Puff bar tehlikesi! Flash belleğe benzerliğiyle ailelerin ve öğretmenlerin dikkatinden kaçıyor
Çocuklar ve gençler için üretilen kullan at e-sigaralar sınıfında yer alan puff barlar ABD'de bir salgına dönüşmüş durumda. Türkiye'de de üretimi ve satışı yasak olsa da çocuklar kolaylıkla ulaşabiliyor; üstelik flash belleğe benzer görüntüsü sayesinde ailelerin ve öğretmenlerin dikkatinden kolayca kaçabiliyor. Kaçak olarak satıldığı için ülkeye ne kadar puff bar sokulduğu bilinmese de Sağlığa Evet Derneği'nin çalışmasına göre, dört ilçedeki 199 satış noktasının yüzde 65,3'ünde bu ürünlerin satıldığı tespit edildi. Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, "Bunlar, çocukların yiyecek ve şekerlemelerinde kullanılan aromalarla donatıldı. Rengârenk paketlendi. Yasa dışı satışı yapan işletmelerde çocukların göz hizasında şekerlerin ve sakızların yanında sergileniyor. Bazı puff barların içinde bir sigaranın binlerce katı nikotin bulunuyor, yüksek derecede bağımlılık yapıyor" dedi
Elektronik sigaraların yeni bir türü olan puff barlar çocukların sağlığını tehlikeye atıyor. Farklı ambalajları, dikkat çeken renkleri ve aromalarıyla çocukları bağımlılığa sürükleyen puff barlar, flash belleğe benzemeleriyle de ailelerin ve öğretmenlerin dikkatinden kaçabiliyor.
KAÇAK E-SİGARALARIN SAYISININ ÇOK FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLİYOR
Çocuk ve ergenleri hedef alan bu ürünler, ABD verilerine göre, ortaokul ve lise öğrencileri arasında yayılmaya devam ediyor. Türkiye'de satışı olmayan ama ülkeye kaçak bir şekilde sokulan bu ürünlerle ilgili Sağlığa Evet Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Tanzer Gezer, şunları söyledi: "Kaçak ürünler hakkında tahminde bulunmak için bir metodolojimiz yok; ancak derneğin yaptığı bir çalışmada; tek kullanımlık pod e-sigaralar (kartuşlu e-sigara) için kullanılan 'puff bar' anahtar kelimesini kullanıp, arama motorunda çıkan e-ticaret sitelerinin sayısını 65 olarak bulduk. Ruhsatlanmamış (üretimi, satışı ve ithalatı yasak) bir ürünün bu kadar çok sayıda e-ticaret sitesinde satılıyor olması kaçak ürün sayısının çok fazla olduğu tahminini doğuruyor.
199 SATIŞ NOKTASININ YÜZDE 65,3'Ü BU ÜRÜNLERİ SATIYOR
Gezer, "Sağlığa Evet Derneği'nin ayrıca tütün ürünleri satış noktalarında yaptığı gözlem çalışmasında da puff barların satışa sunulmuş olduğunu tespit etti. 2022 Aralık'ta İstanbul’da yoğun 4 ilçenin 1 km. yarıçaplı merkez bölgelerinde yürüme turu ile belirlenen satış noktalarında gözlem yapıldı. Dört ilçede 199 satış noktası ziyaret edildi. Yüzde 65,3'ünde e-sigara, puff bar, nargile tütünü, mentol topu vb. başka tütün ürünlerinin de satıldığı, yüzde 21,6’sında farklı aroma, nikotin seviyesi ve çekim gücü olan puff bar çeşitlerinin satıldığı tespit edildi."
Gezer, puff bar satışı yapılan noktalarda sigara yerine puff bar ürünlerin şu ifadelerle önerildiğini kaydetti: "Gençler çok seviyor, sigara almaktan daha ucuza geliyor, az fiyata daha çok nikotin, kokusu güzel üstüne sinmiyor, lezzetli, bir dal sigara 15-20 nefes iken puff barlar 300-500-1,000-5,000-10,000 çekim."
