kârı çıkardıktan sonra geriye kalan özkaynağı baz alarak hesaplama yapıyor. İki hesaplama yöntemi farklı ve karşılaştırılabilir değil. Aynı hesaplama yöntemiyle yaptığım tabloyu gönderiyorum.”
BARDAĞA NEREDEN BAKMALI?
➔Ekrem Keskin’in hem bankalar hem de İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu için yılbaşı ile yılsonu özkaynak ortalamasını alıp yıl yılsonu net dönem kârına oranlayarak bulduğu özkaynak kârı tablosu bitişikte yer alıyor.
➔2002’den 2022 yılına kadar 20 yıllık döneme ait rakamlara göre bankalar 2022’de yüzde 41, sanayi şirketleri de yüzde 47 özkaynak kârlılığına ulaştı.
➔Hesap yöntemi değişince oranlar da değişiyor. İSO 500’ün yüzde 34.7 çıkan özkaynak kârlılığı yüzde 47’ye yükseliyor.
➔Çünkü İSO, 500 Büyük’ün yıl sonunda ulaştığı 485.4 milyar liralık vergi öncesi kârını 1 trilyon 397 milyar liralık yılsonu özkaynağa oranlıyor ve yüzde 34.7’yi buluyor.
➔Ekrem Keskin ise 500 Büyük’ün yılbaşı yılsonu olmak üzere ortalama özkaynağını alıyor ki bu da 1 trilyon 10 milyar lira oluyor. Ortalama özkaynağı yılsonu 472 milyar liralık dönem net kârına oranlıyor ve yüzde 47 rakamını buluyor.
➔Hesaplama aynı yöntemle bankalar için de yapılınca BDDK’dan daha farklı oranlar ortaya çıkıyor.
➔Bardağa nereden bakıldığıyla ilgili olarak görüntü önemli ölçüde değişiyor.
KAZANAN BANKA SANAYİ DEĞİL ENFLASYON
➔Hem bankaların ki hem de İSO 500’ün rekor düzeydeki kârlılık yakaladığını, bunun da yüzde 15 olarak genel kabul görmüş özvarlık kârlılığının üzerinde olduğunu belirtmeme karşılık Ekrem Keskin şu yanıtı verdi:
➔ “Evet geçmiş yıllara göre bakıldığında her iki sektörün kârlılık oranı nominal olarak yükselmiş. Ama asıl yükselen enflasyon. kârlılıklar enflasyonun altında kalmış.
➔Dünyadaki yüzde 15 özkaynak kârlılığının kabul gördüğü de doğru. Ama nominal değil reel bazda, yani dolar bazında kârlılık esastır.
➔Önemli olan iki sektörün enflasyon kadar para kazanmasıdır. Bu açıdan bakınca iki sektör de 2022’de reel anlamda kaybetmiş. İki sektöre de 100 birim finansal kaynak koyan sermayedar 2022’de enflasyon düzeyinde kazanamamış. Kazanan enflasyon olmuş.”
KÂRLAR 20 YILIN 15’İNDE ENFLASYONUN ÜSTÜNDE
➔Bu çerçevede gönderdiği özkaynak kârllıığı tablosuna Ekrem Keskin yıllık enflasyon oranlarını da ekledi. 2002’den bu yana hem bankalar hem de 500 Büyük Sanayi şirketinin özkaynak kârlığı çoğu yılda enflasyonu geçmiş.
➔İlginç bir şekilde her iki sektörde kârlılığın enflasyonun altında kaldığı istisnai seneler 2002 ile 2022 yılları.
➔Üç yıl ise 500 Büyük Sanayi enflasyonu yendi ama bankalar yenemedi. 15 yıl ise kârlar enflasyonun üstünde gerçekleşti.
➔Bankaların sanayiden daha yüksek kâr elde ettiği yıllar 2005-2010 dönemini kapsıyor. Bu altı yıl yabancıların Türk bankalarını satın aldığı ve sektörün toplam piyasa değerinin 142 milyar dolara kadar çıktığı dönemdi.
➔Aynı zamanda Banka Endeksi de borsada öncüsüydü ve Sanayi Endeksini ikiye katlıyordu.
➔Sonrasında sanayi daha iyi performansa sahip oldu ve bankalar geriledi. Bankaların toplam piyasa değeri 15 milyar dolara kadar düşerek 10 yıllık sürede yaklaşık yüzde 90 geriledi.
➔Son gelinen aşamada ise toparlanma var ve bankaların toplam piyasa değeri 40 milyar doları buluyor.
