Özel müze sayısı, yüzde 48 arttı

Türkiye'de müze ziyaretleri, her geçen yıl daha da artıyor. 2024'te bir önceki yıla oranla % 8'lik artış sağlandı. Sadece devlet müzelerine değil, özel müzelere de yüksek oranlarda ilgi söz konusu. Özel müzelerin sayısıyla birlikte çeşitliliği de artıyor. Öyle ki ağızları sulandıran müzeler bile bulunuyor

Mehmet Çalışkan

mcaliskan@cyh.com.tr

Giriş: 16.03.2025 - 00:08 Güncelleme: 16.03.2025 - 13:06

ABONE OL

Müzenin, ICOM (International Council of Museums) Genel kurulunda 2022'de kabul edilen tanımı, şu şekildedir; “Somut ve somut olmayan mirası araştıran, bir araya getiren, koruyan, yorumlayan ve sergileyen, kâr amacı gütmeden topluma hizmet eden kalıcı bir kurum."

Dünyadaki müzeleri dağılımı... (Grönland ve küçük tropik adalarda bile müze olması, insanoğlunun müzeciliğe olan ilgisini gözler önüne seriyor.)

Cuma günü; Ayasofya'nın 1665 yıllık tarihini Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi'ni bir kez daha deneyimleme olanağı buldum.

İşletmesi, Dem Müzecilik'e ait olan Sultanahmet’teki Defter-i Hakani Nezareti binasındaki Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi'nde Ayasofya'nın tarihi, 13 odada bütünsel bir perspektifle en son teknolojilerin yardımıyla sürükleyici görsel ve işitsel bir deneyim halinde gözler önüne seriliyor.

Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi'nin sergi salonunda ise ziyaretçilere çok önemli bir bölümü ilk kez sunulan 300'e yakın eser sergileniyor.

Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi'ni gezerken Türkiye'de devlet müzelerinin ziyaretçi sayısının ne kadar olduğunu ve kaç özel müzeye ulaşıldığını merak ettim.

Hangi özel müzenin işletmecisiyle konuşsam, ana amaçlarının kâr etmek olmadığını söylüyor. Beklentileri; ziyaretçi gelirlerinden elde edilen gelirin müzenin giderlerini karşılaması... Ana kazançları; hem kişisel ilgilerini, geniş kitlelerce paylaşmaları hem de müzeciliğe katkıda bulunmanın verdiği manevi haz oluyor.

3 ÖDÜL KAZANDI

Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi, Uluslararası Ödüller Birliği tarafından düzenlenen ve yaratıcı tasarım, reklamcılık ve dijital medyada mükemmellik ve yeniliği ödüllendiren Muse Creative Awards’ta uluslararası alanda büyük bir başarıya imza attı. Müze; 'Sergi Deneyimi' ve 'Artırılmış Gerçeklik' olmak üzere iki ayrı kategoride altın ödülün sahibi oldu. Ayrıca ziyaretçi deneyimini geliştiren yenilikçi projeleri değerlendiren Blooloop Innovation Awards ödül programında da 'Hikâye Anlatıcılığı ve Kültür' kategorisinde de ödüle lâyık görüldü.

Özel müzelere geçmeden önce devlet müzelerinin istatistiklerine bakacak olursak; Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne bağlı 216 müze, 146 ören yeri, 126 türbe ve 1 kültür merkezi bulunurken 3.341.162 eser muhafaza ediliyor.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

DEVLET MÜZELERİ VE ÖREN YERLERİNİN ZİYARETÇİ SAYISI

Devlet müzelerinin ve ören yerlerinin ziyaretçi sayısı, 2017'de; her 5.8 kişiden, bir kişi müzeye giderken (Nüfus ve turist sayısına oranla) 2024'te bu rakam; her 4.5 kişiden, bir kişi olarak gerçekleşti.

