Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 yıl aradan sonra bugün gerçekleştireceği Irak ziyareti birkaç açıdan özellikle önemli.
Erdoğan, Irak bölgesel Kürt yönetimi referanduma gitmeden önce bölgeye bir ziyaret yapmayı planlıyordu ancak daha sonra Türkiye’nin net şerhine rağmen sonu Kürtler açısından hüsranla sonuçlanan referandum süreci yaşandı ve Ankara ile Erbil arasındaki ipler kopma noktasına geldi.
Kürt yönetimi hem referandumdan istediğini alamadı hem de zaten Bağdat Hükümeti ile derin sorunlar yaşarken Türkiye’nin de tepki koyması ile büyük bir ekonomik darboğazın içine girdi.
Barzani yönetimi bu sürecin pişmanlığını uzun süre yaşadı, Türkiye’ye yönelik adımlar atmak, ilişkileri normalleştirmek için epey gayret sarf etti.
İşte tüm bu arka planın ardından bugün Tayyip Erdoğan’ın seyahat rotasına Bağdat’ın ardına Erbil’i eklemesi Kürt yönetimi açısından büyük önem taşıyor.
Türkiye’nin iki beklentisi…
Türkiye’nin temel iki beklentisi var.
İlki PKK ile araya mesafe konulması ki son dönemde bu konuda önemli gelişmeler var. Barzani yönetimi bu mesafeyi koydu. Bağdat ise ilk kez PKK’yı ‘yasaklı örgüt’ olarak tanımladı, hala ‘terör örgütü’ dememiş olsa da bu yapıcı bir ilerleme.
Sorun Talabani yönetimi. Duyumlarıma göre Erdoğan bugün yaptığı açıklamalarda Süleymaniye’ye de uyarılarda bulunacak.
Bu yaz terör operasyonu olasılığı yüksek.
İkinci başlık petrol ticareti.
Erbil, petrol satışlarının Bağdat değil Ankara üzerinden olmasını istiyor. Bu Türkiye açısından da önemli bir kazanç olur.
ABD de merkezi hükümetin içinde İran’a yakın isimlerin olması nedeniyle satışların Türkiye üzerinden olmasını destekliyor.
Bağdat yönetimi buna karşı, Erbil yönetimi ile çok ciddi sorunlar yaşanıyor ancak bugün masada bu, önemli bir başlık olacak.
Kazan-kazan ilişkisi
Türkiye Erbil ile 2010’ların başında çok sıkı ilişkiler kurdu, büyük yatırımlar yapıldı, şimdi yeniden olumlu bir ivme yakalanırsa süreç kaldığı yerden devam edebilir.
Bu hem Türkiye hem de Erbil açısından kazan-kazan mahiyetinde bir ilişki. Bu kapsamda ek sınır kapısı seçeneği de konuşulanlar arasında.
Yazın Barzani gelebilir
ABD’nin Irak’ta Kürt bölgesel yönetimine verdiği destek sır değil. İran’a karşı Irak’ın içinde Kürtleri önemli bir güç olarak görüyor. Erbil’in güçlenmesi de Türkiye’den gelecek yatırımlar ile doğru orantılı.
Şayet bugünkü ziyaret olumlu geçerse ki-öyle olacak, yapılacak anlaşmalar ve teyit edilecek sözler var-beklenti yazın Bölgesel Kürt yönetimi başkanı Neçirvan Barzani’nin Türkiye’ye iade-i ziyarette bulunması.
İklim Kuzey Irak’taki PKK varlığına ilişkin askeri adımlar atılırken Erbil ile ilişkilerin daha da hızlanması ve Irak Hükümeti ile ekonomik anlaşmaların çoğalmasına elverişli.
Türkiye bu kendi lehine olan atmosferi şimdilik gayet iyi kullanıyor.
Ancak İsrail ile savaşın eşiğine gelen İran’ı ABD’nin Irak’taki müttefiki olan Kürdistan yönetiminin güçlenmesi rahatsız edebilir.
Orada Ankara zor bir denge politikası izlemek zorunda. Bir yandan Erbil’i hinterlandı haline getirip diğer yandan Tahran ile iyi ilişkileri korumak…
Bunu başarıp başaramayacağını göreceğiz…
