Havayollarımızın filoları artık yüzlerle ifade ediliyor. Türk Hava Yolları (THY) 500’ü adedi, Pegasus ve Sunexpress 100’ü ve bu yıl ayrı bir şirket yapısı içinde faaliyet göstermeye başlayan AJet de 50’ye yaklaşan filosuyla dikkat çekmeye başladı. Şirketlerimiz, yakalamış oldukları motivasyonla gelecek vizyonlarını da devreye koyduklarında ise karşımıza devasa uçak siparişleriyle çıkar oldular. Geçen yıl THY’nin Airbus’a 355 adetlik siparişinden sonra Pegasus da bu yılın bitimine günler kala Boeing’le 200 adetlik büyük meblağlı uçak anlaşması yaptı. Bu gelişmenin sadece Türkiye için değil, küresel ölçekte de büyük sürpriz olduğunu söylemek mümkün...
Pegasus’un hafta içinde Boeing’le yaptığı 200 adet dar gövdeli uçak anlaşmasının bedeli liste fiyatı üzerinden tam 36 milyar dolar. Çok büyük rakam. Boeing’e de bu sıkıntılı anında moral olacak cinsten bir sipariş. Geçen yıl bu zamanlarda ise THY, Airbus’a 355 adetlik rekor sipariş vermiş, akabinde Avrupalı üreticiye bu kadar sipariş veren THY’nin Boeing’le kaç adetlik uçak anlaşması yapacağına gözler çevrilmişti. Öğrendim rakam 250 adet seviyesindeydi, ama halen daha açıklanmadı.
THY’nin geleneğinde iki üreticiye eş zamanlı ve birbirine yakın sayılarda yani dengeli uçak siparişi vardı. Bu defa sebebini tam olarak bilmediğimi nedenlerden Airbus’a sipariş verildi, Boeing’e “bekle” dendi. THY’nin üst yönetimiyle Boeing’e uçak sipariş mevzusunu defalarca konuştum. Bana söylenen anlaşmanın gecikmesinin en önemli sebebi uçak motor üreticileriyle yaşanan tedarik sorunları. Ama mutlaka başka sorunlar da olmalı!
THY, Airbus A320 ailesi uçaklarındaki Pratt&Whitney motor sorunları sebebiyle 40'tan fazla uçağını yere indirdiği için kullanamıyor. Bu sebeple motordan ağzı yanan THY yönetimi temkinli! Motor tercihlerinde başarılı olan Pegasus’un devasa siparişi sonrası bakalım THY’den de Boeing’e rekor sipariş ne zaman gelecek. ABD’de yeni ‘Başkan Trump’ın koltuğu oturması sonrası THY-Boeing anlaşması duyabilir miyiz? Merak ediyorum.
Boeing’in 737 MAX ailesinin en büyük tek koridorlu uçağı 737-10 için sipariş veren Pegasus, böylece şirketi felsefesine uygun şekilde kısa ve orta mesafeli uçuşlarda yüksek verimliliğini de bu modelle devam ettirtecek. Pegasus, THY’nin Airbus A320 ailesinde Pratt&Whitney ile yaşadığı sıkıntıları da dikkate alarak motor konusunu ince bir çalışmayla çözmüş. Boeing 737-10’lar için CFM International LEAP-1B motorları tercih etmiş. Bu motorları kullanan 737-10’lar önceki nesillere göre yüzde 20 daha düşük yakıt tüketimiyle öne çıkıyor. Sipariş edilen uçak modelinin yolcu kapasitesi de 230'a kadara çıkabiliyor.
Pegasus’un 2028 sonrası için 10 yıllık vizyon çerçevesinde verdiği toplam 200 uçaklık siparişinin ilk teslimi 2028’de gerçekleşecek. Şirket, tarihindeki en büyük siparişiyle de şu an 4,5 yaş ortalamasıyla Türkiye’nin en genç filosuna sahip olmakla kalmayacak, dünyanın da önde gelen sayılı genç filolarından birisi olmaya devam edecek. Siparişin tamamı 737-10 model ve 100 adedi kesin, 100 adedi ise opsiyonlu bir anlaşma yapılmış.
Netice itibariyle ülkemizin lider düşük maliyetli havayolu şirketi Pegasus, “low cost (düşük maliyetli hava yolu)” modeline en uygun siparişi vermiş durumda. Bu modeliyle de maliyet etkin bir şekilde uçuş ağını genişleterek yoluna devam edecek. Şu an 35’i yurtiçi, 109’u ise yurtdışı olmak üzere 53 ülkede 144 noktaya hiçbir devlet desteği olmadan, tamamen ticari zekalarla uçmak en önemli bir başarı.
THY de geçen yıl bu zamanlar, 15 Aralık’ta Airbus’a opsiyonlarla birlikte geniş, dar gövdeli ve kargo uçaklarından oluşan tam 355 adet uçak sipariş vermişti. Bu rekor rakam aynı zamanda THY’nin tarihinde tek bir seferde ve tek bir üreticiye verdiği en büyük siparişti. Airbus ve Boeing’e verilecek siparişler beraber açıklanacağı için sürecin geciktiği söylenmişti. Ancak Airbus’la yapılan anlaşmanın üzerinden tam bir yıl geçmesine rağmen THY, Boeing’le bir türlü anlaşma imzalayamadı. Gecikme motor üreticilerinin özellikle de Boeing 737 MAX’lere motor sağlayan CFM (ABD’li GE ve Fransız Safran ortaklığı) teklifleri iletmemelerinden kaynaklandığını açıklanmıştı.
Pegasus Havayolları yönetimi aynı motorları kullanmak üzere anlaşma imzaladığına göre ortada nasıl bir tezat olabilir? THY’nin Boeing’e siparişinin gecikme sebebi motor üreticileriyken Pegasus bu engeli nasıl aştı merak ediyorum.
Daha önce de ifade etmiştim. THY’nin uçak alımlarında eş zamanlılık geleneğini bozması sonrasında filo yapısı da değişmeye başladı. Artık THY filosu yüzde 70 Airbus ve yüzde 30 Boeing uçaklarından oluşacak gibi bir durum var. “Başkan Trump” ile tablo değişir mi, onun cevabını da yakında alırız.
