Ne oldu benim yeni yıl kararlarım ya? 2024 benim yılım olacaktı, belimi çevreleyen yağ tabakasından kurtulacaktım, keyfimin kahyası olup paşa gönlüm ne isterse onu yapacaktım... Şimdi buraya yazmak için düşünürken çok değil 6 ay önce aldığım tüm yeni yıl kararlarımı unuttuğumu fark ettim! Sizlerin de kendi yeni yıl kararlarınızı hatırladığını pek sanmıyorum. Bana olmasa da kendinize dürüst olun, yapmayı planladığınız hiçbir şeyi yapmadınız şu 6 ayda değil mi? Tıpkı daha önce ki yeni yıl kararlarınız gibi... Her şeyi değiştireceğiz umuduyla girdiğimiz bir yıl daha alaycı kahkahalarıyla gözümüzün önünde geçip gidiyor. Biz öylece duruyoruz!
Geçenlerde bir arkadaşım başarı için, çalışma ve yetenekten daha çok şansa ihtiyacımız olduğunu söylüyordu. Mutluluk için de şansa ihtiyacımız var bence.
Çalışıyorum, eh bazı konularda az da olsa yetenekliyim de ama konu şansa geldiğinde elim kolum bağlanıyor. “Kendi şansını kendin yaratmalısın” sözü bir kulağımdan girip diğerinden çıkıyor. Kendi şansımı kendimin yapacak olması nasıl bir şanssızlıktır ya!
"ŞANS FIRSATLARI GÖZLEMLEMEKLE İLGİLİ BİR ŞEY"
Bir konuda başarılı olmaya tutku, azim, hayal gücü, açık fikirlilik, risk alma gibi özelliklerin her birinin katkısı vardır. Ancak tüm bu özelliklere sahip iki kişiden biri hayatta çok başarılıyken diğerinin hep ‘looser’ olmasının nedeni nedir ki? Arkadaşıma göre ‘Şans!’
Birçok farklı disiplinden bilim insanı ‘şans faktörü’nün başarıdaki rolünü ve yaratılabilir bir şey olup olmadığını araştırmış. Bazıları şansın bir olasılıktan çok psikolojiyle ilgili olduğu sonucuna ulaşmış.
Onlara göre kendilerini şanslı olarak gören insanlar bile şansın gelip kendilerini bulan bir şey olduğunu düşünmüyorlar. Hertfordshire Üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan Richard Wiseman, şanslı bir kişiyi şanssız birinden ayıran şeyin ne olduğunu bulmak için bir dizi çalışma yapmış. Bunlardan birinde kendisini şanslı ve şanssız olarak tanımlayan insanlardan onlara verdiği gazeteyi okumalarını istemiş. Gazetenin yarım sayfasına da büyük harflerle, ‘Deneyi yapan kişiye bu yazıyı gördüğünüzü söyleyin ve 250 pound’ kazanın yazmış. Prof. Wiseman, şanslı olduklarını söyleyen kişilerin reklamı görme olasılıklarının daha yüksek olduğunu ve ‘şanssız’ kişilerin daha çok kaygılı olduklarını bunun da gözlem güçlerini azalttığını söylüyor: “Şans yeni deneyimlere açık olmak ve ortaya çıkan fırsatları gözlemlemekle ilgili bir şey...”
ŞANSIN GELMESİNİ BEKLEMEYİN SİZ ONA GİDİN!
Prof. Richard Wiseman ‘şans’ın öğrenilebileceğini iddia ediyor. Şanslı insanların etraflarında olup biten rastgele şeyleri fark ettiğini, bunlara dikkat ettiğini söylüyor. Yani yerde bir şeyin parıldadığını görürseniz görmezlikten gelmek yerine nedir diye bakarsanız ve bu paraysa hop şans yüzünüze gülmüştür işte. “Sezgilerinizi dinleyin” diyor Wiseman: “Eğer şansı kendiniz için bir olasılık olarak görürseniz, o şeyin gerçekleşmesi ihtimaliniz daha yüksektir...” Şanslı insanların başlarına kötü şeyler geldiğinde, bu deneyimlerden ders alma ve bu durumun bir dahaki sefere tekrar yaşanması durumunda beklentilerini veya davranışlarını ayarlama eğiliminde olduklarını da ekliyor. Hayatınızda tüm bunlara dikkat ederseniz siz de şanslı olabilirsizin demeye getiriyor.
"ŞANS HAZIRLIKLI ZİHİNLERDEN YANADIR"
Texas A&M Tıp Fakültesi’nden Yanlong Sun "Hem bir bilim adamı hem de bir insan olarak, şansa inanıyorum. Onun manipüle edemeyeceğim veya üzerinde çalışamayacağım bir şey olduğuna inanıyorum” diyor.
Şansı öğrenebiliyor muyuz? Onu yönlendirebiliyor muyuz? Ona yönelebiliyor muyuz? Şans diye bir şey var mı yok mu doğrusu emin değilim...
Çok acelem olan bir günde kapılar kapanırken son anda metroya binmem şans mı? Ya da son anda kapının kapanması şansızlığım mı?
“Şans hazırlıklı zihinlerden yanadır” diyen Pasteur sormak isterim treni yakalamaya zihnimi nasıl hazırlamış olabilirim ki?!
VASAT AMA ŞANSLILAR YETENEKLİ AMA ŞANSIZLARI GEÇİYOR!
Başarıda şansın rolünün çok önemli olduğunu düşünen arkadaşımın aksine bir diğer arkadaşım şansa inanmıyor. O çoğu insanın şans dediği şeyin aslında çok çalışmak olduğunu düşünüyor: “Şans ya da yetenek değil aslolan çok çalışmaktır.”
İtalyan fizikçiler Alessandro Pluchino ve Andrea Raspisarda, bizim ‘şans’ ilgili sade suya tirit fikirlerimizin aksine İtalyan ekonomist Alessio Biondo ile birlikte başarılı kariyerlerde şans ve yeteneğin rolünü ölçmek için bir çalışma gerçekleştirmişler.
Çalışmanın sonunda yetenek ile başarının çok da alakasız ortaya çıkmış. Genel olarak daha yetenekli olanların, şansın sunduğu olanaklardan yararlanarak başarılarını artırma olasılıklarının daha yüksek olduğunu belirtiyor araştırmacılar: "Yetenek önemli ancak kesinlikle yeterli değil. Çünkü en yetenekli bireyler nadiren en başarılı insanlar oluyorlar. Genel olarak vasat ama şanslı insanlar, daha yetenekli ama şanssız bireylerden çok daha başarılı oluyor."
Yılın yarısına geldiğimiz bugünlerde yılbaşında aldığım tüm kararlarımı çoktan unuttuğumu gördüm. Geçtiğimiz yıllarda aldığım kararlarımın ne kadarını uyguladığımı düşünürsem bu çok da dertlenecek bir durum değil doğrusu... Ama yılın ikinci yarısı için daha 'şanslı' olmaya karar verdim. Bunu nasıl becereceğimi bilmiyorum. Şimdilik elimdeki tek ipucu, yerde parlayan bir cisim gördüğümde başımı çevirip uzaklaşmayacağım, belki de paradır diye eğilip yakında bakacağım... Kısmet artık!..
