Yaklaşık 10 yıldır havacılık sektörünün gündeminde olan iç hatlarda tavan fiyat uygulaması yeni esnek bir modelle tanışmış oldu. Havayolları, yurtiçi uçuşlarında uçak kapasitesinin yüzde 85’ini 1.650 TL’den satacak. Yani uçağın yüzde 85’i için tavan, en yüksek fiyat bu rakam olacak. Ama devamı var. Peki yüzde 15’i ne olacak? İşte bu dilim için tavan fiyat da 2.500 TL olacak. Bu yöntemle iç hatlarda seferi olan THY, Pegasus ve SunExpress biraz rahatlayacak.
Business sınıfta tavan ücret zaten yok, bu yöntemle yoğun saatlerde uçuşlar için tavan fiyat 2.500 TL olacak denebilir. Havada tavan fiyat uygulamasının yeni esnek modeli şöyle olacak:
“En düşük başlangıç sınıfının fiyatı, tavan ücretin 1/5’ini aşmayacak şekilde ayarlanacak ve en az 7 farklı sınıf oluşturulacak. Satışlar, en düşük sınıftan başlayarak tavan ücretine kadar olan sınıflar arasında geçiş yaparak ilerleyecek. Her sınıf için ayrılan koltuk kapasitesi eşit şekilde dağıtılacak. Uçak kapasitesinin yüzde 85’i satıldıktan sonra, geriye kalan yüzde 15’lik bölüm için tavan ücret 2.500 TL olacak.”
Formüle iç hat yolcuları fazla takılmasın, bu iş havayollarının. Ama 2.500 TL tavan fiyat uygulamasıyla sektörün kısmen rahatlayacağını, düşük ücretin de kısmen tabana yayılacağını söyleyeyim. Otobüs fiyatına yakın olan tavan fiyat sebebiyle uçağa talep artmış, seferler de yetersiz kaldığı için taban ve tavan birbirine karışmıştı. Bakalım yeni esnek uygulama nasıl olacak?
KKTC'DE RUS KONSOLOSLUĞU EGE'DE...
Rus haber ajansı TASS, Rusya’nın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Büyükelçiliğinin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) başkenti Lefkoşa'da Rus vatandaşlarına yönelik konsolosluk hizmeti vermeye başlayacağını duyurunca Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi hareketlendi.
Halbuki Yunanistan’ın Amerika’yı Dedeağaç’a yerleştirmesi, akabinde bazı adaları da yine Amerikan güçleriyle donatacağını açıklaması Rusya’da rahatsızlığa sebep oluyor ve yakından takip ediliyordu. Dolayısıyla bundan sonra bu tür adımların gelmesine normal bakmamız lazım. Hatta Ege’deki adaların silahsızlandırılması yönünde de Rusya’nın adımları olacaktır.
Rusya’nın GKRY Büyükelçiliğinden bir yetkilinin, “Çok yakın bir zamanda Lefkoşa şehrinin kuzeyinde konsolosluk hizmetleri vermeye başlayacağız. Çalışmalar düzenli şekilde yapılacak.” açıklamasını yine yakın bir zamanda direkt uçak seferleri takip edebilir! Daha önce bu yönde açıklama yapılıp, tepkiler ölçülmüştü.
Gerek konsolosluk ve gerekse direkt uçuşlar Rusya’nın KKTC’de yaşayan yaklaşık 50 bin Rus vatandaşına yönelik yükümlülüklerini yerine getirme amacıyla hayata geçerse adada yeni bir dönem başlamayacak, Ege de hareketlenecektir.
'DEFENCE 100'E FAZLA TAKILMAYIN!
Her yıl yabancı özel bir derginin yapmış olduğu sıralamayla ülkemiz savunma sanayine rol biçilmeye çalışılıyor. Öncelikle Defense News Dergisi’nin açıkladığı “Defense News Top 100” sıralaması ve rakamların sadece ulaştıkları şirketlerin bilgileriyle sınırlı olduğunu söylemek gerekir.
İkinci husus ise Türkiye’den ilk 50 arasına giren ASELSAN’ın tüm faaliyetleri ve gelirleri içinde sivil tarafın daha büyük olduğu unutulmamalı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) da öyle hatta cirosu Aselsan’dan daha büyük, ancak savunma tarafındaki rakama bakıldığı için sıralamada ikinci 50 arasında yer alıyor.
Ayrıca Baykar gibi geçen yıl sadece ihracatı 1,2 milyar dolar seviyesinde olan ve Defence News’e hiç bilgi vermeyen şirketlerimiz de var. Bu şirketlerimiz halka da açık olmadığı için “Defense News Top 100” içinde yer almıyor. Benzer durum yabancı ülkelerin şirketleri için de geçerli. Hatta bu sene Rusya listede hiç yok. Çin’den birçok şirket de listede yer almıyor. Başka benzer örnekler de var. Dolayısıyla bazı şirketlerimizin önceki yıllarda olduğu gibi bu listeye girebilmek için özel gayret göstermeleri anlamsız. HAVELSAN daha önce inşaat faaliyetleriyle bu listeye girmişti, ama bir daha da giremedi. Kendi arasında fatura kesip ciroyu yukarı çekenler de olmuştu. Türkiye artık savunmada ihracat ve ciro patlaması yapacak noktaya geldi. Defence News’in sıralaması için efor sarf etmeye gerek yok.
Bu yıl savunma sanayi şirketlerimizden dünyada ilk 100’e giren Türk şirketi sayısının 4’e yükseldiği şeklinde lanse edilen haberler ve yorumlar da yanlış. Önceki yıllarda daha fazla şirketimiz bu listede yer almıştı. Bilen, bilmeyen yazmaya devam ediyor. Çünkü Türk şirketlerinin hepsi bu derginin istediği bilgilere cevap vermiyor. Mesela sadece Baykar değil, FNNS, Otokar da bu listede yok.
Geçen yıl 49’uncu olan ASELSAN, 47’nci olmuş. TUSAŞ da geçen yıl 67’ncilikten 58’inciliğe, ROKETSAN ise 2022’de 86'ncıyken bu sene 80’inciliğe yükselmiş. Ancak daha önce bu sıralamaları yakaladığımız da unutuluyor. Sadece bir önceki yıl değil, daha evvelki yıllara da bakılabilir. Sürpriz ise Askeri Fabrika ve Tersane İşletme A.Ş.’nin (ASFAT) 100'üncü sıradan listeye girmesi. Anlaşılan ASFAT yönetimi listede yer almak istemiş ve bilgi göndermiş. Ama ASFAT’ı geçecek çok şirketimiz var.
Gelecek yıldan itibaren bu listede yer alacak şirket sayısı ve sıralama sırası değişebilir. Fakat henüz kat edeceğimiz epey mesafe var. Özellikle TUSAŞ’ın platform araçları yurtdışında daha çok gövde göstermeye başladığı an birçok şirketimize yansıması olacaktır. Neticede savunmanın devleri ilk 10’da yer alıyor. İlk 10 şirketin 6’sı ABD’li, 3’ü Çinli ve 1 tanesi de İngiltere’den.
Bizim asıl olaya, Orta Doğu’da Türk şirketlerinin yaptığı savunma anlaşmalarına bakmamız lazım. ABD, Çin ve diğer bazı ülkelerin bulundukları sahada Türk şirketleri ürün satıyor, önemli iş birliği anlaşmalarına imza atıyor. Defence News’in ilk 100 listesi değil, bunlar önemli…