2017

• Nüfus… 80.810.525

• Turist Sayısı… 38.620.346

TOPLAM… 119.430.871

• Ziyaretçi Sayısı… 20.450.000

Topkapı Sarayı Müzesi

2018

• Nüfus… 82.003.882

• Turist Sayısı… 45.628.673

TOPLAM… 127.632.555

• Ziyaretçi Sayısı… 28.250.000

Dolmabahçe Sarayı Müzesi (Atatürk'ün odası)

2019

• Nüfus… 83.154.997

• Turist Sayısı… 51.747.118

TOPLAM… 134.902.115

• Ziyaretçi Sayısı… 34.856.000

Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi

2020 (Pandemi Dönemi)

• Nüfus… 83.614.362

• Turist Sayısı... 15.826.266

TOPLAM... 99.440.628

• Ziyaretçi Sayısı… 9.240.629

Konya Mevlana Müzesi

2021 (Pandemi Dönemi)

• Nüfus… 84.680.273

• Turist Sayısı... 29.357.463

TOPLAM... 114.037.736

• Ziyaretçi Sayısı… 17.013.555

İzmir / Selçuk Efes Ören Yeri

2022

• Nüfus… 85.279.553

• Turist Sayısı… 51.369.026

TOPLAM… 136.648.579

• Ziyaretçi Sayısı… 30.934.613

Mersin Arkeoloji Müzesi

2023

• Nüfus… 85.372.377

• Turist Sayısı… 57.077.440

TOPLAM… 142.449.817

• Ziyaretçi Sayısı… 30.488.975

Şanlıurfa Göbeklitepe Ören Yeri

2024

• Nüfus… 85.664.944

• Turist Sayısı… 62.232.447

TOPLAM… 147.897.391

• Ziyaretçi Sayısı… 32.881.584

Yerebatan Sarnıcı

REKLAM

Müzelere olan ilginin arttığını müze kart satışlarının artmasından da anlayabiliyoruz.

2017'den 2024'e olan süreçte, müze kart satışı % 725 arttı.

2020

• Nüfus… 83.614.362

• Müze Kart Satışı… 776.296 (Nüfusun; % 0.9’u)

Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi

2021

• Nüfus… 84.680.273

Ankara Etnografya Müzesi

2022

• Nüfus… 85.279.553

• Müze Kart Satışı… 2.930.232 (Nüfusun; % 3.4’ü)

Antalya Arkeoloji Müzesi

2023

• Nüfus… 85.372.377

• Müze Kart Satışı… 4.214.303 (Nüfusun; 4.9'u)

İstanbul Panorama 1453 Tarih Müzesi

2024

• Nüfus… 85.664.944

• Müze Kart Satışı… 6.403.521 (Nüfusun; % 7.4’ü)

Ankara Kurtuluş Savaşı Müzesi (Birinci TBMM Binası)

2020’de özel müze sayısı; 291 idi…

2024’e ise bu sayı; 431’e yükseldi.

Son 5 yıldaki % 48’lik artış ülkemizde özel müzelere de olana ilgiyi gözler önüne seriyor.

2020'de nüfus ve turistlerin toplam sayısına göre; özel müze başına, 341.720 kişi düşerken, 2024'te bu istatistik, 343.149 kişi olarak gerçekleşti.

Görünen o ki özel müzeler, nüfus ve turist sayısıyla doğru orantılı olarak artıyor.

Büyük Britanya Kralı III. Charles ile konsort kraliçe Camilla, 2007'de Rahmi Koç eşliğinde Rahmi Koç Müzesi'ni gezmişti.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın himayesindeki özel müzeler çoğaldıkça, içerikler de bir hayli çeşitleniyor.

Çikolata Müzesi, Zaman Müzesi, Cin Ali Müzesi, Masal Müzesi, Zeytinyağı Müzesi, Su Müzesi, Diş Sağlığı Müzesi, Anne Müzesi, Oyuncak Müzesi, Baklava Müzesi, Kahve Müzesi, Lokum Müzesi ve daha niceleri...