Havacılıkta temizlik dendiği zaman akla Uzak Doğu havalimanları ve havayolları gelir. Çeşitli kurumların yıllardır yaptığı değerlendirme ve ödüllendirme tablosunda da bu bölgenin havayolları ve havalimanları temizlikleriyle ön plana çıkıyorlar. Kısa süre önce Türk Hava Yolları’nın (THY), Uzak Doğu’da Türkiye tanıtım etkinlikleri kapsamındaki Seul ve Tokyo programına muhabirim Emre Nar’la katılıp, dünyanın en temiz 3 havalimanında Habertürk Tv Airport Programı için de çekimler yaptık. Kısa zamanda yayında olacak.
Bu seyahatimizde Güney Kore Seul Incheon Havalimanı, Tokyo Narita ve Haneda Havalimanlarını kullandık. Bu üç havalimanının ortak özelliği en temiz ve en teknolojik havalimanları olmasıydı. Daha önce de tecrübe ettiğim bu havalimanlarının bu defa bu iki özelliğine odaklandım. Bu üç havalimanına bulundukların şehirlerin temizliği ve teknolojisi yansıyor. Teknoloji ve temizlik en başta tuvaletlerde karşımıza çıkıyor.
Uzak Doğu’daki insanların temizlik alışkanlıkları doğal olarak hem şehirlerine hem de havalimanlarına yansıyor. Japonya ve G. Kore’de dışarda sigara içmek sıkıntılı bir durum olduğu gibi sokaklarda da sigara izmariti görmek neredeyse imkânsız. Havalimanları da böyle. Bu havalimanlarını salgın sonrası ilk defa ziyaret ettim. Temizlik konusunda çıtayı daha yukarı çekmiş olmaları dikkatimi çekti. Paralelinde ise insanların birbirleriyle ve etrafıyla teması en aza indiren, zamanı çok daha verimli kullanmaya sebep olan teknolojiler hizmete sokulmuş. Öyle ki bu 3 havalimanına ilk defa geliyormuş gibi hissettim.
İstanbul Havalimanı’ndan başlayan uçuşumun ilk durak noktası Incheon Havalimanı’ydı. En son buraya 2019’da Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği -IATA Genel Kurulu için gelmiştik. Incheon, ‘Dünyanın En İyi Havalimanları’ olarak adlandırılan Singapur Changi ve Doha Hamad ile uzun yıllardır yarış halinde. Genelde de en iyi havalimanları bu 3 havalimanı arasından seçiliyor. Ben de bu defa zamanın elverdiği kadar Incheon Havalimanı’nı daha detaylı inceledim. İlk baktığım yerlerin başında havalimanının tuvaletleri ve yiyecek-içecek alanları oldu. 3 havalimanı da temizlikte farklı bir boyuta geçmişler.
Havalimanlarında öne çıkan temizlik ve teknolojinin yanı sıra yolcuya değer veren yaklaşımlar; havalimanlarının şehre göre makul seviyelerde ücret politikasına sahip olmaları da dikkat çekiyor. Mesela Incheon’da dış hatlar gidiş terminalindeki tuvaletin ilginç tasarımı bile insanı şaşırtmaya yetiyor.
Tuvaletin bahçesi var!
Incheon Havalimanı’nda tuvaletin parçası olarak evin bahçesine açılır gibi bekleme alan yapmışlar. Yapay çiçek ve bitkilerden oluşan bu alanda, tuvalete gelenler ayakta sıra beklememek için sosyal mesafeyi korumak üzere tasarlanan oturma gruplarında bekleme yapabiliyor. Birçok havalimanında yolcular için tuvalet ihtiyacı gidermek beraberlerindeki çantalar veya eşyalar sebebiyle adeta sıkıntılı bir duruma dönüşürken, buralarda her türlü detay düşünülmüş olduğunu da hatırlatayım. Yolcular, bu havalimanlarında kendi evlerinde gibi hareket edip, koruyor. Çoğu yolcu da daha önceden havalimanında bulunmuş gibi hareket ediyor. Havalimanı hizmetlerinde faydalanma, kaide ve kurallara uyma konusunda da tasarım ile yolcu dostu uygulamalar sebebiyle rahatlık söz konusu. Yolcular kurallara harfiyen uyuyor, havalimanı çalışanlarına da pek iş düşmüyor.
