Patatesi kızartmak ilk kimin aklına geldi? İşte 7'den 70'e hepimizin bayıldığı patates kızartmasının tarihi!
Dünyanın her yerinde her yaş grubundan insanı bir masada birleştirecek yegane yiyecek nedir dersiniz? Zevkler ve renkler tartışılmaz derler ama bu masada yenecek patates kızartması olabilir desek pek çoğumuz itiraz etmeyecektir. Peki, her öğünde severek yenen patates kızartması ne zaman ve nasıl ortaya çıktı biliyor musunuz?
Dünyada bize mutluluk veren pek çok şeyin iilk defa ne zaman ve kim tarafından ortaya çıkarıldığını merak ederiz. Sevdiğiniz yemekleri yerken "Bunu yapmayı ilk kim akıl etti acaba?" diye düşündüğünüz olmuştur. Biz de patates kızartması için bu soruları sorduk ve yanıtlara da epey şaşırdık...
Bazı kaynaklara göre patates kızartması bir fransız yemeği. 18. yüzyılda Paris'te ortaya çıktığını iddia eden bu kaynaklar, patates kızartmasının ilk defa Paris'in efsane köprüsü Pont Neuf'ta yoldan geçenlere satılan bir yiyecek olduğunu söylüyor. Hatta bu ilk patates kızartmasına pommes Pont-Neuf isminin verildiğini de ekliyorlar.
Belçikalı yemek tarihçisi Pierre Leqluercq, patates kızartmasının peşine düşüyor ve bu yiyecekten ilk defa 1775 tarihli Paris basımı La cuisinière républicaine adlı bir yemek kitabında görüyor.
Ancak Fransız tarihçilerin bu iddiaları dünyanın pek çok yerinde dikkate değer görülmüyor. Örneğin Belçikalılara göre patates kızartması Namur şehrinde icat edilmiştir. Patates kızartması seneler içinde Fransa ile Belçika artasında bir lezzet savaşına bile dönmüş.
Rivayet o ki Meusa Nehri kıyısında yaşayanlar 1680 yılında nehir donunca kızartıp yedikleri balıklara ulaşamaz olmuşlar. Balık kızartamayan bölge sakinleri karılarını doyurmak için patatesleri balık şeklinde kesip kızartmaya başlamış ve patates kızartması böyle doğmuş.
Patates kızartmasının keşfi Belçika ile Fransa arasında büyük tartışma çıkmasına neden olsa da lezzetli bir patates kızartması yemek isteyenlerin Frankofon bölgeleri ziyaret edenler pek de haksız sayılmaz. Bugün özellikle Belçika'da yapılan patates kızartmaları dünyanın hiçbir yerinde tutturulamayan bir lezzete sahiptir. Belçika, patates kızartmasının kültürel miras olması için UNESCO'ya başvuru bile yapmış!
Patatesin Frankofon bölgede yaygınlaşmasında hayati rol oynayan biri var: Antoine-Augustin Parmentier. Fransız eczacı ve toprak bilimci Antoine-Augustin Parmentier, İspanyol kaşiflerin Güney Amerika'dan Avrupa'ya taşıdığı patatesin Fransa mutfağında yer edinmesi için epey uğraşmış. Parmentier, çeşit çeşit patates yemekleri yapıp kalabalık gruplara ziyafet vermiş.
Bu ziyafetlere ABD eski başkanlarından Thomas Jefferson'ın bile katıladığına dair rivayetler var. İddiaya göre Parmentier'nin ziyafetler verdiği yıllarda Beyaz Saray'da "küçük dilimler halinde çiğ olarak kızartılmış patatesler" için yazdığı el yazısı tarifinden esinlenile patates kızartmaları ikram ediliyordu.
ABD'de kızarmış patatesi yaygınlaştıran kişinin de Thomas Jefferson olduğunu kabul edebiliriz. Tek bir farkla, Jefferson patateslerin parmak parmak değil yuvarlak kesilmesini istemiş. Ancak ne kadar uğraşsa da patates kızartmasına popülerlik kazandıramamış. ABD'de patates kızartmasının bugünkü popülerliğie ulaşmasının temeli I. Dünya Savaşı döneminde olmuş.
Kızarmış patatesin ortaya çıkışı ile ilgili bu iki hakim iddadan hangisi doğru bilinmez. Aama bugün ABD'de resmen su gibi tüketilen patates kızartmasının temelleri ABD'de atılmamış, o kesin.
