Önce Dişişleri Bakanı Hakan Fidan Çin’e gitti. Türkiye’ye döner dönmez Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yüzde 40 gümrük vergisi konuldu. Çin bu vergiye sert tepki gösterdi.
AB de rekabet edemediği Çin’den elektrikli araç ithalatına yüzde 30 vergi getirdi.
Bu sırada Şangay İşbirliği Örgütü’nün toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping görüştü.
Son olarak da beklenmedik şekilde Çinli otomobil devi BYD’nin Türkiye’de 1 milyar dolarlık yatırımı açıklandı. Yatırım anlaşması Türkiye’de bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımı ve gözetimi altında yapıldı.
BYD’nin üst düzey yetkilileri anlaşmaya imza koyduktan sonra Manisa’ya gitti. Daha önce Alman Volkswagen’e tahsis edilen araziyi gördü.
1 SATIP 13 KATI ALIM YAPIYORUZ
➔ İki hafta içinde gerçekleşen bu trafiğin sonucunda Çin’in Türkiye’de doğrudan sermaye yatırımına karar vermesi önemli. Hatta tek başına yatırımın ötesinde bir öneme sahip.
➔ Öncelikle 1 milyar dolarlık yatırım şimdiye kadar Türkiye’de en büyük kalıcı Çin yatırımı. Ve yeni Çin yatırımlarına kapı açıcı özelliğe sahip. Bu adımı diğer Çinli şirketler izleyebilir.
➔ İzlemeli de. Çünkü bu ülkeden hem doğrudan yatırım hem de Çinli turistleri, tıpkı Rusya örneğinde olduğu gibi, Türkiye’ye çekebilmeliyiz.
➔ Ayrıca Çin piyasalarından finansman olanakları da genişletilmeli.
➔ Nedeni de Türkiye’nin yıllardır en büyük dış ticaret açığını Çin’e karşı vermesidir. Son yıllarda verilen açığın yüzde 40’ı Çin ile olan ticaretten kaynaklanıyor.
➔ Geçen yıl verilen açık 41.7 milyar dolardır. 2023 yılında Çin’den 45 milyar dolarlık ithalata karşılık ancak 3.3 milyar dolarlık ihracat yapmışız. 1 satıp 13 katı ithal etmişiz.
➔ Aynı dengesizlik bu yılın ilk yarısında da sürüyor. 21.2 milyar dolarlık ithalata karşı ancak 1.6 milyar dolarlık ihracat yaptık. Açık 19.6 milyar dolar. Yine 40 milyar dolara doğu giden yıllık açıkla karşılaşacağız.
BYD YATIRIMININ TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ
➔ Denilebilir ki ihracatı artıralım. Ama olmuyor. Ölçek ve maliyet meselesi. Çin ile rekabet edebilen başka bir ülke yok ki, biz yapabilelim.
➔ Ancak dış ticaretti bu büyük dengesizliğin tıpkı Rusya örneğinde olduğu gibi turizm ve doğrudan yatırımlarla bir ölçüde telafi etmek mümkün. BYD yatırımının bir önemi burada.
➔ Diğer önemi ise yatırımın otomotiv sektöründe ve elektrikli araç üretiminde olmasında. Türkiye’nin yerli elektrik araç üreticilerine rakip gelmesine geliyor ama toplamda bunun sektöre yarayacağı, mahalleyi büyütücü ve elektrikli araç üretiminde merkez haline gelmesine kaktı verecek etkisi açıktır.
➔ BYD yatırımının önemli bir ayağı da ihracata yapacağı katkıdır. Toyota’nın ihracatta ilk sıralarda olmasındaki gibi bir durum BYD’de de gerçekleşebilir.
Bütün bunlar Çin’in Türkiye yatırımında madalyonun ön yüzüdür.
GÜMRÜK BİRLİĞİ REVİZYONUNA ETKİSİ
➔ Çin’in Türkiye yatırımlarında madalyonun arka yüzünde ise AB ile Gümrük Birliğini revize edilmesine yapacağı katkı olabilir.
➔ En azından Gümrük Birliği’nin getirdiği yükümlülükler yanında faydalarından birinden yararlanıyoruz. İhracata yönelik doğrudan dış yatırım çekmiş oluyoruz.
➔ Türkiye AB ile Gümrük Birliği içindedir. Malların dolaşımı serbesttir ve gümrüksüz şekilde ithal ve ihraç edilir. BYD’nin Türkiye’de üreteceği araçlar tıpkı Toyota’nın Sakarya’daki fabrikasından yapıldığı gibi AB’ye gümrüksüz girecek. Bu da AB’nin Çin’e koyduğu ithalat vergisinin aşmasına yol açacak.
➔ Gümrük Birliği anlaşmasından özellikle AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmaları nedeniyle zarar gören ve bu ülkelerin gümrüksüz pazarı haline gelen Türkiye ilk kez bu büyüklükte bir yatırımı çekerek bir fayda sağlayacak.
➔ Bu yatırımla Çin ,Türkiye üzerinden AB’ye gümrüksüz elektrikli araç satışının kapısını açarken Gümrük Birliği anlaşmasını revize etmek isteyen Türkiye’nin de eli güçlenecek.