Narita’nın sarı ve turuncu halıları
Incheon’dan sonra ikinci noktam Asiana Havayollarıyla uçtuğumuz Tokyo’ya 60 km. mesafedeki Japonya’nın en büyük ve en yoğun havalimanı Narita oldu. Narita’da uçağımız İstanbul Havalimanı’ndaki uzun taksi süresini aratacak bir tur yaptıktan sonra terminale yanaştı. Meydanı daha iyi görebilme açısından benim için şanstı! Uçağımız körüğe yanaştı, bagajlarımı almak için tabelaların yönlendirdiği şekilde yoluma koyuldum. Ancak terminal ve zemindeki halılar o kadar temiz ve güzeldi ki mest oldum. Singapur Changi Havalimanı gibi. Yerdeki halıların sarı ve turuncu renkleri, tasarımı ve temizliği dikkat çekici. Koridorlara da ferahlık katmış.
Ayrıca halı olmayan alanlardaki zeminler de hem temizliği hem de kullanılan malzemeler sebebiyle benim fazlasıyla ilgimi çekti. Çünkü bizim en yeni havalimanlarımızdaki zeminler hem kirli hem de kullanılan ucuz, yumuşak malzemeler sebebiyle kırık, dökük veya hasarlı. Adamlar yoğun kullanılan mekâna göre malzeme kullanmışlar. Dolayısıyla bakımı da temizliği de kolay oluyor, yolcuyu da mest ediyor. Ayrıca terminal o kadar kalabalık olmasına rağmen ne bir gürültü ne de rahatsız edici bir kuyruk söz konusu.
Haneda’nın dikkat çeken merdivenleri
Son olarak, İstanbul’a dönüşte Tokyo’ya 30 dakika mesafedeki Haneda Havalimanı’nı kullandım. Birçok havayolunun da çeşitli sebeplerle Narita yerine Haneda’ya uçmak istediğinin, THY’nin de belli bir gayret sonrası buraya uçan sayılı havayollarından birisi olduğunu hatırlatmış olayım. Dünyanın sürekli en temiz havalimanı seçilen Tokyo Haneda’yı bu konuma taşıyan Tokyo şehri ve ahalisi. Narita’nın asıl dikkat çeken noktası benim kullandığım Terminal 3 değil. Çünkü burası yurt dışı uçuşları için daha çok yabancı havayolları tarafından kullanılıyor. Asıl hikâye ise Japonların yoğun kullandığı Narita’nın Terminal 1 ve 2’sinde.
Narita Terminal 2’nin merdivenleri 11-13 Ağustos’ta kutlanacak Dünya Pokemon Etkinlikleri için Pokemon karakterleriyle boyanmıştı. Merdivenler o kadar güzeldi ki havalimanına ayrı bir renk katmıştı. Dünya genelinde tüm havalimanları yaptıkları duyuruları bu kadar kaliteli yapmış olsa havalimanlarının daha kaliteli olacağı ve yolcuların daha fazla keyif alacağı kuşkusuz. Terminalde tüm kontuarların önünde self check-in makineleri konuşlandırılmış ve yolcular teknolojiyle burada tanışmaya başlıyor. Daha sonra geçişlerdeki hızlı geçiş sistemleri ve yüz okuma sistemleriyle havalimanlarında kara tarafından kolayca hava tarafına ulaşılabiliyor. Detaylarını da anlatacağım.
Robotların temizlik yaptığı, X-ray cihazlarının en teknolojik olduğu ve hava tarafına kolay ulaşım için geliştirilmiş yüz tanıma sistemleriyle Haneda Havalimanı örnek alınabilecek konumda. Bu 3 havalimanına bir de Singapur Changi Havalimanı’nın eklediğinizde ‘Dünyanın En İyi Havalimanı’ turunu büyük ölçüde tamamlamış olursunuz. Ama Batı’daki havalimanları için de ayrı bir pencere açmak gerekir.
