Havacılık sektörü bu yaza 2019’dan sonra altın çağını yaşamaya başladı. “Sektör dibe çökse de yükselişi her zaman büyük olur” vurgusunu her daim sizlerle paylaşıyorum. Kuşkusuz uçak seyahatlerinde yolcular kurallara uyduğu zaman hem uçuş sıkıntısız geçer hem kokpit hem kabin görevlileri kendilerini rahat bir operasyonun içinde bulur. Ancak yolcuların kendilerine özgü sıra beklememe ve uçuş esnasında en ufak bir sıkıntıya katlanamama sorunları operasyon için büyük sorun oluşturur.
Mesela geçen hafta içinde muhabirim Emre Nar’ın İstanbul-Antalya uçuşunda böyle bir durumun şahidi olmuş. Bana durumu şöyle anlattı. “Cam kenarında oturan yolcu ekonomide en son uçağa bindi ve operasyon birbirine girdi.” Evet, cam kenarında oturan veya koltuğu arkalarda olan ekonomi yolcuları bazen uçağa en son bindiklerinde ilginç problemler yaşanıyor. Nasıl mı?
Kuşkusuz bazı yolcular uçağa biniş esnasında uzun kuyruklara girmek istemezler. “Ben bu sırayı mı bekleyeceğim?” düşüncesi uçaktaki tüm sistemi bozabiliyor. Bu sebeple bir çok havayolu ekonomi yolcularını uçağın en arkasından başlayarak gruplara bölerek alır ki, karışıklık olmasın. Biniş işlemi de hızlı gerçekleşsin. Aslında uçaktan inişlerde de bazı havayolları uyarılar yaparak herkesin aynı anda ayağa kalkıp koridoru yoğunlaştırmasını istemezler. Önden başlayarak sırası gelen yerinden kalkıp, baş üstü dolaptan eşyalarını alıp uçağı terk etme alışkanlığı kazansa kabin ekibi ve yolcular seyahatlerine daha konforlu tamamlamış olacaktır. Boşuna uzun süre uçağın içinde ayakta bekleme zahmetine girmeyerek, yorulmayacak, itişip kalkışma da olmayacaktır. Uçağa biniş işlemine dönersek, “herkes uçağa binsin, ben en son bineyim. Kuyrukta beklemeyeyim” yaklaşımı doğru değil. Aslında havayolları uçağın en arkasından başlayarak ve titiz bir şekilde biniş işlemi yapabilseler bu sorunlar olmayacak. Ama maalesef yurtdışında olduğu gibi bizde de Türk Hava Yolları, Anadolujet, Pegasus da bu hususa fazla özen göstermiyor. Bu sebeple de çeşitli problemler yaşanıyor. Benim kategorize ettiğim kadarıyla genelde 5 sorun ortaya çıkıyor.
Bagajlarına yer bulamazlar
Sıra beklemeyip uçağa en son binen yolcu koltuğuna yakın baş üstü dolaplarda bagajına yer bulmakta sorun yaşıyor. Bu durumu yüksek sesle seslendirir. Başkalarını eşyalarıyla oynayıp kendi alan açmaya çalışırken tartışmalar olur. Bazen kabin personeli duruma müdahale etmek zoruna kalır ve sorun büyüyebilir. Diğer yolcularda daha uçak havalanmadan stres yaşamaya başlarlar. Eşyasını koltuğunun üstündeki ve yakınındaki baş üstü dolabına yer olmadığı olmadığı için koyamayanlar daha arka noktalara gider, eşyasına koyarlar. Koltuğuna dönerken bir karmaşaya sebep olurlar. Asıl mesele ise iniş esnasında eşyasını almaya çalışırken ortaya çıkar. Böyle bir yolcu tipi için diğer yolcular bu defa “İnşallah benim yanımda oturmuyordur” diye dua etmeye başlar. Bu tipler hem kabin ekiplerini hem de yolcuları rahatsız eder.