SEVİLEN AROMALAR VE RENGARENK PAKETLERLE SATILIYOR
Bu tür ürünlerin, çocuk ve ergenlerin hedef alınarak geliştirildiğini belirten Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, "Bunlar, çocukların yiyecek ve şekerlemelerinde kullanılan aromalarla donatıldı. Rengârenk paketlendi. Yasa dışı satışı yapan işletmelerde çocukların göz hizasında şekerlerin ve sakızların yanında sergileniyor. Tütün firmaları, müşterisinin yarısını öldürdüğü bilinen bir ürünü artık genç nesillere satamıyor. Teknoloji meraklısı ergenlere tütünü değil, nikotini tatlandırıcılar katıp elektronik cihazlarla sunuyor" dedi.
"ABD'DE EŞİ BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR SALGIN VAR"
Prof. Dr. Dağlı, "Ülkemizde puff barların kullanma yaşını saptayan sistemli çalışmalar yapılmadı ancak ABD verileri ortaokul ve lise öğrencileri arasında eşi benzeri görülmemiş bir salgın olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Bu tür ürünlerin çoğunun ana maddesinin nikotin olduğunu kaydeden Prof. Dr. Dağlı, sözlerini şöyle sürdürdü: "Nikotinsiz olduğu iddia edilen ürünlerde bile nikotin saptandı. Üstelik sigaranın içinde bulunanın binlerce katını içerenler var. Ayrıca meyve ve baharat aromaları, serinletici ajanlar ve çeşitli kimyasallar katılıyor. Yurt dışında önemli bir kısmında kanabis (esrar) saptanıyor. E-sigara kullanan ergen ve gençlerde esrar kullanma olasılığı daha yüksek bulunuyor."
"YA DÜŞÜK FİYATLI YA DA GENÇLER ORTAK KULLANIYOR"
Öğrencilerin kullanımına olanak sunacak şekilde uygun fiyatlı olmalarıyla ilgili Prof. Dr. Dağlı, şunları söyledi: "Yurt dışından ülkemize giren bu ürünlere harçlık yetiştirebilen çok kısıtlı bir zümre var. Ya gençleri alıştırmak için düşük fiyata satılıyor ya da gençler aralarında paylaşarak kullanıyorlar."
BİR SİGARANIN BİNLERCE KATI NİKOTİN BULUNUYOR
Puff barların içinde nikotin ve bazen esrar bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Dağlı, bu maddelerin yüksek bağımlılık yapıcı olarak bilindiğini kaydetti.
Prof. Dr. Dağlı, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bazı puff barların içinde bir sigaranın binlerce katı nikotin bulunmaktadır. Buharlı cihazlarda kullanılmak üzere değişime uğratılan kenevir yağı kurutulmuş kenevirin 4-30 katı fazla esrar içermektedir. ABD’de lise öğrencilerinin yüzde 6'sı her gün kenevir kullanıyor. 12'nci sınıfa kadar her üç öğrenciden biri kenevir deniyor."
AKCİĞERİ TAMAMEN TAHRİP EDEN BİR HASTALIĞA YOL AÇIYOR
Puff barların kısa ve uzun vadeli zararlarına değinen Prof. Dr. Dağlı, "İnsan beyni 25 yaşına kadar gelişimini sürdürür. Bu süreç içinde nikotinin; karar verme, dürtü kontrolü, hafıza gibi görevleri olan ön beyin bölgesi ile teması ömür boyu kalıcı değişikliklere neden olur. Ayrıca nikotin tek başına kanser yapabilen bir maddedir. Diğer taraftan bu ürünlere katılan yiyecek aromaları akciğerde hasar yapmaktadır. İçinde esrar olanları EVALİ dediğimiz akciğerin tamamen tahrip eden bir hastalığa neden oluyor. Ayrıca mentol yasaklandıktan sonra ürünlere katılmaya başlanan WS-3 ve WS-23 gibi serinletici ajanların tehlike yaratacak kadar yüksek oranda bulunduğu, kanser yapıcı pulegon maddesinin de eklendiği saptandı" ifadelerini kullandı.
"SATAN, ALAN VE GÖZ YUMAN HERKES HUKUKEN SORUMLU"
Türkiye'de satış ruhsatı alınmamış hiçbir tütün ve nikotin ürününün satılamayacağını hatırlatan Prof. Dr. Dağlı, "Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerine satış izni verilmemiştir. Bu nedenle bunları yasa dışı satan, alan ve göz yuman herkes hukuken sorumludur" diye konuştu.