2023’ün En Temiz 7 Havalimanı
1-Tokyo Haneda
2-Singapore Changi
3-Doha Hamad
4-Centrair Nagoya
5-Tokyo Narita
6-Hong Kong
7-Seoul Incheon
Yemek için en iyi havalimanlarında lider Inceheon
Havacılık sektöründe bagaj işlemleri ve seyahatlerde kolaylıklar sağlayan sistemler üzerine çalışan Radical Storage’ın 1,2 milyondan fazla yolcu ile yaptığı anket ve değerlendirmesinin analizi sonrası yemek konusunda dünyanın en iyi havalimanları çalışması dikkat çekici. İlk 100 havalimanı yemek konusunda derecelendirmeye tabi tutulurken şu detaylara dikkat edilmiş.
1- Yemek yenecek yerlerin (restoran ve kafeler) sayısı.
2- Her havalimanında ana yemek veya öğle yemeğinin ortalama fiyatı.
3- Restoranların Google Haritalar’daki ortalama puanı.
4- Vegan ve vejetaryen seçenekler sunan lokantaların sayısı.
5- Glutensiz seçenekler sunan lokantaların sayısı.
Bu standartlarla yapılan değerlendirme sonrasında sivil havacılığın halihazırda en yoğun olduğu ABD’den dört havalimanı ilk 10’a girmiş; Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı, Dallas-Fort Worth Uluslararası Havalimanı, Chicago O’Hare Uluslararası Havalimanı ve Los Angeles Uluslararası Havalimanı.
Bir menü 8,18 dolar
Ancak yemek seçeneğinde dünyanın 1 numaralı havalimanı olarak Seul Incheon, yukarıdaki kriterleri çerçevesinde lider durumda. 270 çeşit yemek seçeneği ve özellikle maliyet açısından da bir menünün ortalaması 8,18 dolar olması Incheon’u yukarı taşımış. Yemek çeşitliliği bol ve hesaplı.
Yemek için dünyanın en iyi 7 havalimanı
1- Incheon Uluslararası Havalimanı, G. Kore
2- Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı, ABD
3- Tayvan Taoyuan Uluslararası Havaalanı, Tayvan
4- Dallas-Fort Worth Uluslararası Havalimanı, ABD
5- Jeju Uluslararası Havalimanı, Güney Kore
6- Narita Uluslararası Havaalanı, Japonya
7- Tokyo Haneda Uluslararası Havalimanı, Japonya
Yapay zekâ ile yolculuk
Tokyo Narita, Hartsfield-Jackson Atlanta ve Singapur Changi havalimanlarında yapay zekâ (IA) akıllı geçiş sistemlerinde kullanılıyor. Yakında Incheon’da yapay zekâ yardımı (IA) ile “Yüz Tanıma Programı” hizmete alınacak. Böylece ‘Smart Pass System / Akıllı Geçiş Sistemi’ uygulanacak. Havalimanı yolcuların uçağa biniş prosedürlerini hızlandırmak için yüzlerini kaydetmelerini sağlayan bir mobil uygulama hazırlığı içinde. Sistem, uygulamayı kullanan kişilerin pasaport veya biniş kartı ibraz etme ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Havalimanı işletmecisi bu ayın sonunda resmi olarak yüz tanıma hizmetine başlayacak. Bu hizmetten yararlanmak isteyenler, “Akıllı Geçiş Sistemi” uygulamasını cep telefonlarına indirerek gerekli bilgileri kaydetmeleri gerekiyor.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından geçen yıl açıklanan bir anketi de yolcuların bu uygulamadan memnun olduğunu ortaya koymuştu. IATA'ya göre biniş işlemlerinde yolcuların biyometrik verilerinin kullanılması durumunda check-in’de yüzde 10 ve uçağa binişte de yüzde 40 azalma olacağı tahmin ediliyor. İstanbul Havalimanı’nın bu çalışmalar içinde olduğunu biliyorum. Ancak bizdeki “Yurt Dışı Harç” için de bir çözüm bulunması lazım.