Kabin ekiplerine zorluk çıkarlar
Ekonomi yolcuları uçağa geç bindiği zaman bagajına koltuğuna yakın noktada yer bulmakta zorlanırlar. Bir de cam kenarında oturuyorsa, yerine geçmek için diğer yolcuların koridoru çıkması da söz konusu olur. Doğal olarak kabin ekipleri ona yardımcı olmaya çalışır. Ama bi tip yolcularla baş etmek zordur. Bu duruma dünyanın bir çok yerine rastlamak mümkün. En son gelen yolcu uçağa bindiğinde kabin bagajına yer bulma konusu en son aklına gelir. Geniş gövde uçaksa bazen bunun sorun olacağın bile sanmaz. Ama hayalleri suya düşebiliyor. Özelikle kısa uçuş ve popüler uçuş noktalarında geniş gövde uçaklarla yapılan seferlerde bu problem sık yaşanır. Bilinçli yolcular ise böyle bir durumda kabin personelinden yardım ister. Uyanık yolcular ise koltuğu en arkada olmasına rağmen bazen business class bölümünde boş bulduğu yere bagajını koyar. Veya ilk bulduğu boş baş üstü dolabına eşyasına yerleştirmekten çekinmez.
Geç binen, bagaj sorunu çıkaranlar tedirgin eder
Uçağa en son binen ekonomi yolcuları yaşattıkları sorunlar sebebiyle yanlarında oturdukları yolcuları da tedirgin ederler. Çünkü yolcular uçuş başlamadan “Yanıma kim oturacak” sorusuyla uğraşırken, böyle bir sürpriz yolcuların canlarını sıkar, paniğe sebep olur. Genelde uçağa geç binen yolcu ya tecrübesiz ya da sorunlu bir yolcu olarak bilinir.
Telaşlı yolcular kötü kokar
Uçağa en son binen yolcular ayın zamanda telaşlıdırlar. Uçağı kaçırma veya eşyalarına yer ararken yaşadığı duygular onu telaşa düşürür. Bu telaş sırasında daha fazla enerji harcar. Koştura koştura uçağa gitme, eşyalarını yerleştirme, koltuğuna oturma esnasında panik hali devam eder ve terler. Bu terleme sonucu yanındaki yolcuları da kokusu ve davranışlarıyla kalitesiz bir uçuşu hazırlar.
İnişte de uçakta kargaşaya sebep olurlar
Uçağa bindiğinde bagajını oturduğu koltuktan uzak bir baş üstü dolaba koymak zorunda kalan yolcular yukarıda da dikkat çektiğim üzere uçak piste teker koyduğunda da ilk ayağa kalkan tipler olur. Böylece uçağı içini de birbirine katarlar. Uçağı terk eden yolcuları arasından arkaya doğru ilerlemek durumunda kaldıkları için rahatsızlığa sebep olurlar. “Bagajım arkada kimseyi rahatsız etmemek için bekleyeyim. En son ineyim” düşüncesinde olmazlar. Veya çok az yolcu bu düşüncede olur.
Çeşitli sebeplerden uçağa en son binen olduysanız veya geç binen yolculardan biri durumundaysanız. Eşyalarınızı yerleştirmek için mutlaka kabin personelinden yardım isteyin. Başka yolcuların bagajlarına müdahale edip kendi eşyanıza yer açmaya çalışmayın. Bu durumlarda başka yolcularla tartışma duruma ortaya çıkabilir. Ayrıca kabin personelinden yardım istersiniz sizin koltuğunuza en yakın baş üstü dolaba eşyanıza koymaya özen gösterir. Başkalarının eşyalarını sıklaştırın, boşlukları sizden daha iyi değerlendirir. Eğer eşyanızı koltuğunuzdan daha uzak bir noktaya koyduysanız, inişte de aceleniz varsa eşyanızı almak için ona yaklaşmak yerine yolculardan yardım isteyin. Aceleniz yoksa da uçağa en son binen olduğunuz gibi en son çıkan olun. Sabırlı olun. Diğer yolcular uçağı terk ettikten sonra eşyalarınızı alıp, telaşlanmadan seyahatinizi sonlandırın.
Havacılık tarihindeki ilk uçuş 1903’te Wright kardeşler tarafından gerçekleştirildi. O tarihten sonra uçaklar yükselen bir ivmeyle hayatımızda önemli bir yere sahip oldu. Yıllar boyunca havacılıkta birçok olumlu ve olumsuz gelişmeler yaşandı. En sonuncusu ise COVİD-19 salgını olarak zihinlerimizde kaldı. Ancak bu süreç içerisinde havayolları tarihe tanıklık etmeye devam etti. Türk Hava Yolları 90 yaşına girerken, bazı havayolları 100’ncü yaşını kutladı, bazıları da kutlamaya hazırlanıyor.
En eski havayolu KLM
Dünya genelinde ilk 100 yaşını kutlayan havayolu KLM oldu. Ben de Amsterdam’da dünyanın ilk 100 yaşındaki havayolunun kutlamasına katılmıştım. 7 Ekim 1919’da KLM Royal Dutch Airlines adıyla kurulan şirket, dünyanın en eski havayolu unvanına sahip. Hollanda’nın başkenti Amsterdam’ın Schiphol
Havalimanı’nı merkez olarak kullanan KLM, ilk tarifeli seferini de 1920 yılında Amsterdam-Londra arasında yaptı. İlk yıl 345 yolcu, 25 bin posta ve kargo taşıma başarısına imza atan KLM, 1946’da New York’a sefer düzenleyerek okyanusu geçen tarifeli uçuşu gerçekleştiren ilk şirket oldu. Skyteam havayolu ittifakı üyesi olan şirket, 2004 yılında Air France’la güçlerini birleştirdi
Avianca 2019’da kutladı
Latin Amerika denince Avianca, Kolombiya’da 5 Aralık 1919’da kuruldu. 2 ay daha erken kurulsaydı dünyanın en eski havayolu unvanını KLM’den alacaktı. Şirket 21 Haziran 2018’de Star Alliance üyesi oldu. Halen Kolombiya’nın en büyük şirketi ve Latin Amerika’nın en iyi iki havayolundan biri.
Qantas 2020’de 100 yıllık oldu
Dünyanın en eski havayolları arasında yer alan Avustralyalı Qantas, 16 Kasım 1920’de kuruldu. 1951’den bu yana hiç can kaybına sebep olan kaza yaşamayan havayolu, Queensland demiryolu hatlarını birbirine bağlayan yolcu ve posta taşımacılığı hizmet sunuyordu. Şirketin ilk uçağı Avro 504K, 1 pilot ve 2 yolcu kapasiteliydi ve uçuşlarını 105 km’lik seyir hızıyla gerçekleştiriyordu. Qantas, ağırlıkla Brisbane, Sydney ve Melbourne havalimanlarını kullanıyor. Şirket, şu an Oneworld havayolu ittifakı üyesi olarak başarılı operasyonlarına devam ediyor.
Aeroflot 100 yaşına 2021’de girdi
Aeroflot 100 yaşına 2021’de girdi, ama tarih kursağında kaldı. İlk olarak yaşanan salgın süreci havayolunun kutlamalarını engelledi. Sonrasında çıkan Rusya - Ukrayna savaşı sonrası gelen ambargolar havayolunun dünya çapındaki etkinliğini azalttı. Aeroflot, 100 yıllık tarihini kutlarken savaşın içinde kaldı. Dünya genelinde havayoluna uçuş kısıtlaması uygulandığı bir dönemde şirket 100 yıllık oldu. Yeni uçak siparişleri veremedi, filosundaki Boeing ve Airbus uçaklarıyla yurtdışına sefer yapamadığı için iç hat uçuşlarına ağırlık verdi. Neticede 100 yıllık önemli bir havayolu.
Czech Airlines ve Finnair de 100’ler kulübünde
Finnair ve Czech Airlines da 100’ncü yılını bu sene kutlayacak. Czech Airlines 6 Kasım 2023’te 100 yaşına girerken, Finnair ise 11 Aralık 2023’te 100’ncü yaşını kutlayacak. İki şirkette uçaklarına ‘100’ logolu boyama yaparken sosyal medya üzerinden de ‘100’ logolu bir çok kampanya yapıyorlar. 100 yaşına girecek bu iki havayoluyla birlikte dünyada 100 yılı aşan 6 havayolu olacak.