22 yılda lojistik merkez oldu
Lojistik altyapısını ve ağlarını sürekli olarak geliştiren Incheon Havalimanı, dünyanın en büyük uluslararası kargo havalimanlarından birisi. Havalimanı, yolcu uçakları da dahil olmak üzere kargo uçuş ağı, 53 ülkede 152 şehri kapsıyor. G. Kore’nin bölgenin geçiş noktasında olması hava kargosunun istikrarlı büyümesinde kilit rol oynuyor.
Gümrüksüz satış mağazalarının da gözdesi
Başta Seul Incheon Uluslararası Havalimanı olmak üzere, Haneda ve Narita havalimanları gümrüksüz satış mağazalarıyla da öne çıkıyor. Hatta G. Korelilerin uçak içi duty free (gümrüksüz satış) lider halk olduğunun da altını çizeyim. Incheon Havalimanı, tesadüf eseri benim bulunduğum günlerde gümrüksüz satış mağazalar için yeni bir döneme hazırlanıyordu. Temmuz’dan itibaren büyük bir yenilemeyle yoluna devam edecek.
THY’nin Seul’da tanıtım etkinliğini yaptığı ve benim de hafızalarıma en güzel etkinlik yeri olarak kazanan Shilla Hotel’in de sahibi olan grup, önümüzdeki 10 yıl boyunca ülkenin ana girişindeki gümrüksüz satış noktalarını işletecek.
Hotel Shilla tarafından işletilen Shilla Duty Free, Asya’daki üç büyük merkez havalimanı; Incheon, Singapur ve Hong Kong’da faaliyet gösteren dünyadaki tek şirket durumunda. Bir kez daha altını çizeyim THY’nin yurt dışı etkinliklerinde aklımda yer eden Shilla Hotel’deki oldu. Kalitenin, tecrübenin yerini hiçbir bahane tutmuyor. THY Seul ekibine de teşekkürler.
En iyi yolcu deneyimi Tokyo Haneda’da
En iyi yolcu deneyimine ve imkanlara sahip havalimanları hangileri ve en sık ziyaret ettiğiniz havalimanları hizmetler açısından nasıl bir sıralamaya sahip? Havacılık endüstrisinde uzmanlaşmış, “Cabin Crew HQ / Kabin Ekibi Karargâhı” tarafından yürütülen yeni bir araştırma dikkat çekiyor. Bir dünya sıralaması oluşturmak için yolcu sayısı, ortalama olarak zamanında uçuşlar, park ücretleri, yeme/içme ücretleri, restoran/kafe ve mağaza sayısı gibi hususlar dikkate alınarak dünyanın en iyi yolcu deneyimi sunan havalimanları 100 puan üzerinden sıralanmış. Bunun için 6 kriter kullanılmış. Ortaya çıkan veriler, New York ve New Jersey havalimanı otoriteleri ile havayolu tarifeleri, kargo ve havacılık analitiği hakkında veri sağlayan “Havayollarının Resmi Havacılık Rehberi / Official Aviation Guide of the Airways – OAG” ile de paylaşılmış. Böylece dünyanın en iyi havalimanları ortaya çıkarılmış.
Böyle bir araştırma sonrasında Tokyo Haneda Havalimanı 100 üzerinden 80 puan alarak 2023'te dünyanın en iyi havalimanı olmuş. Sevindirici olan böylesini nitelikli bir araştırmada İstanbul Havalimanı’nın da ilk 10’da yer alması.
2023’te dünyanın en iyi 10 havalimanı (Cabin Crew HQ)
1 Tokyo Haneda Uluslararası Havalimanı - Japonya 80
2 Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı - ABD 75.18
3 O'Hare Uluslararası Havalimanı - ABD 71.04
4 Benito Juarez Uluslararası Havalimanı - Meksika 69.82
5 Dallas/Ft Worth Uluslararası Havalimanı - ABD 67.59
6 George Bush Uluslararası Havalimanı - ABD 67.49
7 Indira Gandhi Uluslararası Havalimanı - Hindistan 67.23
8 Denver Uluslararası Havalimanı - ABD 66.29
9 İstanbul Uluslararası Havalimanı - Türkiye 65.67
10 Charlotte Douglas Uluslararası Havalimanı - ABD 65.26
